BOEKENWEEKARCHIEF

Een lijst van Boekenweekthema's, geschenken en essays door de jaren heen.

2024-2005 2004-1980 1979-1955 1954-1930

2024: BIJ ONS IN DE FAMILIE

Gezinsverpakking

De Chabotten

De Chabotten – vier broers, twee ouders en een hond. Eén gezin, zeven stemmen. Voor dit Boekenweekgeschenk bezorgden ze alle zeven een vertelling over hun familiebestaan.

De stemmen van de Chabotten contrasteren, smelten samen, bewonderen, verzuchten, zingen en blaffen.

En vallen soms stil.

Ooievaarsblues

Bart Chabot

Bart Chabot selecteerde en bewerkte speciaal voor het Boekenweekthema 'Bij ons in de familie' 18 gedichten uit zijn poëzieoeuvre. En hij schreef twee fonkelnieuwe gedichten voor deze bundel, 'Metaalmoeheid' en 'Black Cadillac'.

2023: IK BEN ALLES

De eerlijke vinder

Lize Spit

Jimmy, die thuis een moeilijke tijd doormaakt, leeft helemaal op als de zoon van een gezin Kosovaarse vluchtelingen naast hem in de klas komt zitten. Jimmy is de slimste maar ook eenzaamste van zijn klas. Hij ziet het als zijn missie Tristan Ibrahimi door het schooljaar heen te helpen. Alle tijd die hij niet besteedt aan het verzamelen van flippo’s, brengt hij door bij het Kosovaarse gezin. Wanneer de Ibrahimi’s na een jaar plotseling uitgewezen worden, verzint Tristan een plan dat veel van Jimmy zal vragen.

Boto Banja

Raoul de Jong

Raoul de Jong stapt op een schip dat hem van de Dominicaanse Republiek naar Curaçao brengt, een route die vele slaafgemaakten destijds in omgekeerde richting aflegden. Langzaamaan ontwaart De Jong de contouren van een geheim genootschap van dansende schrijvers, die weigerden zich te laten beperken door de rol die de wereld voor hen had bedacht.

2022: EERSTE LIEFDE

Monterosso mon amour

Ilja Leonard Pfeijffer

Carmen haalt herinneringen op aan een vakantie met haar ouders aan de Middellandse Zee in Monterosso, waar ze haar eerste zoen kreeg. Ze stapt op het vliegtuig naar Italië met de hoop dat ze hem nog eens zal zien. Wat nog niemand weet – behalve de verteller van dit verhaal – is dat ze door onvoorziene omstandigheden veel langer in Monterosso zal moeten blijven dan de bedoeling was.

Het warmtefort

Lucas Rijneveld

Basisschool De Regenboog in Nieuwendijk is aan vervanging toe en moet gesloopt worden. Maar omdat er zich in het leegstaande pand een kolonie zeldzame vleermuizen heeft gevestigd, kan de sloop geen doorgang vinden. Lucas Rijneveld bezoekt de school om er afscheid te nemen en herinneringen op te halen, en neemt de lezer via hartverwarmende herinneringen mee naar de gelukzalige tijd van de basisschool waarin een belangrijke rol voor de juffen en meesters is weggelegd.

2021: TWEESTRIJD

Wat wij zagen

Hanna Bervoets

Wanneer Kayleigh in de financiële problemen raakt, solliciteert ze naar een baan als 'content moderator' voor een online platform waarvan ze de naam niet mag noemen. Kayleigh en haar collega's zien gruwelijke dingen voorbijkomen en de richtlijnen van het platform zijn vaak onnavolgbaar. Toch voelt ze zich op haar plek, binnen het moderatorenteam vindt ze broederschap. En als ze verliefd wordt op haar collega Sigrid lacht de toekomst hen toe. Of lijkt dat maar zo?

De genocidefax

Roxane van Iperen

Wat doe jij als het erop aankomt? Het vergt een haast bovenmenselijke moed om je binnen eigen kring uit te spreken tegen onrecht. Bijna niemand doet het, omdat loyaliteit en de drang naar verbondenheid vaak sterker blijken. In De genocidefax vertelt Van Iperen op adembenemende wijze het relaas van een man die machteloos moet toezien hoe een van de wreedste conflicten van de 20e eeuw zich voor zijn ogen ontvouwt.

2020: REBELLEN EN DWARSDENKERS

Leon & Juliette

Annejet van der Zijl

Charleston, 1820. Een jonge Nederland koopt een zwarte meisje als slavin. In de ogen van de samenleving was iemand zoals zij niet meer waard dan een onmondig stuk vee dat naar believen gekocht en gebruikt kon worden. Dát hij haar kocht was dus niet zo vreemd. Wat er daarna gebeurde was in de ogen van de wereld om hen heen echter zo schandalig en zelfs illegaal dat het alles in gevaar bracht – zelfs hun levens en dat van hun kinderen.

Generaal zonder leger

Özcan Akyol

Ooit raakte Özcan Akyol betoverd door de literatuur dankzij de onaangepasten, die zonder reden voor opwinding zorgden en de polemische schrijvers die werkelijk iets teweegbrachten. Maar tegenwoordig richt de moderne auteur richt zich vooral op zijn eigen cocon – de gelijkgestemden. Het resultaat is dat de rebelse literatuur steeds meer terrein verliest en er voor mediagenieke luchtfietsers ruimte is ontstaan om het intellectuele discours te bepalen.

2019: DE MOEDER, DE VROUW

Jas van belofte

Jan Siebelink

Als Arthur met hoge snelheid per ambulance naar het ziekenhuis wordt gebracht, is hij er zeker van dat hij bezig is het leven te verlaten. Al bijna vanaf de andere zijde overziet hij wat hij achterlaat en vraagt zich af of het genoeg is. Het waren zijn vrienden Edwin en Loetje die destijds aanvoelden dat hij een verhaal in zich droeg dat verteld moest worden, maar ze wisten ook dat het een welhaast onmogelijke opdracht zou zijn dit daadwerkelijk uit te voeren.

Mijn moeders strijd

Murat Isik

Mijn moeders strijd beschrijft de onvermoede emancipatiestrijd van Murat Isiks moeder Aynur: van haar geboortedorp Balta tot haar jaren in de Bijlmer, waar ze nog altijd woont en werkt.

2018: NATUUR

Gezien de feiten

Griet op de Beeck

Gezien de feiten gaat over Olivia, een vrouw van eenenzeventig. Voor haar wordt alles anders als de man sterft met wie ze heel lang getrouwd was. In een ontwapenende weigering om zich te gaan gedragen naar de wens van anderen of naar het traditionele beeld van wat ouderen zouden moeten doen, gaat ze op zoek naar een manier om haar bestaan van tel te laten zijn.

Natuurlijk

Jan Terlouw

Nog altijd vindt Jan Terlouw Nederland een van de mooiste landen van de wereld. Het groen, het water, de dijken, de jagende wolken, de wisseling der seizoenen, het fascineert hem mateloos. Maar hij is ook bezorgd, want de natuur is in gevaar. Klimaatverandering is een feit. Het is niet te laat, maar het is wel de hoogste tijd voor drastische maatregelen. Natuurlijk is een ode aan de natuur en vurig pleidooi om de aarde in betere staat achter te laten voor volgende generaties.

2017: VERBODEN VRUCHTEN

Makkelijk leven

Herman Koch

Tijdens een verjaardagsfeestje voor Julia staat Hanna, de schoondochter van Tom en Julia, opeens voor de deur. Snikkend vertelt ze dat ze door hun zoon Stefan is geslagen en dat dat niet de eerste keer is. Moet Tom zijn lievelingszoon Stefan aanspreken op zijn gedrag? Of loont het misschien meer om de adviezen uit zijn eigen zelfhulpboeken in praktijk te brengen?

De zonde van de vrouw

Connie Palmen

In De zonde van de vrouw onderzoekt Connie Palmen de vraag of een vrouw die zich niet aan de voorgeschreven regels houdt, een grens overschrijdt naar een verboden gebied. Vinden de vrouwen de originaliteit die hen apart zet en hen scheidt van de gemeenschap, niet zelf ook een zonde waarvoor ze bestraft moeten worden? Aan de hand van de levens van vrouwen als Marilyn Monroe, Marguerite Duras en Jane Bowles probeert Palmen in De zonde van de vrouw iets meer te begrijpen van het verband tussen originaliteit, roem en zelfdestructie.

2016: DUITSLAND

WAS ICH NOCH ZU SAGEN HÄTTE

Broer

Esther Gerritsen

Olivia, financieel directeur van een familiebedrijf Oliva, krijgt een telefoontje van haar broer Marcus. Zijn been dreigt te worden afgezet. Marcus en Olivia zien elkaar zelden, maar de amputatie raakt Olivia onverwachts, alsof het haar eigen been is dat ze verliest. Ze laat alles uit haar handen vallen in een hopeloze poging haar broer te redden. Maar het is de vraag of hij degene is die redding nodig heeft.

Zink

David van Reybrouck

In het essay Zink traceert David van Reybrouck de merkwaardige geschiedenis van een vergeten buurlandje van Nederland, België en Duitsland. Een land dat een eeuw lang bestond en dat hedendaags België, Duitsland en Nederland met elkaar verbond. Het resultaat is een prachtige ode aan een vergeten buitenland.

2015: WAANZIN

TE GEK VOOR WOORDEN

De zomer hou je ook niet tegen

Dimitri Verhulst

Pierre is een beginnende zestiger en ontvoert een mentaal gehandicapte jongen van vijftien naar de Provence. Daar zal hij de jongen het verhaal vertellen over de liefdesrelatie die hij met zijn moeder had, hoe die tot stand kwam, over haar intense kinderwens en zijn twijfel over zijn rol als vader. Uiteindelijk zal hij het ook moeten hebben over hoe die prachtige en passionele relatie eindigen kon en wanneer de mentaal gehandicapte jongen werd verwekt.

Waanzin in de wereldliteratuur

Pieter Steinz

Pieter Steinz geeft in Waanzin in de wereldliteratuur een rondleiding door het 'dolhuis van de wereldliteratuur'. Aan de hand van onder meer de verhalen van Edgar Allan Poe, de romans van Boudewijn Büch en Willem Frederik Hermans, de toneelstukken van Shakespeare en de levens van Virginia Woolf en Sylvia Plath schrijft hij over gradaties van gekte, de grens tussen gek en normaal en de aantrekkingskracht van psychiatrische gevallen voor fictieschrijvers.

2014: ONDERTUSSEN ERGENS ANDERS

REIZEN

Een mooie jonge vrouw

Tommy Wieringa

Edward is een succesvolle microbioloog van in de veertig. Wanneer de eenendertigjarige Ruth zijn leven binnen fietst, begint hij een passionele relatie met de mooie jonge vrouw. Tegelijk bekruipt Edward het gevoel van zijn vergankelijkheid, een obsessieve gedachte van verval. Hij wordt niet jonger van haar, zij wordt ouder van hem.

Arctisch dagboek

Jelle Brandt Corstius

De aantekeningen op het schip vormen de basis voor Arctisch dagboek, het persoonlijke verslag van Jelle Brandt Corstius over reizen per cruiseschip en over zijn liefde voor Rusland. En over de ellende van bekend zijn en de behoefte aan alleen zijn.

2013: GOUDEN TIJDEN, ZWARTE BLADZIJDEN

De verrekijker

Kees van Kooten

Tijdens het opruimen vindt Kees van Kooten een fotoalbum van zijn vader over de mobilisatie van augustus 1939 en de oorlogsjaren 1940-1945 met daarin een brief van de destijdse legerleiding: C.R. van Kooten senior wordt gesommeerd te verklaren waarom hij een verrekijker zou hebben gevorderd van een zekere mijnheer J. Treurniet uit het dorp Berkel en Rodenrijs. Van Kooten junior is verbijsterd. Is dit soms dezelfde kijker waarmee de in 1941 geboren schrijver is opgegroeid en die hij nog altijd in zijn bezit heeft?

De leeuw en zijn hemd

Nelleke Noordervliet

Nelleke Noordervliet gaat uitgebreid in op onze collectieve houding ten opzichte van het verleden. De behoefte om de gouden tijden van ons land in één adem te noemen met de zwarte bladzijden heeft een geschiedenis. Waar zijn we trots op geweest en waarvoor hebben we ons geschaamd?

2012: VRIENDSCHAPPEN EN ANDERE ONGEMAKKEN

Tom Lanoye

Heldere Hemel

Heldere hemel is gebaseerd op een waargebeurd voorval in de nadagen van de Koude Oorlog: een onbemand Sovjet-Russisch gevechtsvliegtuig stort neer in een Belgisch gehucht. Een fait divers in de wereldpolitiek, een noodlottig drama voor een familie.

Verder alles goed

Nico Dijkshoorn

Wat schrijf je wanneer aan wie als je radeloos op bed zit in een kamer net buiten het centrum van Madrid? Bij wie huil je uit en wie scheld je de huid vol? Wie zal je brieven bewaren om ze later met jou nog eens terug te lezen? In Verder alles goed schrijft de 'lieve ik' aan 'beste jij's'. Brieven en ansichtkaarten aan vrienden, zij thuis en de afzender schrijvend aan een cafétafel in New York, of vanuit een hotel in Dublin.

2011: CURRICULUM VITAE

GESCHREVEN PORTRETTEN

De kraai

Kader Abdolah

Refiq Foad is makelaar in koffie. Overdag richt de ooit uit Perzië gevluchte man zich op zijn werk, na sluitingstijd wijdt hij zich aan zijn passie: het schrijven. In zijn verhalen verbindt hij heden en verleden, realiteit en verbeelding, Perzië en Nederland. Zo schept hij een nieuwe werkelijkheid.

Good luck

Christine Otten & Erik Kessels

Meerstemming verteld, grillig en werverlend als het leven zelf, schetsen Christine Otten en Erik Kessels een intiem portret van twee mensen, van hun liefdes, hun geheimen, hun successen, obsessies en teleurstellingen. Tegelijkertijd is Good Luck een spannend verhaal over (ontkende) familiebanden, over de weerbarstigheid van het leven en het vermogen er aan te ontsnappen.

2010: JONG ZIJN

HET KIND, DE JEUGD, DE JONGERE

Duel

Joost Zwagerman

Uit het Hollands Museum verdwijnt een hedendaags meesterstuk met een geschatte waarde van dertig miljoen euro. Museumdirecteur Jelmer Verhooff begint een zoektocht naar het verdwenen topstuk. Er ontstaat een tragikomisch kat-en-muisspel tussen directeur en dader, de jonge kunstenares Emma Duiker.

Titaantjes waren we

Diverse auteurs

Vijfenzeventig auteurs schrijven of dichten een brief aan hun jonge ik. De deelnemende auteurs is gevraagd: 'Wat had je als kind willen weten wat je inmiddels te weten bent gekomen?' Het resultaat is een bundeling van vijfenzeventig ontmoetingen tussen een volwassene en de jonge ik.

2009: TJIELP TJIELP

DE LITERAIRE ZOO

Een tafel vol vlinders

Tim Krabbé

Tim Krabbé vertelt in Een tafel vol vlinders over de relatie tussen een vader, Fred Berkow, en zijn stiefzoon Bram.

Piep

Midas Dekkers

Lezen doe je om te kijken wat in een ander omgaat, en wie is er meer verschillend van de mens dan het dier? Kijk door de ogen van dieren, ruikt door hun neuzen en je krijgt er evenzovele werelden bij. Midas Dekkers probeert in Piep de ziel van de mens te zoeken in de drijfveren van dieren.

2008: VAN OUDE MENSCHEN ...

DE DERDE LEEFTIJD EN DE LETTEREN

De pianoman

J. Bernlef

In De pianoman zet J. Bernlef het thema eenzaamheid centraal. Hij vertelt het verhaal van de Friese Thomas Boender, die opgroeide in een gezin waarin niet gecommuniceerd werd met woorden, maar met klappen.

Laat me niet alleen

Renate Dorrestein

Waarom vertikken wij het om op de traditionele manier oud te worden? Die vraag stelt Renate Dorrestein. Haar essay toont de actualiteit: het onvermogen gracieus oud te worden. Als geen ander weet zij feilloos de maatschappelijke tendensen te fileren. Het essay schreef ze in de vorm van een zelfhelpboek: in zeven stappen oud worden. Hoe doe je dat?

2007: LOF DER ZOTHEID

SCHERTS, SATIRE EN IRONIE

De brug

Geert Mak

Geert Mak verbleef in 2006 wekenlang te midden van de straatverkopers op een van de bruggen van Istanbul. Hun verhalen vervlecht Mak met de geschiedenis van de brug, en daarmee met die van Istanbul, een stad die in de woorden van Mak 'grotendeels is afgesneden van haar eigen geschiedenis'. Het is een reisverslag over 750 meter.

Op weg naar het schavot

Kees Fens

Kees Fens schreef luchvoetige stukjes die samen een eenheid vormen in dit essay. Geestig en tegelijkertijd ontroerend, waarin een keur aan humoristen langstrekt.

2006: BOEM! PAUKESLAG

SCHRIJVERS EN MUZIEK

De grote wereld

Arthur Japin

Nadat zijn ouders tijdens een circusact op tragische wijze om het leven komen, neemt Lemmy's stoïcijnse grootmoeder hem onder haar hoede. Wanneer zich later de kans aandient om met het rondtrekkende gezelschap Märchenstadt Lilliput door Europa te reizen, heeft Lemmy weer een eigen plek gevonden, maar de Tweede Wereldoorlog staat op uitbreken.

Erfstukken

Paul Witteman

Hoe komt het dat de een gevoeliger is voor een combinatie van klanken dan de ander? Is iedereen in principe muzikaal of bestaat er zoiets als genetisch bepaalde aanleg? Op zoek naar antwoorden komt Paul Witteman terecht bij de wetenschap, maar ook bij zijn jeugd en familietradities. Aan de hand van zijn persoonlijke ervaringen adviseert hij ouders hoe zij hun kinderen het geluk van muziek mee kunnen geven.

2005: SPIEGEL DER LAGE LANDEN

ONZE GESCHIEDENIS

Zomerhitte

Jan Wolkers

De ik-verteller van Zomerhitte is een fotograaf die op een waddeneiland reportages maakt. Als hij in de duinen door zijn telelens ligt te koekeloeren, vangt zijn zoeker plotseling een naakte, jonge vrouw: Kathleen. De fotograaf maakt kennis met Job Frederici, die Kathleen kent, en samen ontdekken ze dat Kathleen niet de zuivere madonna is die ze lijkt.

Moederlandse geschiedenis

Henk van Os

Moederlandse geschiedenis betekent: daadwerkelijk verbinding maken met het verleden door middel van historische sensaties. Henk van Os pleit voor het samenbrengen van voorwerpen van kunst en geschiedenis.