Zimmerman gaat

Dwars door zijn vrijwel onhoorbare stemgeluid heen schettert in de verte zijn naam. Lichte klanken vloeien de ruimte binnen. Een vrouw roept hem. ‘Meneer Zimmerman!’

De eerste keer dat iemand mij vroeg waar de naam van mijn hoofdpersonage vandaan kwam, keek ik diegene niet-begrijpend aan. Loet Zimmerman had zich op een dag zo bij mij aangediend, hij had niks te maken met Berlijn (waar ik op dat moment nog niet woonde), joods was hij evenmin en zijn naam vervulde ook geen sleutelfunctie in zijn verhaal. Het was simpelweg zijn naam en hij zou beledigd zijn geweest als ik die veranderd had. Het is één van de ontdekkingen die ik tijdens het schrijven van mijn debuutroman deed: de personages gaan een eigen leven leiden. Begrijp me niet verkeerd, schrijven is een vak, de schrijver kiest bewust zijn woorden, stippelt zorgvuldig een plot uit en bepaalt de juiste toon. Wat er uiteindelijk op papier staat, is het resultaat van afwegingen.

En tegelijkertijd ontwikkelden de personages zich gedurende het schrijfproces in zelfstandige figuren, aan wie ik vragen stelde en suggesties deed. Soms stribbelden ze tegen, af en toe bedankten ze voor mijn voorstellen en een enkele keer weigerden ze botweg mijn strategie ten uitvoer te brengen. Zo probeerde ene Marja herhaaldelijk haar broer te bereiken. Haar telefoontjes bleven onbeantwoord: Zimmerman bleek enig kind.

Een goede schrijver geeft naar mijn idee de route aan, maar dicteert de personages noch de lezers wat er onderweg allemaal te zien is. Zelf wil ik als lezer graag dat mijn eigen verbeelding door die van de schrijver in gang wordt gezet en dat gebeurt juist door binnen de nauwkeurig opgeroepen wereld van het verhaal, voldoende ruimte onbeschreven te laten. Tijd speelt in Het uur van Zimmerman een belangrijke rol. Hij is een roostermaker en ik ben een schrijver en we hebben gemeen dat we proberen de chaos om ons heen te beteugelen, hij door zijn roosters, ik door mijn woorden.

Het is een vreemd idee dat het boek af is en ik er niks meer aan kan doen, terwijl het voor u, de lezer, nu pas begint. Behalve van mijn redacteur, heb ik geen ervaring met de reacties van lezers en ik ben nieuwsgierig wat er gebeurt nu dit werk de wereld ingestuurd wordt. Wat zal Zimmerman te vertellen hebben, als hij straks via de lezer bij mij terugkomt? Zal de Zimmerman, die ik nu de deur uitstuur, onherkenbaar veranderd zijn of blijft hij voor mij juist altijd dezelfde, ongeacht wat een ander van hem vindt?  

Ik hoop in ieder geval dat ik hem in mijn boek tot leven heb gewekt en dat dat leven zich doorzet in de gedachten van de lezer. Het is een mooie manier om via een Leesclub op de site van Hebban te achterhalen of dat gelukt is. Met veel plezier doet de schrijver er dus nu het zwijgen toe; het woord is aan de lezer…

Karolien Berkvens

Over Het uur van Zimmerman :
Loet Zimmerman denkt in acht blokken van vijftig minuten. Hij heeft veertig jaar als roostermaker op een middelbare school gewerkt en gaat met pensioen. Op de avond van zijn afscheid berooft een jongen hem van zijn horloge. Deze gebeurtenis werpt zijn gestructureerde bestaan omver en voert hem terug naar een weggeroosterd verdriet uit het verleden: het verlies van zijn vrouw Lucy. Ondertussen raakt Zimmerman ervan overtuigd dat de jongen met de donkere ogen het op hem gemunt heeft. Als zijn zoon noch de politie hem wil helpen, ziet hij zich genoodzaakt het heft in eigen handen te nemen.

Benieuwd naar Het uur van Zimmerman ? Vanaf morgen (18 sept) kun je je aanmelden voor de Debuten Leesclub met dit boek!