2004: FRANKRIJK
Spitzen
Thomas Rosenboom
Wanneer de vijfenveertigjarige Han Bijman op een tangosalon Esther ontmoet, wordt hij een hem nog onbekende wereld binnengevoerd. Die van liefde en seks, die van overspel en verraad en tenslotte die van ingewikkelde intriges en argwaan. Esther blijkt wel heel makkelijk de mannen in haar leven te hebben ingepast. Als haar Indiase minnaar naar Nederland komt om met haar te trouwen, krijgt Han een rol toebedeeld die hem slecht bevalt, die zijn jaloezie wakker maakt, en hem uiteindelijk tot handelen doet overgaan.
Onder het zink
Adriaan van Dis
Onder het zink is de liefdesverklaring van Adriaan van Dis voor Parijs, de stad die hij al bijna veertig jaar lang met grote regelmaat bezoekt en waar hij na eerdere mislukte pogingen nu een jaar probeert te wonen. Van Dis kiest de vorm van een ABC om stap voor stap verslag te doen van zijn pogingen bij Parijs te horen. Hij meent een kaart in zijn hoofd te hebben maar de stad heeft een ander plan met hem – zo vindt hij dikwijls wat hij niet zocht.
2003: STYX
LEVEN EN DOOD IN DE LETTEREN
Gala
Ronald Giphart
Een jonge actrice heeft een onstuimige en geheime relatie met haar agent Panc. Als bij hem een ongeneeslijke ziekte wordt geconstateerd, begint de verwarring. Pancs vrouw en medewerkers organiseren kort na zijn overlijden een groots galafeest. De actrice gaat ernaartoe met haar trouwe vriend Fräser – en wordt meegezogen in een maalstroom ontwikkelingen.
Vier visies op de dood
Boudewijn Büch, Kristien Hemmerechts, Bert Keizer & Nico ter Linden
Vier auteurs geven hun kijk op de dood. Bert Keizer baseert zijn betoog op zijn praktijkervaringen als arts in een verpleegtehuis; Boudewijn Büch schrijft over de plaats van de dood in de literatuur; Kristien Hemmerechts beziet de dood vanuit het persoonlijk perspectief; Nico ter Linden belicht de levensbeschouwelijke kant van de dood.
2002: HEBBAN OLLA VOGALA NESTAS
VERHALEN EN GEDICHTEN OVER DE LIEFDE
De ijsdragers
Anna Enquist
Nico en Loes van der Doelen wonen in een ouderwets en ruim huis, schitterend gelegen aan de duinrand, omringd door een flinke lap grond, maar dat neemt niet weg dat huwelijk tot op het bot verkild is. Hun dochter Maj is vorig jaar van huis weggelopen, Loes, lerares klassieke talen, is gevlucht in haar passie voor tuinieren en Nico heeft zich met nog grotere verbetenheid dan voorheen toegelegd op zijn werk in de staf van een psychiatrisch ziekenhuis.
Monogaam
Marek van der Jagt
Als een moderne Don Juan reflecteert de ik-persoon op de liefde. Hij gaat relaties aan met verschillende vrouwen en probeert zo de essentie van de liefde te doorgronden. Maar als het spel ernst wordt, blijkt de liefde ook een kwelling te kunnen zijn. Wat uiteindelijk rest is een vorm van monogamie: de eenzaamheid.
2001: HET LAND VAN HERKOMST
SCHRIJVEN TUSSEN TWEE CULTUREN
Woede
Salman Rushdie
Historicus Malik Solanka ontvlucht een moeizaam huwelijk door zich in New York te vestigen waar hij zich bezighoudt met zijn hobby: poppen maken. Wat kan woede doen met mensenlevens?
Een beer in bontjas
Hafid Bouazza
Hafid Bouazza gaat in op de vraag wat het betekent om een 'Nederlandse Schrijver van Marokkaanse Afkomst met Nederlandse Nationaliteit' te zijn. Hij verhaalt over een jonge immigrant die zich onderdompelt in de Nederlandse taal en als schrijver te maken krijgt met multiculturele misvattingen en stereotypen.
2000: LECTORI SALUTEM
VERHALEN UIT DE KLASSIEKE OUDHEID
Het theater, de brief en de waarheid
Harry Mulisch
In 1987 probeerde Jules Croiset de opvoering van het toneelstuk: 'Het vuil, de stad en de dood' van Rainer Werner Fassbinder in Nederland te verhinderen. Hij ging hierbij zover dat hij zichzelf een dreigbrief schreef en vervolgens zijn eigen ontvoering in scène zette, maar de Belgische politie ontmaskerde hem.
Alle jaren feest
Annejet van der Zijl
Voor Alle jaren feest verzamelde Annejet van der Zijl meer dan driehonderd foto's van de boekenballen die hebben plaatsgevonden tussen 1947 en 1999, vergezeld met interviews met onder andere Herman Brusselmans, Boudewijn Büch, Remco Campert, Ronald Giphart, Arnon Grunberg, W.F. Hermans, Harry Mulisch, Cees Nooteboom, Gerard Reve en Joost Zwagerman.
1999: FAMILIE-ALBUM
OUDERS EN KINDEREN IN DE LITERATUUR
De erfenis
Connie Palmen
Als schrijfster Lotte ontdekt dat ze ziek is, besluit ze een jonge man in dienst die niet alleen haar verzorger, chauffeur, tafelheer, eerste lezer en secretaris is, maar ook de archivaris van wat ze haar 'erfelijk materiaal' noemt: de aantekeningen die als bouwstenen moeten dienen voor haar laatste grote roman. Omdat Lotte bang is dat ze het werk dat haar oeuvre compleet maakt niet meer zelf zal kunnen voltooien, bereidt ze hem er langzaam op voor dat zijn handen de hare moeten vervángen als ze zelf niet meer kan schrijven.
1998: PANORAMA NEDERLAND
EEN LITERAIRE REIS DOOR HET LANDSCHAP
De heilige Antonio
Arnon Grunberg
Na hun vaders dood zijn de jonge broers Paul en Tito en hun moeder Raffaella in een vrachtauto met watermeloenen de Mexicaanse grens over gesmokkeld. In New York krijgt Raffaella een aanbidder, de schrijver Ewald Stanislas Krieg die een bedrijfsplan ontvouwt voor een bezorgservice van huisgemaakte burrito's. Paul en Tito zijn meer geïntrigeerd door Kristin, een Kroatische die stuiterballen aan de armen geeft en 'tietjes heeft die meer waard zijn dan drie witte Mercedessen met open dak'.
Het ontsnapte land
Geert Mak
Een oude man droomt in zijn laatste maanden over de eerste reis, van Schiedam naar Zaandam en terug, die hij in de zomer van 1912 als jongen maakte met zijn oom, een beurtschipper. Het is een droom van stille geluiden in een ernstig landschap, met polders, kleine huizen en zwartgeteerde schuren. Vijfentachtig jaar later maakt zijn zoon dezelfde tocht opnieuw, in een klein bootje, aan de hand van oude foto's, een schippersalmanak en een stafkaart uit 1912.
1997: MIJN GOD
RELIGIE EN RELIGIEUS GEVOEL IN DE LETTEREN
Want dit is mijn lichaam
Renate Dorrestein
Casper en Xandra Olsen laten niets aan het toeval over. Hun eerste kind zal een jongen zijn, dat heeft de genderkliniek gegarandeerd. Daarna een meisje, zo is hun plan, en dan nieuwe borsten voor Xandra en voor de kids een blonde labrador. Ook de norse schilder Job Olsen, Caspers beroemde grootvader, is heer en meester over zijn lijf en leden, totdat hij kort na zijn huwelijk met de veertig jaar jongere Felicity wordt getroffen door een beschamende kwaal.
Niet te geloven
Gerrit Komrij
Niet te geloven is het verslag van een praatgroep. Op een zonnige namiddag komen in een prieel een relimaan, een relifiel en een relifoob bijeen. Ze buigen zich over de vraag: is er in onze tijd sprake van een opleving van het geloof? En zo nee, wat stelt de nieuwe gelovigheid voor? Er is geen aspect van het geloof of het komt op een of andere manier wel aan de orde in hun gesprek.
1996: EEUWIGE EL DORADO
LATIJNS-AMERIKA EN HET CARIBISCH GEBIED
Palmwijn
Adriaan van Dis
Na een leven vol omzwervingen belandt een oudere vrouw op een eiland voor de kust van Afrika. Niets bindt haar meer. Ze zoekt sensaties, staat voor alles open, maar haar hart blijft gesloten. Tot ze, in een dramatische confrontatie met het lot van de eilandbewoners, de intensiteit van het leven hervindt.
1995: DE VIJFTIGSTE MEI
DE TWEEDE WERELDOORLOG IN DE LITERATUUR
Serenade
Leon de Winter
Wanneer Bens moeder Anneke opeens verdwijnt, weet hij niet wat haar ertoe bewogen heeft te vertrekken. Waar is ze? Samen met Annekes liefde Fred gaat hij op zoek en stuit op het tragische geheim dat zijn moeder haar leven lang gekweld heeft.
Zwarte bevrijding
Jan Wolkers
Jan Wolkers beschrijft een kil, grauw beeld van het eind van de oorlog, het gedrag van de bevrijders én van de Nederlandse politiek nadien. De bevrijding blijkt allerminst de vreugde te hebben gebracht die we er nu aan toekennen. Alle menselijke waarden blijken tot handel te zijn gedevalueerd, om de welvaart maar snel te doen toenemen.
1994: POËZIE CENTRAAL
Transit
Hella S. Haasse
De achttienjarige Xenia (of Iks, zoals ze zichzelf noemt) hoopt onderdak te vinden bij haar vrienden Alma en Daan, die ze voor haar rondzwervingen door Europa achterliet in de stad. Die hoop wordt al snel de bodem in geslagen. Ze treft Daan aan in de meest deplorabele en desolate toestand waarin een zwerver zich kan bevinden en haar speurtocht naar Alma loopt op niets uit. Alleen een toevallige samenloop van omstandigheden, waarbij ze de oude Cluysman ontmoet, voorkomt dat ze zelf op straat moet leven.
Denkend aan de Dapperstraat (CD)
Zestien Nederlandse gedichten werden gezongen en opgenomen.
1993: HET LEVEN GESCHREVEN
DAGBOEKEN, BRIEVEN EN BIOGRAFIEËN
In de mist van het schimmenrijk
Willem Frederik Hermans
Brokstukken van dit dagboek zijn na het einde van de Duitse bezetting op verscheidene adressen in Amsterdam tevoorschijn gekomen. Hoe het met de dagboekschrijver zelf is afgelopen, die van stonde af aan een schuilnaam heeft gebezigd, is nooit opgehelderd.
Mijn leven zijn leven
Martin van Amerongen
Mijn leven zijn leven behandelt de biografie en de autobiografie. Interessante, maar ook riskante literaire genres. Dat geldt voor de biografie, omdat het niet eenvoudig is andermans leven in kaart te brengen. Het geldt in verstrekte mate voor de autobiografie, gegeven de menselijke, al te menselijke neiging tot ijdeltuiterij. Maar toch ... wat zijn er ondanks alles meeslepende, buitengewoon interessante biografieën en autobiografieën geschreven.
1992: 'T PRACHTIG RIJK VAN INSULINDE
NEDERLANDS INDIË
Weerborstels
A.F.Th. van der Heijden
A.F.Th. van der Heijden richt in deze kleine roman, verschenen als Intermezzo bij De tandeloze tijd, een momument op voor Robby, een neef van Albert Egberts, die in zijn manhaftige streven naar steeds hogere snelheden een dramatisch einde vindt.
Twee jaargetijden minder
A. Alberts
Meer dan een halve eeuw geleden leidde de Japanse aanval het einde in van een Nederlandse aanwezigheid in de Indonesische archipel. A. Alberts, als deelnemer betrokken bij die laatste jaren, beschrijft in zijn essay Twee jaargetijden minder het machtig raderwerk van de kolonie Nederlands-Indië.
1991: SCHRIJVERS OP REIS
Het volgende verhaal
Cees Nooteboom
Een leraar klassieke talen wordt tot zijn verbazing op een ochtend wakker in Lissabon in plaats van in zijn woonplaats Amsterdam. Zijn herinneringen aan een vroeger verblijf in de Portugese hoofdstad nemen hem vervolgens volkomen in beslag: hij was er met een lerares biologie op wie hij verliefd was. Maar achter die herinneringen doemt de schim op van Lisa d'India, een leerlinge in zijn klas die zijn fascinatie voor de klassieke oudheid belichaamt. De beide vrouwen zetten hem aan tot bespiegelingen over liefde, leven en dood, tijd en onmetelijkheid.
1990: VAN BOEKEN KRIJG JE NOOIT GENOEG
Sterremeer
F. Springer
Nikko, die dit verhaal vertelt, ontmoet Felix Sterremeer tijdens hun keuring voor militaire dienst. In de jaren die volgen krijsen hun paden elkaar herhaaldelijk. Sterremeer is een gedoemd man en Nikko zal zich pas laat, te laat realiseren dat hij ongewild een rol speelt bij de voltrekking van Sterremeers noodlot.
De kwadratuur van de Kwattareep
Jan Blokker
Ter gelegenheid van de zestige boekenweek schreef Jan Blokker het essay De kwadratuur van de Kwattareep, waarin hij onder andere schrijft over vrijetijdsbesteding in relatie tot lezen, activiteiten om het publiek te enthousiasmeren voor het boek en de combinatie commerciële reclame voor een geestelijk product.
1989: BOEK EN FILM
De zwaardvis
Hugo Claus
Tijdens het verloop van een idyllische zomerdag op het land kruisen de lotsbestemmingen van vier mensen elkaar. Een jonge, gescheiden vrouw, haar grillige zoontje, een aan lager wal geraakte veearts en een dorpsonderwijzer. Een redeloze misdaad wordt begaan. Droombeeld en hartstocht, verlangen en teloorgang worden met elkaar verweven tot een intrigerend en bovenal spannend verhaal.
1988: NEDERLAND – VLAANDEREN
Een overtollig mens en andere verhalen
Maarten Biesheuvel
De auteur beperkt in Een overtollig mens en andere verhalen zich tot het schrijven van een vijftal licht tot zwaar absurdistische Nederlandse verhalen, zonder in Vlaanderen te geraken.
Sire, er zijn geen Belgen
Jeroen Brouwers
De Nederlandse schrijver Jeroen Brouwers heeft twaalf jaar in Vlaanderen gewoond. Over deze periode en over het Vlaamse culturele leven heeft hij veel geschreven. Sire, er zijn geen Belgen kan beschouwd worden als een 'cursus Vlaanderen'. Hoe komt het dat Nederlanders en Vlamingen elkaar niet begrijpen? Wat is er aan de hand met het Nederlands van de Vlamingen? Waarom hebben Vlamingen zo'n hekel aan Nederlanders en hoe komt het dat Nederland zo ongeïnteresseerd is in alles wat Vlaams is of met Vlaanderen in verband wordt gebracht?
1987: AMSTERDAM
CULTURELE HOOFDSTAD VAN EUROPA
Het rookoffer
Tessa de Loo
In Het rookoffer draait alles om de liefde tussen een lerares Frans en een van haar leerlingen. De verhouding tussen tussen de twee wordt door de omgeving niet geaccepteerd, waardoor zij in een isolement komt te verkeren.
Nederland, een bewoond gordijn
Rudy Kousbroek
Rudy Kousbroek kwam in 1946 als zestienjarige vanuit Indonesië in Nederland aan. Nederland, een bewoond gordijn opent met zijn eerste impressies na aankomst, maar het terrein van de eerste ervaringen in Nederland wordt echter al vrij snel verlaten, het ene onderwerp haalt het andere. Van de Nederlandse gordijn-cultuur naar de tweedimensionale architectuur van de Amsterdamse school, van de (vermeende) onbaatzuchtigheid van Nederlanders naar het missen van historische diepte in de Nederlandse cultuur.
1986: VAN BOEKEN KRIJG JE NOOIT GENOEG
De glazen brug
Marga Minco
In De glazen brug blijft Marga Minco het thema trouw dat haar bijzondere oeuvre beheerst: de ervaringen tijdens de Duitse bezetting en de nasleep ervan. In deze klassieke novelle is de hoofdrol voor de 22-jarige Stella, die in 1943 haar derde onderduikadres betrekt en ook haar derde persoonsbewijs krijgt, op naam van Maria Roselier
1985: DE GOUDEN BOEKENWEEK
Somberman's actie
Remco Campert
Somberman brengt noodgedwongen zijn dagen in ledigheid door, het warenhuis waar hij jarenlang een rustige baan had is failliet. Sombermans vrouw Bezig heeft wel werk, waardoor hun levens steeds meer uit elkaar lopen. Zijn enige vriend is de bescheiden dagdromer Domoor, die bij Bezig niet erg in de smaak valt. Ten slotte komt hij tot de daad die de geschiedenis in zal gaan als Sombermans Acti
1984: WIE LEEST, BELEEFT MEER
De ortolaan
Maarten 't Hart
In De ortolaan vertelt een jonge bioloog over zijn vergeefse liefde voor een vrouwelijke collega die hij regelmatig op wetenschappelijke congressen ontmoet. Het verhaal behandelt wat filosoof Theodor Adorno heeft genoemd: 'Het fenomeen van het bezet zijn; een geliefd mens weigert toenadering omdat er al een relatie bestaat die een nieuwe uitsluit.'
1983: VRIJE TIJD? EEN BOEK WERKT!
1982: BOEKEN BLIJVEN
1981: FAMILIE
IEDER ZIJN EIGEN BOEK
De ronde van '43
Henri Knap
De ronde van '43 speelt zich af op één oorlogsdag in een Nederlandse provinciestad. Een jonge huisvader maakt een zwerftocht op de fiets. Achterop zit een joods meisje. De man moet haar laten onderduiken. Hij bezoekt een aantal adressen. De bewoners wordt gevraagd of zij het meisje onderdak kunnen verschaffen. De oplossing moet worden gevonden, vóór de spertijd begint.
1980: BEZIG MET BOEKEN
De verdachte Verheugt
Janwillem van de Wetering
Twee Amsterdamse politiemensen – Grijpstra en De Gier – rijden in hun autootje over de grachten, blij dat de dag erop zit. Maar als ze een oploopje zien en de weinig overzichtelijke situatie eens wat nader in ogenschouw nemen, krijgen hun beroepsmatige nieuwsgierigheid de overhand: het is werken geblazen.