Het bloed kruipt waar het niet gaan kan

Vreemd dat Voice of Holland-gevoel dat het geeft om genomineerd te zijn. De hele wereld mag stemmen en zelf kun je er maar weinig aan doen. Heksenwaan van ons Grim Collective is genomineerd als beste fantasyboek van 2014. Dat is best grappig als je er bij stilstaat dat Iris en ik echt een haat liefde-verhouding hebben met het genre.

‘Ik heb een hekel aan elfjes,’ zei Iris in ons laatste interview met Hebban.nl. ‘Behalve om op te eten.’ Zelf heb ik meer een afkeer van tovenaars met lange baarden – en van opeten is er in dat geval geen sprake. Toch kruipt het bloed waar het niet gaan kan.

Iris en ik zijn beiden gevormd door het genre. Ik door jarenlang redacteur geweest te zijn van fantasybladen en boeken. Iris door voor die media illustraties te leveren. We hebben elkaar ontmoet door ons werk voor Elf Fantasy Magazine. Misschien is het daarom beter om te zeggen dat we met het genre zijn meegegroeid, of het misschien wel zijn ontgroeid. De tijd zal het leren.

Hoewel er naast, en voorafgaand aan, de boeken van J.R.R. Tolkien ook andere boeken waren die je kunt bestempelen als proto-fantasy, kun je veilig zeggen dat zijn In de ban van de Ring het fantasygenre heeft gevormd. In zijn navolging kwamen schrijvers zoals Brooks, Eddings, Feist en heel recent bijvoorbeeld Jaap Boekestein en Trudy Canavan (beiden ook genomineerd). Wereldbouwers zijn het, liefst gebruiken ze exotisch klinkende namen, ontwikkelen ze eigen magiesystemen en benoemen ze al of geen goden om hun hemels pantheon te bevolken. Als de hoofdrolspelers uit Tolkiens Midden-aarde – de elfen, dwergen, tovenaars en orks – in hun verhalen niet letterlijk een rol spelen, zijn ze wel verbasterd en vormen ze vaste plotelementen, de peilers waar het verhaal op rust.

Iris en ik, wij vertrekken nooit vanuit het fantasygenre. We zijn er niet op uit om een verhaal te vertellen over de zoektocht naar een magisch artefact, of over wonderbaarlijke rassen in conflict. Dat interesseert ons niet. We kozen de afgelopen jaren wel thema’s die sterk aansloten bij het genre. Zo hebben we een boek gemaakt over spoken (De Toverlantaarn) en werken we nu aan een reeks over heksen (Heksenwaan, en binnenkort ook Heksenkind). Vanuit dat thema zochten we naar de kern, dat emotioneel beladen stukje, dat ervoor heeft gezorgd dat het onderwerp na al die jaren nog populair is.

Voor De Toverlantaarn ging het om motieven zoals angs voor het onbekende, of om verlies. Voor de heksenreeks houden we ons nu bezig met vervolging, transformatie of zelfs kannibalisme. Het zijn deze thema’s die zo universeel zijn dat ze het genre kunnen overstijgen. Daar concentreren we ons op. Vanuit dat startpunt komt het verhaal.

Toch begint het er steeds meer op te lijken dat je je aard niet kunt ontkennen, dat ook wij in grote mate gevormd zijn door waar we mee in aanraking zijn gekomen. Deze nominatie is er een teken van, en we werkten er zelf ook aan mee. Zo staat er voorin onze heksenboeken steeds een kaart, en voor Heksenkind werkte ik zelfs aan Het Oude Schrift, een eigen heksentaal. Om heel eerlijk te zijn vind ik dat niet erg. Ik voel me wel op mijn gemak tussen schrijvers die – op hun eigen manier – ook bezig zijn dit genre te vernieuwen. Misschien hebben zij ook allemaal diep in hun hart wel een hekel aan elfjes en tovenaars.

Martijn Adelmund,

The Grim Collective

stemmen kan via: www.hebban.nl/fantasy/verkiezing-2014