Listmania /

Le Tour in boeken #2

op 07 juli 2015 door Luc Wierts

De Tour de France is veel meer dan alleen een drieweekse wielerwedstrijd die zich op de Franse wegen afspeelt. Het is een uithangbord voor het land zelf - en in deze editie natuurlijk ook voor diverse plekken in Nederland en België. De Tour is ook het uitdragen van dat gevoel van zomer en vakantie, met die velden vol zonnebloemen, wegen met platanen en de campers langs de flanken van de Tourcols.

De rondrit van drie weken door Frankrijk is een ideaal startpunt voor een mooie leeslijst. Beleef je de etappes graag met extra achtergrond over de streek waar gefietst wordt? Wil je duiken in de wielerhistorie die sommige van deze plekken herbergen? Of zoek je gewoon naar een goed boek om te multitasken tijdens zo’n oersaaie vlakke etappe die toch op een massasprint uitdraait?

9 juli: 6e etappe, Abbeville - Le Havre (191 km)
Leestip: André Malraux - Het menselijk tekort
Nog een keer serieus. Met het grote André Malraux museum in Le Havre, dat de een na grootste collectie impressionistische schilderijen herbergt in Frankrijk krijgt de haven- en industriestad een cultureel laagje. Malraux schreef in 1933 La Condition Humaine, vertaald als Het menselijk tekort, over zijn onthutsende ervaringen tijdens de Chinese burgeroorlog in de jaren twintig. Het boek sloeg in als een bom en wordt nog steeds herdrukt. Geen gezellig leesvoer tijdens een hoogstwaarschijnlijk saaie etappe uitmondend in een massasprint, tenzij de wind een rol gaat spelen. Laat dan subiet alles uit handen vallen en kijk de koers.

10 juli: 7e etappe, Livarot - Fougères (190 km)
William Fotheringham - Bernard Hinault. De renner - zijn tegenstanders – zijn opvolgers
Na jaren van Nederlandse overheersing won de nieuwe ploeg La Vie Claire, van zakenman Bernard Tapie (later ook eigenaar van Olympique Marseille en nog later veroordeeld wegens fraude) in Fougères in 1985 de ploegentijdrit. De ploeg met kopman Bernard Hinault en upcoming man Greg Lemond zou voor de komende twee jaar de Tour de France heersen in de Tour de France en de strijd was vooral binnen de ploeg te zoeken. In Fotheringhams biografie van Hinault wordt uitvoerig ingegaan op de strijd binnen de strijd in de ploeg La Vie Claire en Hinaults laatste Tourzege in 1985.

11 juli: 8e etappe, Rennes - Mûr de Bretagne (179 km)
Leestip: Cadel Evans - De lange weg naar Parijs
Veel tekst staat er niet in het boek van de eerste Australische Tourwinnaar Cadel Evans, maar wel fraaie plaatjes. Een keer eerder arriveerde de Tour bovenop de Mûr de Bretagne, in 2011. Hoewel Alberto Contador dacht daar de sprint te hebben gewonnen, was het de Australiër die op de fotofinish iets voor lag. Het bleek de opmaat te zijn voor Evans’ Tourzege dat jaar. Eindelijk, na twee tweede plaatsen en meerdere teleurstellingen. Evans geeft zelf korte toelichtingen bij de foto’s van Graham Watson.

12 juli: 9e etappe, Vannes - Plumelec, ploegentijdrit (28 km)
Leestip: Joop Holthausen - Het geheim van Raleigh
Met de ploegentijdrit tussen Vannes en Plumelec voor de boeg, kunnen we even dromen over de vroegere tijden toen zo’n discipline garant stond voor een Nederlandse zege. Een keer eerder was er een ploegentijdrit in Plumelec. In 1982. En natuurlijk werd die gewonnen door TI Raleigh, de ploeg van Peter Post. In Het geheim van Raleigh, een stoeptegel van een boek, een tipje van de sluier waarom deze ploeg al die jaren zo goed was in deze loodzware discipline.

13 juli: rustdag in Pau.
Leestip: Michael Rasmussen en Klaus Wivel - Gele Koorts
Het peloton maakt een transfer en tussenstop in Pau, waar pas de volgende dagen de Pyreneeëncols op het programma staan. Wie Pau zegt in de recente geschiedenis van de Tour de France, zegt natuurlijk Michael Rasmussen. Overtuigend in de gele trui, maakte de kopman van Rabobank in de Zuid-Franse stad echter een stiekeme aftocht door de achterdeur, om nooit meer terug te keren in de Tour. Vele jaren en rechtszaken verder deed Rasmussen zijn verhaal in Gele Koorts, een echte bekenbio. Stress, geschreeuw, tranen, boosheid en zelfmoordgedachten in een hotelkamer in Pau.

14 juli: 10e etappe, Tarbes - La Pierre-Saint-Martin (167 km)
Leestip: Benjo Maso - Nederland heeft de gele trui
Tarbes, de stad waar de Tour in de tiende etappe vanuit vertrekt, zou Wim van Est in 1951 nooit bereiken, althans niet per fiets. Het verhaal is bekend. Van Est, in een ultieme poging zijn gele trui te verdedigen - de eerste voor een Nederlander -, nam alle risico’s in de afdaling van de Col d’Aubisque en miste een bocht. Dat hij de val in het ravijn overleefde, was al een wonder. Dat hij in de jaren erna terugkeerde als fietser en nog etappes won helemaal. Over de eerste Nederlandse successen in de Tour schreef Benjo Maso recentelijk Nederland heeft de gele trui. Natuurlijk ook over IJzeren Wim.

15 juli: 11e etappe, Pau - Cauterets-Vallée de Saint-Savin (188 km)
Leestip: Herman Chevrolet - 8 sec. De Tour van ‘89
In 1989 won in Cauterets een boomlange Spanjaard die daarmee na vier geruisloze edities in Frankrijk voor het eerst een glimp liet zien van wat er allemaal bij hem mogelijk was. Nu was 1989 met eindzeges in Parijs-Nice en het Critérium International toch al een echt doorbraakjaar voor Miguel Indurain. De etappezege in Cauterets was de definitieve doorbraak van de toenmalige meesterknecht van Pedro Delgado en de opmars naar een alleenheerschappij die vanaf 1991 vijf jaar zou duren. In 8 Sec. De Tour van ‘89 van Herman Chevrolet is het maar een korte passage, omdat er die Tour ook zoveel gebeurde. Voor ronderenners met ambities zoals Erik Breukink verliep de etappe naar Cauterets dramatisch. Hij verloor meer dan tien minuten.

16 juli: 12e etappe, Lannemezan - Plateau de Beille (195 km)
Leestip: Juliet Macur - De leugens van Lance
Eigenlijk een Vorentscheidung, zoals de Duitsers dat zo mooi kunnen zeggen. Tot de zege van Jelle Venendert in 2011, was de winnaar bovenop Plateau de Beille ook de uiteindelijke Tourwinnaar in Parijs. Marco Pantani sloeg zijn (eerste) slag tegen Jan Ullrich op Plateau de Beille in 1998 en daarna twee keer Lance Armstrong. Dat Lance ondertussen niet meer de Tourwinnaar van die jaren is, komt door heel andere zaken. In het terugblikken op de historie van de Tour is Armstrong vakkundig weggepoetst. Maar in diverse boeken is het nog terug te lezen, de wijze waarop de Amerikaan met zijn ploeg het peloton de wil oplegde. Tegenwoordig weten we hoe ze dat deden, maar dat kun je de schrijvers van veel van die boeken niet aanrekenen. Als tegenwicht zijn er De leugens van Lance van Juliet Macur en Mijn jacht op Lance van David Walsh.

17 juli: 13e etappe, Muret - Rodez (200 km)
Leestip: Ylva Poelman - De natuur als uitvinder
Even een dag iets heel anders. Zowel Muret als Rodez zijn geen steden met een enorme Tourhistorie. En de etappe die we na drie zware dagen in de Pyreneeën gaan krijgen, zal ook niet de spannendste van het stel zijn. Meret is de stad van Clément Ader. Een uitvinder en luchtvaartpionier, die altijd onderbelicht is gebleven. Ader bestudeerde de natuur om zich te laten inspireren tot het maken van het eerste vliegtuig. In 1890 maakte hij een proefvlucht met de Éole, een op een reuzenvleermuis gebaseerd vliegtoestel, en zou tot vijftig meter zijn gekomen waarna hij crashte. Over Ader die de Fransen ook het woord ‘Avion’ voor vliegtuig zou geven, zijn in tal van boeken over luchtvaartpioniers hoofdstukken te vinden. In de leestip van vandaag zal hij niet voorkomen, maar wel zijn werkwijze. Namelijk wetenschap bedrijven met de natuur als inspiratiebron.