BOEKENWEEKARCHIEF

Een lijst van Boekenweekthema's, geschenken en essays door de jaren heen.

2024-2005 2004-1980 1979-1955 1954-1930

2004: FRANKRIJK

Spitzen

Thomas Rosenboom

Wanneer de vijfenveertigjarige Han Bijman op een tangosalon Esther ontmoet, wordt hij een hem nog onbekende wereld binnengevoerd. Die van liefde en seks, die van overspel en verraad en tenslotte die van ingewikkelde intriges en argwaan. Esther blijkt wel heel makkelijk de mannen in haar leven te hebben ingepast. Als haar Indiase minnaar naar Nederland komt om met haar te trouwen, krijgt Han een rol toebedeeld die hem slecht bevalt, die zijn jaloezie wakker maakt, en hem uiteindelijk tot handelen doet overgaan.

Onder het zink

Adriaan van Dis

Onder het zink is de liefdesverklaring van Adriaan van Dis voor Parijs, de stad die hij al bijna veertig jaar lang met grote regelmaat bezoekt en waar hij na eerdere mislukte pogingen nu een jaar probeert te wonen. Van Dis kiest de vorm van een ABC om stap voor stap verslag te doen van zijn pogingen bij Parijs te horen. Hij meent een kaart in zijn hoofd te hebben maar de stad heeft een ander plan met hem – zo vindt hij dikwijls wat hij niet zocht.

2003: STYX

LEVEN EN DOOD IN DE LETTEREN

Gala

Ronald Giphart

Een jonge actrice heeft een onstuimige en geheime relatie met haar agent Panc. Als bij hem een ongeneeslijke ziekte wordt geconstateerd, begint de verwarring. Pancs vrouw en medewerkers organiseren kort na zijn overlijden een groots galafeest. De actrice gaat ernaartoe met haar trouwe vriend Fräser – en wordt meegezogen in een maalstroom ontwikkelingen.

Vier visies op de dood

Boudewijn Büch, Kristien Hemmerechts, Bert Keizer & Nico ter Linden

Vier auteurs geven hun kijk op de dood. Bert Keizer baseert zijn betoog op zijn praktijkervaringen als arts in een verpleegtehuis; Boudewijn Büch schrijft over de plaats van de dood in de literatuur; Kristien Hemmerechts beziet de dood vanuit het persoonlijk perspectief; Nico ter Linden belicht de levensbeschouwelijke kant van de dood.

2002: HEBBAN OLLA VOGALA NESTAS

VERHALEN EN GEDICHTEN OVER DE LIEFDE

De ijsdragers

Anna Enquist

Nico en Loes van der Doelen wonen in een ouderwets en ruim huis, schitterend gelegen aan de duinrand, omringd door een flinke lap grond, maar dat neemt niet weg dat huwelijk tot op het bot verkild is. Hun dochter Maj is vorig jaar van huis weggelopen, Loes, lerares klassieke talen, is gevlucht in haar passie voor tuinieren en Nico heeft zich met nog grotere verbetenheid dan voorheen toegelegd op zijn werk in de staf van een psychiatrisch ziekenhuis.

Monogaam

Marek van der Jagt

Als een moderne Don Juan reflecteert de ik-persoon op de liefde. Hij gaat relaties aan met verschillende vrouwen en probeert zo de essentie van de liefde te doorgronden. Maar als het spel ernst wordt, blijkt de liefde ook een kwelling te kunnen zijn. Wat uiteindelijk rest is een vorm van monogamie: de eenzaamheid.

2001: HET LAND VAN HERKOMST

SCHRIJVEN TUSSEN TWEE CULTUREN

Woede

Salman Rushdie

Historicus Malik Solanka ontvlucht een moeizaam huwelijk door zich in New York te vestigen waar hij zich bezighoudt met zijn hobby: poppen maken. Wat kan woede doen met mensenlevens?

Een beer in bontjas

Hafid Bouazza

Hafid Bouazza gaat in op de vraag wat het betekent om een 'Nederlandse Schrijver van Marokkaanse Afkomst met Nederlandse Nationaliteit' te zijn. Hij verhaalt over een jonge immigrant die zich onderdompelt in de Nederlandse taal en als schrijver te maken krijgt met multiculturele misvattingen en stereotypen.

2000: LECTORI SALUTEM

VERHALEN UIT DE KLASSIEKE OUDHEID

Het theater, de brief en de waarheid

Harry Mulisch

In 1987 probeerde Jules Croiset de opvoering van het toneelstuk: 'Het vuil, de stad en de dood' van Rainer Werner Fassbinder in Nederland te verhinderen. Hij ging hierbij zover dat hij zichzelf een dreigbrief schreef en vervolgens zijn eigen ontvoering in scène zette, maar de Belgische politie ontmaskerde hem.

Alle jaren feest

Annejet van der Zijl

Voor Alle jaren feest verzamelde Annejet van der Zijl meer dan driehonderd foto's van de boekenballen die hebben plaatsgevonden tussen 1947 en 1999, vergezeld met interviews met onder andere Herman Brusselmans, Boudewijn Büch, Remco Campert, Ronald Giphart, Arnon Grunberg, W.F. Hermans, Harry Mulisch, Cees Nooteboom, Gerard Reve en Joost Zwagerman.

1999: FAMILIE-ALBUM

OUDERS EN KINDEREN IN DE LITERATUUR

De erfenis

Connie Palmen

Als schrijfster Lotte ontdekt dat ze ziek is, besluit ze een jonge man in dienst die niet alleen haar verzorger, chauffeur, tafelheer, eerste lezer en secretaris is, maar ook de archivaris van wat ze haar 'erfelijk materiaal' noemt: de aantekeningen die als bouwstenen moeten dienen voor haar laatste grote roman. Omdat Lotte bang is dat ze het werk dat haar oeuvre compleet maakt niet meer zelf zal kunnen voltooien, bereidt ze hem er langzaam op voor dat zijn handen de hare moeten vervángen als ze zelf niet meer kan schrijven.

Familie-album

Remco Campert & Jan Mulder

Remco Campert onderneemt een zoektocht naar zijn vader, de dichter-journalist-schrijver Jan Campert. Jan Mulder gaat een gesprek aan met zijn twee zonen, voetballer Youri en schilder Geret.

1998: PANORAMA NEDERLAND

EEN LITERAIRE REIS DOOR HET LANDSCHAP

De heilige Antonio

Arnon Grunberg

Na hun vaders dood zijn de jonge broers Paul en Tito en hun moeder Raffaella in een vrachtauto met watermeloenen de Mexicaanse grens over gesmokkeld. In New York krijgt Raffaella een aanbidder, de schrijver Ewald Stanislas Krieg die een bedrijfsplan ontvouwt voor een bezorgservice van huisgemaakte burrito's. Paul en Tito zijn meer geïntrigeerd door Kristin, een Kroatische die stuiterballen aan de armen geeft en 'tietjes heeft die meer waard zijn dan drie witte Mercedessen met open dak'.

Het ontsnapte land

Geert Mak

Een oude man droomt in zijn laatste maanden over de eerste reis, van Schiedam naar Zaandam en terug, die hij in de zomer van 1912 als jongen maakte met zijn oom, een beurtschipper. Het is een droom van stille geluiden in een ernstig landschap, met polders, kleine huizen en zwartgeteerde schuren. Vijfentachtig jaar later maakt zijn zoon dezelfde tocht opnieuw, in een klein bootje, aan de hand van oude foto's, een schippersalmanak en een stafkaart uit 1912.

1997: MIJN GOD

RELIGIE EN RELIGIEUS GEVOEL IN DE LETTEREN

Want dit is mijn lichaam

Renate Dorrestein

Casper en Xandra Olsen laten niets aan het toeval over. Hun eerste kind zal een jongen zijn, dat heeft de genderkliniek gegarandeerd. Daarna een meisje, zo is hun plan, en dan nieuwe borsten voor Xandra en voor de kids een blonde labrador. Ook de norse schilder Job Olsen, Caspers beroemde grootvader, is heer en meester over zijn lijf en leden, totdat hij kort na zijn huwelijk met de veertig jaar jongere Felicity wordt getroffen door een beschamende kwaal.

Niet te geloven

Gerrit Komrij

Niet te geloven is het verslag van een praatgroep. Op een zonnige namiddag komen in een prieel een relimaan, een relifiel en een relifoob bijeen. Ze buigen zich over de vraag: is er in onze tijd sprake van een opleving van het geloof? En zo nee, wat stelt de nieuwe gelovigheid voor? Er is geen aspect van het geloof of het komt op een of andere manier wel aan de orde in hun gesprek.

1996: EEUWIGE EL DORADO

LATIJNS-AMERIKA EN HET CARIBISCH GEBIED

Palmwijn

Adriaan van Dis

Na een leven vol omzwervingen belandt een oudere vrouw op een eiland voor de kust van Afrika. Niets bindt haar meer. Ze zoekt sensaties, staat voor alles open, maar haar hart blijft gesloten. Tot ze, in een dramatische confrontatie met het lot van de eilandbewoners, de intensiteit van het leven hervindt.

Het goud van Bonanza

Carolijn Visser

Het goud van Bonanza verhaalt van de bemoeienissen van Europa met de Nieuwe Wereld – een bemoeienis die zich uitstrekt van de Spaanse kolonisten tot in deze tijd.

1995: DE VIJFTIGSTE MEI

DE TWEEDE WERELDOORLOG IN DE LITERATUUR

Serenade

Leon de Winter

Wanneer Bens moeder Anneke opeens verdwijnt, weet hij niet wat haar ertoe bewogen heeft te vertrekken. Waar is ze? Samen met Annekes liefde Fred gaat hij op zoek en stuit op het tragische geheim dat zijn moeder haar leven lang gekweld heeft.

Zwarte bevrijding

Jan Wolkers

Jan Wolkers beschrijft een kil, grauw beeld van het eind van de oorlog, het gedrag van de bevrijders én van de Nederlandse politiek nadien. De bevrijding blijkt allerminst de vreugde te hebben gebracht die we er nu aan toekennen. Alle menselijke waarden blijken tot handel te zijn gedevalueerd, om de welvaart maar snel te doen toenemen.

1994: POËZIE CENTRAAL

Transit

Hella S. Haasse

De achttienjarige Xenia (of Iks, zoals ze zichzelf noemt) hoopt onderdak te vinden bij haar vrienden Alma en Daan, die ze voor haar rondzwervingen door Europa achterliet in de stad. Die hoop wordt al snel de bodem in geslagen. Ze treft Daan aan in de meest deplorabele en desolate toestand waarin een zwerver zich kan bevinden en haar speurtocht naar Alma loopt op niets uit. Alleen een toevallige samenloop van omstandigheden, waarbij ze de oude Cluysman ontmoet, voorkomt dat ze zelf op straat moet leven.

Denkend aan de Dapperstraat (CD)

Zestien Nederlandse gedichten werden gezongen en opgenomen.

1993: HET LEVEN GESCHREVEN

DAGBOEKEN, BRIEVEN EN BIOGRAFIEËN

In de mist van het schimmenrijk

Willem Frederik Hermans

Brokstukken van dit dagboek zijn na het einde van de Duitse bezetting op verscheidene adressen in Amsterdam tevoorschijn gekomen. Hoe het met de dagboekschrijver zelf is afgelopen, die van stonde af aan een schuilnaam heeft gebezigd, is nooit opgehelderd.

Mijn leven zijn leven

Martin van Amerongen

Mijn leven zijn leven behandelt de biografie en de autobiografie. Interessante, maar ook riskante literaire genres. Dat geldt voor de biografie, omdat het niet eenvoudig is andermans leven in kaart te brengen. Het geldt in verstrekte mate voor de autobiografie, gegeven de menselijke, al te menselijke neiging tot ijdeltuiterij. Maar toch ... wat zijn er ondanks alles meeslepende, buitengewoon interessante biografieën en autobiografieën geschreven.

1992: 'T PRACHTIG RIJK VAN INSULINDE

NEDERLANDS INDIË

Weerborstels

A.F.Th. van der Heijden

A.F.Th. van der Heijden richt in deze kleine roman, verschenen als Intermezzo bij De tandeloze tijd, een momument op voor Robby, een neef van Albert Egberts, die in zijn manhaftige streven naar steeds hogere snelheden een dramatisch einde vindt.

Twee jaargetijden minder

A. Alberts

Meer dan een halve eeuw geleden leidde de Japanse aanval het einde in van een Nederlandse aanwezigheid in de Indonesische archipel. A. Alberts, als deelnemer betrokken bij die laatste jaren, beschrijft in zijn essay Twee jaargetijden minder het machtig raderwerk van de kolonie Nederlands-Indië.

1991: SCHRIJVERS OP REIS

Het volgende verhaal

Cees Nooteboom

Een leraar klassieke talen wordt tot zijn verbazing op een ochtend wakker in Lissabon in plaats van in zijn woonplaats Amsterdam. Zijn herinneringen aan een vroeger verblijf in de Portugese hoofdstad nemen hem vervolgens volkomen in beslag: hij was er met een lerares biologie op wie hij verliefd was. Maar achter die herinneringen doemt de schim op van Lisa d'India, een leerlinge in zijn klas die zijn fascinatie voor de klassieke oudheid belichaamt. De beide vrouwen zetten hem aan tot bespiegelingen over liefde, leven en dood, tijd en onmetelijkheid.

Een kamer in Caïro

Lieve Joris

Op haar achttiende ontvlucht Lieve Joris haar vlaamse geboortedorp. Alles wijst erop dat ze Midden-Oostenspecialist zal worden, maar als ze halt maakt in een pension in Caïro, raakt ze in een ernstige crisis.

1990: VAN BOEKEN KRIJG JE NOOIT GENOEG

Sterremeer

F. Springer

Nikko, die dit verhaal vertelt, ontmoet Felix Sterremeer tijdens hun keuring voor militaire dienst. In de jaren die volgen krijsen hun paden elkaar herhaaldelijk. Sterremeer is een gedoemd man en Nikko zal zich pas laat, te laat realiseren dat hij ongewild een rol speelt bij de voltrekking van Sterremeers noodlot.

De kwadratuur van de Kwattareep

Jan Blokker

Ter gelegenheid van de zestige boekenweek schreef Jan Blokker het essay De kwadratuur van de Kwattareep, waarin hij onder andere schrijft over vrijetijdsbesteding in relatie tot lezen, activiteiten om het publiek te enthousiasmeren voor het boek en de combinatie commerciële reclame voor een geestelijk product.

1989: BOEK EN FILM

De zwaardvis

Hugo Claus

Tijdens het verloop van een idyllische zomerdag op het land kruisen de lotsbestemmingen van vier mensen elkaar. Een jonge, gescheiden vrouw, haar grillige zoontje, een aan lager wal geraakte veearts en een dorpsonderwijzer. Een redeloze misdaad wordt begaan. Droombeeld en hartstocht, verlangen en teloorgang worden met elkaar verweven tot een intrigerend en bovenal spannend verhaal.

Het witte schoolbord

K. Schippers

In Het witte schoolbord schrijft K. Schippers over een jongen die vlak na de oorlog verslaafd raakt aan de bioscoop. In de jaren vijftig probeert hij de lessen in praktijk te brengen, een brug te slaan tussen de films en het dagelijks leven.

1988: NEDERLAND – VLAANDEREN

Een overtollig mens en andere verhalen

Maarten Biesheuvel

De auteur beperkt in Een overtollig mens en andere verhalen zich tot het schrijven van een vijftal licht tot zwaar absurdistische Nederlandse verhalen, zonder in Vlaanderen te geraken.

Sire, er zijn geen Belgen

Jeroen Brouwers

De Nederlandse schrijver Jeroen Brouwers heeft twaalf jaar in Vlaanderen gewoond. Over deze periode en over het Vlaamse culturele leven heeft hij veel geschreven. Sire, er zijn geen Belgen kan beschouwd worden als een 'cursus Vlaanderen'. Hoe komt het dat Nederlanders en Vlamingen elkaar niet begrijpen? Wat is er aan de hand met het Nederlands van de Vlamingen? Waarom hebben Vlamingen zo'n hekel aan Nederlanders en hoe komt het dat Nederland zo ongeïnteresseerd is in alles wat Vlaams is of met Vlaanderen in verband wordt gebracht?

1987: AMSTERDAM

CULTURELE HOOFDSTAD VAN EUROPA

Het rookoffer

Tessa de Loo

In Het rookoffer draait alles om de liefde tussen een lerares Frans en een van haar leerlingen. De verhouding tussen tussen de twee wordt door de omgeving niet geaccepteerd, waardoor zij in een isolement komt te verkeren.

Nederland, een bewoond gordijn

Rudy Kousbroek

Rudy Kousbroek kwam in 1946 als zestienjarige vanuit Indonesië in Nederland aan. Nederland, een bewoond gordijn opent met zijn eerste impressies na aankomst, maar het terrein van de eerste ervaringen in Nederland wordt echter al vrij snel verlaten, het ene onderwerp haalt het andere. Van de Nederlandse gordijn-cultuur naar de tweedimensionale architectuur van de Amsterdamse school, van de (vermeende) onbaatzuchtigheid van Nederlanders naar het missen van historische diepte in de Nederlandse cultuur.

1986: VAN BOEKEN KRIJG JE NOOIT GENOEG

De glazen brug

Marga Minco

In De glazen brug blijft Marga Minco het thema trouw dat haar bijzondere oeuvre beheerst: de ervaringen tijdens de Duitse bezetting en de nasleep ervan. In deze klassieke novelle is de hoofdrol voor de 22-jarige Stella, die in 1943 haar derde onderduikadres betrekt en ook haar derde persoonsbewijs krijgt, op naam van Maria Roselier

1985: DE GOUDEN BOEKENWEEK

Somberman's actie

Remco Campert

Somberman brengt noodgedwongen zijn dagen in ledigheid door, het warenhuis waar hij jarenlang een rustige baan had is failliet. Sombermans vrouw Bezig heeft wel werk, waardoor hun levens steeds meer uit elkaar lopen. Zijn enige vriend is de bescheiden dagdromer Domoor, die bij Bezig niet erg in de smaak valt. Ten slotte komt hij tot de daad die de geschiedenis in zal gaan als Sombermans Acti

1984: WIE LEEST, BELEEFT MEER

De ortolaan

Maarten 't Hart

In De ortolaan vertelt een jonge bioloog over zijn vergeefse liefde voor een vrouwelijke collega die hij regelmatig op wetenschappelijke congressen ontmoet. Het verhaal behandelt wat filosoof Theodor Adorno heeft genoemd: 'Het fenomeen van het bezet zijn; een geliefd mens weigert toenadering omdat er al een relatie bestaat die een nieuwe uitsluit.'

1983: VRIJE TIJD? EEN BOEK WERKT!

Soms denk ik wel eens bij mezelf...

Wim Kan

Soms denk ik wel eens bij mezelf ... is een verzamelbundel van de hand van Wim Kan met ruim honderd gedachten van hemzelf en anderen.

1982: BOEKEN BLIJVEN

De andere wereld

Marten Toonder

De heer Bommel wordt gebombardeerd tot spreekbuis van de verontruste Rommeldammers wanneer er vluchtingen neerstrijken. Een bezoek aan het land van herkomst van de vreemdelingen verandert zijn kijk op de zaak.

1981: FAMILIE

IEDER ZIJN EIGEN BOEK

De ronde van '43

Henri Knap

De ronde van '43 speelt zich af op één oorlogsdag in een Nederlandse provinciestad. Een jonge huisvader maakt een zwerftocht op de fiets. Achterop zit een joods meisje. De man moet haar laten onderduiken. Hij bezoekt een aantal adressen. De bewoners wordt gevraagd of zij het meisje onderdak kunnen verschaffen. De oplossing moet worden gevonden, vóór de spertijd begint.

1980: BEZIG MET BOEKEN

De verdachte Verheugt

Janwillem van de Wetering

Twee Amsterdamse politiemensen – Grijpstra en De Gier – rijden in hun autootje over de grachten, blij dat de dag erop zit. Maar als ze een oploopje zien en de weinig overzichtelijke situatie eens wat nader in ogenschouw nemen, krijgen hun beroepsmatige nieuwsgierigheid de overhand: het is werken geblazen.