De grijze zak van Sinterklaas

Ik ben er nog steeds niet over uit of ik aan Sinterklaas een licht jeugdtrauma heb overgehouden of niet. Nu ik van behoorlijk middelbare leeftijd ben, kijk ik er met een mengeling van vreugde en afschuw op terug. Vreugde omdat de goedheiligman bij ons thuis immer gul met presentjes was. Vanaf halverwege de jaren zestig, toen de vuilniszak zijn intrede deed, stonden er steevast ook de door ons gezin gebruikte Komo-gekeurde grijze afvalzakken met cadeaus gevuld voor de deur. Die natuurlijk pas werd geopend nadat er langdurig op de bel was gedrukt. En om ons schrik aan te jagen werd er door Zwarte Piet nog een paar maal keihard gebonsd.

Maar was het wel Sints ‘knecht’ (vergeef me dit politiek incorrecte woordgebruik) die aan de deur rammelde? Als we hijgend de deur openden, was - behalve zijn zak - Sinterklaas in geen velden of wegen te bekennen, laat staan zijn Piet. Later begreep ik dat de bovenbuurman op mijn ouders verzoek bij ons belletje had getrokken. Maar toen had ik ook al door dat het pa en ma waren die de zakken vulden. Ooit had ik, weken voor het heerlijk avondje, ingepakte cadeautjes gevonden achter in een kast in de slaapkamer van mijn ouders. Dat vond ik een geruststellende gedachte. Ik was ervan overtuigd dat mijn ouders het eeuwige leven zouden hebben – van de Sint wist ik het nog zo net niet – dus met Pakjesavond zou het altijd wel goed zitten.

Als ik het me goed herinner, is de Sint ook wel eens een keer binnen geweest. Een bulderende gestalte, die veel weg had van onze immer slechtgeluimde huisarts, die het altijd zo wist te verkopen dat je je schuldig voelde als je ziek was. Een beetje ‘een nare man’, om met Toon Hermans te spreken.  

Gaandeweg ontwikkelde zich bij mij ook een naar gevoel over de Sinterklaastijd. Dat had te maken met de verplichting dat je in de hogere klassen van de basisschool met een surprise voor een medeleerling over de brug moest komen.  Mijn hemel, wat was ik slecht in surprises maken, zowel idee als uitvoering scoorde in mijn ogen altijd een onvoldoende. En dat terwijl klasgenootjes de meest fraaie verrassingen voor de anderen in petto hadden. Maar die werden natuurlijk altijd geholpen door hun ouders. Die van mij hadden daar geen tijd voor (en zin in). Het meest creatieve wat ik ooit verzonnen heb was een meter lange sigaret van karton, de filterkant gevuld met watten, aan de andere kant zat shag die ik had gejat van mijn vader. In de sigaret zat tussen krantenproppen het cadeautje verstopt. Een sigaret als surprise, daar kan je nu natuurlijk niet meer mee aankomen…

Omdat mijn vader zeevarend was en regelmatig in Engeland vertoefde, had hij van daar de gewoonte van Christmas Toys mee naar huis genomen. In de loop der jaren verlegde de aandacht zich van pakjes in de Komo-zak naar cadeaus onder de kerstboom. De Kerstman ben ik ook steeds meer gaan waarderen: hij verlangde geen surprises, gedichten of een wortel in de schoen. Gewoon een toffe peer en geen over de schimmel getilde goedheiligman.