Aan de debutant gevoeld: Katrijn Van Bouwel
Wie is Katrijn Van Bouwel en waarom is zij gaan schrijven?
'Katrijn Van Bouwel (1981) is auteur en improvisatieactrice. Ze leest, presenteert en grapt al tien jaar op het podium en is regelmatig te zien op de Vlaamse televisie. In een even vergeefse als verbeten poging zowel het leven als de dood te ontleden, studeerde ze wijsbegeerte, communicatiewetenschappen en taxidermie. Naast de publicatie van haar columns en artikels kwam vorig jaar haar debuutroman De muze en het meisje uit.
Gelukkig schrijf ik meestal niét in de derde persoon over mezelf. Ik vertelde al verhalen voor ik kon schrijven, en zodra ik kon lezen, liet ik een spoor van boeken na. Ik hou van taal, hoe een paar lijntjes letters vormen die zin geven. Hoe wonderlijk is het, dat een ogenschijnlijk individuele handeling ons juist verbonden doet voelen met de ander, het schone en het goede. Dat we als lezer zoveel meer meemaken dan we in één leven kunnen doorvoelen. En zo graag ik lees, zo graag schrijf ik. Een leven in woorden en daden, ik kon eenvoudigweg niet anders dan schrijver worden.'
Weet je nog wanneer je voor het eerst aan iemand hebt verteld dat je bezig was met het schrijven van een boek?
'In mijn hoofd was ik altijd al bezig met schrijven. Mensen uit mijn naaste omgeving noemde me al schrijver voor ik nog maar het begin van een manuscript had. Katrijn, dat was dat ‘taalmeisje met de mooie woordjes’… Maar jezelf zomaar ‘auteur’ noemen tegen vreemden, daarvoor had ik teveel schroom. Pas toen de gesprekken met de uitgeverijen rond waren en ik een contract tekende bij Prometheus durfde ik het in de openbaarheid gooien. Het voelde als een blootgeven en een bevrijding: “Ik schrijf. Dit ben ik.”'
Hoe hoorde je dat jouw boek genomineerd is voor de Hebban Debuutprijs 2017?
'Plots kreeg ik een facebook-berichtje, met de mededeling dat ik ‘getagd’ was in een statudupdate van Hebban. Weinig prozaïsch, maar bijzonder genoeg om luid genoeg te juichen zodat de poes geschrokken de kamer uitvluchtte.'
Wat was je eerste reactie?
'Ik voelde me even nederig als uitbundig - op de lijst terechtkomen is -zonder overdrijven- een droom die uitkomt. Meteen koesterde ik de hoop: wie weet prikkelt de nominatie nieuwe lezers die zich willen verliezen (en een stuk van zichzelf terugvinden) in De muze en het meisje.'
Hoe ben je aan het onderwerp van je debuut gekomen?
'Mila -mijn hoofdpersonage - verlangt het absolute. Het eeuwige. Ze zoekt een manier om nooit vergeten te worden. Als jong meisje staat ze in een museum oog in oog met een wulpse Venus. Prompt neemt ze zich voor om ook de muze van een kunstenaar te worden. Ze vertrouwt zich toe aan de scheppende gedachten van een ander, en aan de handen van het lot. Naakt poseert ze urenlang voor kunststudenten, die kijken maar haar niet zien. Ze observeren. Voor hen ligt geen jonge vrouw, maar een opdracht. Een fruitschaal voor gevorderden. Tot een schilder haar uit de anonimiteit verheft. De twee worden verliefd. Op elkaar, en op het beeld dat ze van elkaar koesteren. Maar hoe geef je je écht bloot? Hoe verhoud je je tot de ander en tot je eigen verhaal? Terwijl Mila haar lichaam en ziel tevergeefs in de juiste vorm probeert te dwingen, begrijpt ze dat haar zingeving in haar eigen handen ligt. Ze zal van lijdend voorwerp tot onderwerp moeten transformeren. Mijn fascinatie voor het spanningsveld tussen het tijdelijke en het eeuwige, de zucht naar onsterfelijkheid en het intens zintuigelijk leven vond een mooie metafoor in de drijfveren van een schildersmodel. Moet je je eigen leven vorm en kleur geven, of mag je je bestaan in handen leggen van iemand anders? Bovendien houd ik enorm van zinnelijke verhalen, en daartoe leent de verhouding tussen een muze en een kunstenaar zich uiteraard bij uitstek.'
Zit er een bepaalde gedachte achter de openingszin van je roman?
‘Ik stap uit de kamerjas dit stille leven in’.
Ten eerste is het een beeld dat de thematiek meteen zet: Iemand ontkleed zich, geeft zich bloot - en tegelijk voel je dat het om iets ‘kunstig’ gaat. Een stilleven is één van de geijkte schilderonderwerpen. Daarnaast geeft het ook iets van de eenzaamheid van het hoofdpersonage weer: haar leven is ‘stil’, alsof ze in onder een stolp zit, waar ze wil uitbreken, ze is onthecht en verlangt verbintenis. Daarnaast vind ik het ook wat grappig: een stilleven waar een levend figuur in voorkomt, is natuurlijk een contradictio in terminis. Kunsten, verlangen en een beetje taalspelerij: meteen drie grote thema’s uit de roman.'
Wat vond of vind je het lastigste van het schrijven?
'Zonder enige twijfel: beginnen. Voor een handeling die me zoveel vreugde schenkt, is het bizar hoeveel uitstelgedrag ik vertoon. Anderzijds is mijn bureau zelden zo opgeruimd en mijn maaltijden zo geraffineerd als wanneer ik midden in een schrijfproces zit.'
Hoeveel brieven/manuscripten heb jij naar uitgeverijen gestuurd om ze van jouw boek te overtuigen?
'Ik vrees dat ik bij de geluksvogels ben die meteen van enkele uitgeverijen een positief antwoord ontving, nadat ik een dikke tien pagina’s opstuurde. Veel hoefde ik dus niet te doen, behalve vol verbijstering vaststellen dat mijn grote droom wel eens werkelijkheid zou kunnen worden.'
Hoe ver ben jij gegaan om je boek onder de aandacht te brengen?
'Ik heb weinig oneerbaars gedaan. Wel heb ik een gratis telefoonlijn opgezet waar mensen naar konden bellen - via een menu'tje konden ze dan vier fragmenten beluisteren uit mijn boek. ‘Toets één om bij Mila op de bank te gaan liggen, toets twee om een sprong te nemen naar haar jeugd…’ Héél leuk om te doen, en nog fijner dat er massaal naar gebeld werd.'
Heb je plannen of ideeën voor een volgend boek?
'Absoluut. Het belangrijkste thema dat ik wil uitwerken is de paradox tussen de waarheid en de verhalen die we over onszelf vertellen, en in welke mate feiten belangrijk zijn. Is wat we over onszelf verzinnen niet relevanter dan wat er echt gebeurt of geschiedde? Is het beeld dat we van onszelf schetsen bij een nieuwe geliefde niet wezenlijker, omdat het iets over onze gekoesterde dromen vertelt? Wanneer worden verhalen leugens, en verliest fantasie zijn glans? Het wordt een boek over hoe wij ons verhaal tijdens dit bestaan willen vertellen, verhullen, en al doende herschrijven. En dat uiteindelijk alles wat er te vertellen is, verhalen zijn. We eindigen met niets dan onze lege, volgeschreven handen.'
Mocht je de Hebban-award winnen, zou dat jou vertrouwen geven bij het schrijven van een volgend boek? Of zou het je juist druk geven?
'Ik besef dat het wat belachelijk klinkt, maar ik voel me nu al erg ‘gewonnen’. Je debuut dat op zo’n platform in de schijnwerpers gezet wordt, dat is in de overvloed aan literatuur die de lezers overstroomt een prachtig geschenk, eer en genoegen. Ik zou het allerminst als druk ervaren, noch als een garantie op een succesvolle tweede. Het zou een prachtige epiloog zijn bij een debuut waar ik alleen maar van kon dromen. En dat tweede boek, dat krijgt zijn eigen verhaal, dat staat los van het wedervaren van De muze en het meisje.'
25 woorden-pitch: Vertel in max 25 woorden waarom we jouw debuut moeten lezen?
'Zinnelijk, rijk aan taal en filosofisch? Dit boek doet je nadenken, voelen en blozen. Wie weet, vind je tussen de regels, de muze in jezelf.'
(c) Auteursfoto: Carmen De Vos
Meer lezen?
Maakt dit interview je nieuwsgierig naar De muze en het meisje?
