7 briljante boeken over het brein

Zelfkennis

Dick Swaab werd wereldberoemd met zijn werk over sekseverschillen in de hersenen en leidt een team aan het Nederlands Instituut voor Neurowetenschappen. Wij zijn ons brein verscheen in tien talen en werd het best verkochte breinboek in Nederland ooit. Ook in zijn bestseller vermeed hij het niet om controversiële onderwerpen aan te stippen, zoals de lokalisatie van homoseksualiteit in het brein. Het bleek maar een klein onderdeel van de uiteindelijke kern van zijn onderzoek: het feit dat al in de baarmoeder vrijwel alles al vast staat waarmee we (wat ons brein betreft) de rest van het leven mee te maken zullen krijgen. In 2014 doneerde Swaab een deel van de opbrengst van de midprice editie van Wij zijn ons brein aan de Hersenstichting Nederland. Samen met Jan Paul Schutten bracht hij in een geïllustreerde editie speciaal voor kinderen uit onder de titel Jij bent je brein.

Neuropsycholoog Erik Scherder houdt in zijn boek Laat je hersenen niet zitten een pleidooi voor meer lichaamsbeweging. Wist je bijvoorbeeld dat als kinderen al vanaf jonge leeftijd bewegen het delen in de hersenen stimuleert die zorgen voor een optimale verstandelijke ontwikkeling? Belangrijkste conclusie van het boek is dan ook: bewegen is niet alleen van belang voor de slanke lijn, maar zeker ook voor de conditie van het brein.

Kortsluiting

Bart Lutters wordt gefascineerd door alles wat met het brein te maken heeft en won eerder diverse prijzen voor zijn onderzoek naar epilepsie. Hij vergelijkt ons brein met een meterkast, een netwerk van kabels dat het lichaam van stroom voorziet. Soms ontstaat er kortsluiting - kabels slijten, stoppen slaan door - met hersenziekten als gevolg. In zijn boek Vonken in de meterkast neemt hij de lezer mee naar de fascinerende wereld van neurostimulatie.

In Haperende hersenen van Iris Sommer wordt verder ingezoomd op hersenaandoeningen. De auteur geeft mensen met verschillende aandoeningen een gezicht en een stem. Aan de hand van hun ervaringen worden ontstaan, verschijnselen, diagnostiek en behandeling toegelicht. Of het nu gaat om de ziekte van Parkinson, schizofrenie, bipolaire stoornis, alzheimer, multiple sclerose, dwangstoornis, de ziekte van Huntington, een ticstoornis of niet-aangeboren hersenaandoeningen: hersenaandoeningen hebben veel met elkaar gemeen. Het boek werd geschreven in samenwerking met de Hersenstichting en bevat een inleiding van Dick Swaab. 

Op zoek naar een dieper inzicht in de relatie tussen onze hersenen en onszelf, volgde arts en filosoof Bert Keizer voor zijn boek Onverklaarbaar bewoond een aantal hersenchirurgen en hun patiënten van zeer dichtbij. Hij bestudeerde de neurochirurgie op diverse fronten om een realistisch beeld te schetsen van de patiënten die vaak met onthutsende veranderingen in hun leven te maken krijgen. Aan artsen stelden hij kritische vragen over de behandeling.  

Ziel en zaligheid

Neurochirurg James Doty onderzoekt in zijn boek Magisch brein, magisch hart waar liefde, genegenheid, plezier en geluk vandaan komen. Het brein of het hart, dat is zijn ultieme vraag. Aan de hand van levenslessen laat Doty de wetenschap achter mindfulness zien en vertelt hij hoe we ons leven fundamenteel kunnen veranderen door te luisteren naar ons brein en ons hart open te stellen.

Tot slot laat filosofie Marjan Slob in haar boek Hersenbeest zien wat er mooi en opwindend is aan hersenwetenschap en belicht ze ook waar die wetenschap stuit op de grenzen van haar kunnen. Door middel van verwijzingen naar literatuur (zowel fictie als non-fictie) en denkers die met filosofische inzichten laten zien wat je over jezelf kan weten, geeft Slob een vernieuwend beeld. Of zoals ze zelf zegt: 'Ik geloof hartstochtelijk dat we naast die machtige, succesvolle, kwantitatieve hersentaal over de mens ook een taal van de unieke en onberekenbare mens moeten koesteren.'


Wat is jouw favoriete boek over het brein? Laat het weten onder dit artikel!