De vijf w's volgens... Debbie van der Zande en Martijn Lindeboom

WIE zijn Debbie van der Zande en Martijn Lindeboom?
Debbie: “Mijn leven draait om boeken en beesten en dat is eigenlijk altijd al zo geweest. Alle banen die ik heb gehad waren in de dierenwereld of het boekenbestaan. Mijn huis is ook altijd goed gevuld geweest met beide, precies zoals ik het gezellig vind. Naast mijn redacteurschap bij Hebban, zit ik in het bestuur van de Stichting ter bevordering van het fantastische genre en schrijf ik voor Eigenwijs Blij en Greyhound Friends. De eerste is een inspiratieblog voor het zoeken van geluk met hart voor mens, dier en aarde. De tweede is de stichting waar ik pleegzorg voor doe en mijn hond Omar vandaan heb (een ‘Foster Failure’ wordt dat genoemd). Binnenkort staat er hier een Minibiebje op de oprit, waar de hele buurt boeken uit kan lenen en ruilen.”

Martijn: “Een van mijn grootste passies is schrijven. Zo hebben Debbie en ik elkaar ook ontmoet: bij de prijsuitreiking van een schrijfwedstrijd. Zij als jurylid, ik als deelnemer. Ze gaf me er flink van langs in het jurycommentaar. Dat heeft veel opgeleverd, want mede daardoor ben ik veel beter geworden. Vanaf 2010 ongeveer houd ik me bezig met de promotie van de fantastische genres in Nederland, onder andere door het organiseren van de Paul Harland Prijs en het oprichten van de Stichting ter bevordering van het fantastische genre. Daarmee heb ik (vrijwel) alle mensen die in het Nederlandse taalgebied met de fantastische genres bezig zijn leren kennen.
Naast mijn activiteiten in de wereld van het schrijven en de fantastiek ben ik Taekwon-Do instructeur (6e dan ITF, met mijn eigen school: Sung Zang in Groningen) en jurist.”

WAT maakt het schrijven van fantasy en sciencefiction zo fantastisch? En WAT maakt dit boek vol tips zo typisch Van der Zande en Lindeboom?
Martijn: “Sciencefiction en fantasy zijn zo fantastisch omdat ze iets extra’s brengen dat andere literatuur heel vaak mist: het gevoel van verwondering. Niet zozeer de plotwendingen of schrikmomenten, maar wanneer je iets leest dat je blik op de wereld (de beschreven wereld of zelfs onze eigen) vergroot of verandert. Dat ‘wauw, dat is gaaf’-moment, dat elke sf- en fantasylezer wel zal kennen. In ons boek gaan we daar uitgebreid op in.”

Debbie: ”Ik weet niet of je het in de definitieve versie nog heel erg gaat merken, maar Louis Stiller (onze redacteur) heeft onze geekiness best vaak moeten terugfluiten. We zijn allebei weg van deze genres en dan wil je nog wel eens (te) rap spuien. Dat enthousiasme is zeker nog wel te merken in het boek, al is de echt onbegrijpelijke geekstuff eruit geredigeerd. Misschien maken we daar nog eens een boek van. De luchtigheid komt van mij, de beta-scifi-kennis komt van Martijn, maar door het proces zijn onze stijlen bijna naadloos in elkaar overgegaan. Ik vond het een fascinerend proces en ben vol bewondering voor de zeer professionele en aandachtige aanpak van uitgeverij Atlas Contact en onze redacteur, maar ook voor bijvoorbeeld onze persklaarmaker, die elke foutief cursieve komma wist te vinden.”

WAAR zijn jullie op het idee gekomen om dit boek te schrijven? Was er een aanleiding? Misschien na het lezen van een slechte fantasy?
Debbie: “We lezen allebei erg veel en hebben gejureerd in verhalenwedstrijden binnen de genres. We hebben onze portie beginnersfouten wel gehad inderdaad. Het meest frustrerend zijn niet de heel slechte verhalen of boeken, maar juist die verhalen die echt goed hadden kunnen zijn met een beetje hulp van een redacteur, iets meer kennis van de valkuilen en clichés en heel wat meer leeservaring. Het is een van mijn stokpaardjes: schrijvers moeten lezen. We hebben er een hoofdstuk over opgenomen in het boek. Beginnende schrijvers vinden vaak niet de tijd of aandacht om stukken te lezen van de grootheden of zijn bang te worden beïnvloed en hun eigen stijl kwijt te raken. Ik denk dat er heel veel groei mogelijk is in Nederland.”

Martijn: “En die groei is denk ik ook wel ingezet met de steeds grotere promotie van en aandacht voor het genre, de steeds professionelere aanpak door schrijfwedstrijden, uitgevers en organisaties die de genres promoten.”

WAAROM dachten jullie: over ‘hoe je fantasy en sciencefiction schrijft’ moeten we een boek schrijven?
Debbie: “Het was er nog niet! Dat is een goede reden, of niet? Ik ben zelf al jaren dol op de Schrijfbibliotheekreeks, de witte boekenserie. Ik heb bijna alle delen staan en dan valt het wel op als een bepaald onderwerp mist. We waren nu op een punt beland dat we dachten dat we daar zeker een goede bijdrage in konden leveren. Al mag het van mij een startschot zijn voor ‘concurrenten’. Laten er maar meer beschouwende boeken komen over deze genres in Nederland, zodat mensen kunnen kiezen welke invalshoek heb het beste bevalt.”

Martijn: “En heel praktisch: we hadden al ideeën over dit boek toen we op Manuscripta in gesprek kwamen met de beheerder van de reeks. Het ging heel snel van concept, naar bookproposal, naar schrijfproces. En toen werd het hard werken: in een half jaar een boek schrijven is niet niks.”

WANNEER is een boek een typisch fantasy of sciencefiction?
Debbie: “Typisch is natuurlijk het epische ‘zwaarden, paarden en ellende’-gebeuren, zoals bijvoorbeeld in Game of Thrones. Al is er verder vrijwel niets typisch aan Game of Thrones. Het is een heel nieuwe aanpak van ‘kill your darlings’. Het magische heksen/tovenaars-gedoe in Harry Potter is ook een typisch voorbeeld van fantasy, maar wat we nu juist in ons boek hebben aangetoond is dat er veel meer (sub)genres zijn die ook ontzettend leuk zijn om te lezen, verkennen en schrijven. Alles kan, alles mag, als je het maar goed doet.”

Martijn: “Typisch sf of fantasy ligt altijd wat moeilijk: je wilt niet in clichés verzanden (ook een belangrijk onderwerp in ons boek).”

En dan nog een andere vraag: zouden jullie zelf fantasy of sciencefiction willen schrijven?
Debbie: “Ik ben een lezer, redacteur en schrijver van artikelen, blogs en recensies. Ik schrijf fictie in mijn hoofd en ben bang dat ik volledig op zou gaan in een wereld, als ik echt zou gaan schrijven. Ik zou het machtig geweldig vinden, maar zou niet meer functioneren.”

Martijn: “Ik schrijf al vanaf mijn tiende fantasy en sciencefiction. Eerst naar aanleiding van mijn favoriete films (Star Wars!) en boeken (Duin, De Integraalbomen, In de ban van de ring), maar al snel mijn eigen verhalen. Mijn debuutboek in 2005 was een historische fantasy: De legende van de Zwarte Wolven. In totaal zijn er zo’n tachtig verhalen van mij gepubliceerd, meer dan de helft fantasy of sciencefiction. Meerdere verhalen en een roman wachten op publicatie en vele meer zijn in ontwikkeling.”

En… Fantasy of sciencefiction?
Debbie: “Fantasy, want sciencefiction ken ik minder goed, maar qua films en series ben ik wel dol op sf en er zijn sf-boeken die ik heel erg kan waarderen. Ik ben echter niet beta genoeg voor te technische verhalen. Doe mij maar militaire sf, zoals Tanya Huffs Valor-reeks.”

Martijn: “Beide, maar als ik moet kiezen: sciencefiction. Mijn favoriete sf-auteurs zijn Peter F. Hamilton, William Gibson, Iain M. Banks, Ian McDonald, Neal Asher om er maar een paar te noemen… en natuurlijk Frank Herbert, met de Duin-reeks.”  

Giveaway
In samenwerking met uitgeverij Atlas Contact geeft Hebban drie exemplaren van dit boek weg. Zie de giveaway bij dit artikel. Of bekijk een fragment van het boek