Achteraf bezien: het turbulente leven van Elizabeth Jane Howard
Achteraf bezien
Elizabeth Jane Howard, vertaald door Inge Kok
Elizabeth Jane Howard (1923-2014) is een van de grootste schrijvers van het naoorlogse Engeland, maar haar briljante romans werden vaak overschaduwd door haar turbulente privéleven. Haar kortstondige eerste huwelijk op de prille leeftijd van negentien jaar eindigde vlak na de Tweede Wereldoorlog. Ze werd redacteur bij een uitgeverij, waardoor ze in contact kwam met de artistieke gemeenschap die haar leven, zowel professioneel als privé, verder vorm zou geven.
In 1950 debuteerde ze met Een heerlijke tijd, dat prompt bekroond werd met een belangrijke debuutprijs. In 1965, na een aantal mislukte huwelijken én succesvolle romans, werd ze de tweede vrouw van Kingsley Amis, die ze in 1980 verliet. In deze openhartige en opmerkelijke memoires vertelt Elizabeth Jane Howard het verhaal van haar veelbewogen leven. Met de meeslepende pen van een romanschrijfster onthult ze de vrienden, familie en minnaars door wie ze is gevormd – en soms door werd meegesleurd. Daarbij laat ze zien hoe nauw verweven geliefde werken als 'De Cazalets' zijn met haar eigen ervaringen en achtergrond.
Elizabeth Jane Howard
Howard werd in 1923 geboren in een upper middle class Engels gezin als de dochter van houthandelaar David Liddon Howard en balletdanseres Katherine Somervell. Howards grootvader was componist Sir Arthur Somervell. Howard had geen goede band met haar moeder, die ongelukkig was in haar huwelijk en een duidelijke voorkeur had voor haar twee zoons boven haar dochter. Howard werd thuis onderwezen door gouvernantes en wilde actrice worden – voor de Tweede Wereldoorlog uitbrak heeft ze ook daadwerkelijk kort opgetreden.
Op negentienjarige leeftijd trouwde ze met de zoon van ontdekkingsreiziger Robert Falcon Scott en kreeg ze haar enige kind, dochter Nicola. Het huwelijk hield niet lang stand, slechts vier jaar later verliet Howard zowel haar echtgenoot als haar dochter om een carrière als auteur na te jagen. Tussen het schrijven door werkte ze als secretaresse en ontmoette zo auteur Robert Aickman, met wie ze een affaire had. Haar tweede huwelijk met een Australische verslaggever in 1958 duurde maar kort en het duurde niet lang voor ze bij de organisatie van het Cheltenham Literary Festival in 1962 auteur Kingsley Amis ontmoette.
'In zekere zin lijkt een autobiografie me een soort huishoudboekje: wat is er aangeschaft, waarvoor is het gebruikt, is er te veel voor betaald en is er iets van opgestoken?' – Uit: Achteraf bezien
Na afloop van het festival ging ze een verhouding aan met Amis, die toen nog getrouwd was en een gezin met drie kinderen had. Zijn toenmalige vrouw verliet hem en in 1965 trouwden Amis en Howard. Het huwelijk hield langer stand dan haar vorige, na achttien jaar scheidde ze van hem vanwege zijn alcoholisme. Ze woonden een aantal jaar in een landhuis vlak bij Londen, waar ook Howards moeder en broer Colin kwamen wonen. Howard had door het huishouden minder tijd om te schrijven, al schreven zij en Amis weleens gedeelten van elkaars romans.
Nadat ze in 1980 Amis verliet, bleef ze wel contact houden met diens zoon Martin. Ze stimuleerde Martin Amis om serieuzer te lezen en schrijven en liet hem kennismaken met het werk van Jane Austen, die hij als een van zijn vroegste invloeden beschouwt. Op zijn beurt stimuleerde Martin Amis Howard begin jaren tachtig om een romanreeks te schrijven geënt op haar eigen familiegeschiedenis, de monumentale Cazalet-kronieken. Op 2 januari 2014 overleed Elizabeth Jane Howard op 90-jarige leeftijd.
Bronnen: Wikipedia, Wikipedia, Wikipedia, Independent, Atlas Contact
Leesfragment
Maakt het veelbewogen leven van Elizabeth Jane Howard je nieuwsgierig naar haar eigen kijk op deze gebeurtenissen? Hieronder vind je alvast een sneak preview van haar memoir Achteraf bezien. Spreekt het boek je aan? Schrijf je dan in voor de Hebban winactie, waar je in ruil voor een recensie het boek kunt winnen.
De Cazalets
De serie 'De Cazalets' bestond oorspronkelijk uit vier delen, die tussen 1990 en 1995 verschenen. Het laatste boek, Veranderingen, schreef Howard in slechts één jaar tijd en verscheen in 2013, haar laatste boek voor ze overleed. Het verhaal volgt de Cazalet-familie en laat zien hoe het leven in Engeland veranderde tijdens de oorlogsjaren, vooral voor vrouwen. Voor haar beschrijving van drie generaties uit een upper middle class Engels gezin diepte ze flink uit haar eigen leven en herinneringen.
De serie omspant de periode 1937-1947, met de nadagen van victoriaans Engeland en de eerste onzekere jaren na het einde van de oorlog de achtergrond vormen. Het eerste boek, Lichte jaren, begint eind jaren dertig, in de laatste gouden jaren voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Verschillende leden van de familie Cazalet krijgen een prominente rol in de romans. Mannen worstelen met hun dienstplicht, vrouwen leven in onzekerheid of hun geliefden nog terug zullen keren. De donkere jaren van de oorlog vol schaarste en de bevrijding, waarna iedereen weer moet wennen aan het gewone leven in een wereld die voorgoed veranderd is.
'Er bestaat een scherpe scheidslijn tussen navelstaren en je verantwoordelijkheid nemen voor wat en wie je bent.' – Uit: Achteraf bezien
In het laatste boek van de reeks, dat Howard zoveel jaren later schreef, is het halverwege de jaren 50. Hoewel de oorlog al tien jaar achter de Cazalets ligt, voelen ze nog steeds de naschokken ervan. Het familiebedrijf wankelt en ook in de liefde kunnen maar weinigen het geluk vinden. De boekenreeks werd voor het eerst naar het Nederlands vertaald tussen 2017 en 2019, wat betekende dat veel lezer 'binge-reading' omarmden en de romans achter elkaar verslonden. Vertaler Inge Kok nam al Howards boeken onder handen.
Ander werk
Howards carrière omspande meer dan zestig jaar schrijverschap waarin ze twaalf romans, verschillende korte verhalen en scenario's schreef. Ze debuteerde in 1950 met de roman Een heerlijke tijd, dat prompt bekroond werd met de John Llewelyn Rhys Memorial Prize voor de beste roman van een schrijver onder de 30. Hierin verwerkt ze al een aantal elementen die later ook in 'De Cazalets' -reeks terugkomen. Een jong meisje dat opgroeit op in voorname armoede wordt uitgenodigd door kennissen voor de kerstdagen. Hun luxueuze bestaan biedt het hoofdpersonage een heerlijke tijd, maar kort na haar terugkeer thuis breekt de Eerste Wereldoorlog uit.
'Ik heb dezelfde rampzalige situatie vaak diverse keren moeten herhalen voordat ik de boodschap begreep. Dat gebeurt nog steeds.' – Uit: Achteraf bezien
In haar tweede roman Welbeschouwd portretteert Howard een huwelijk in omgekeerde volgorde. In het Londen van de jaren 50 wordt de drieënveertigjarige Antonia Fleming geconfronteerd met het vooruitzicht haar leven alleen te moeten slijten. Haar kinderen zijn het huis uit en haar overheersende man wil haar verlaten. Terwijl zij naar de toekomst kijkt, gaat de roman gestaag terug in de tijd. Het boek is, net als Een heerlijke tijd, na het succes van 'De Cazalets' ook naar het Nederlands vertaald. Over deze roman van Howard zei journalist en auteur Angela Lambert:
'Why The Long View isn't recognised as one of the great novels of the 20th century I will never know.'
Winactie
Zou jij het liefst direct verder willen lezen in deze memoir van Elizabeth Jane Howard? Hebban mag in samenwerking met uitgeverij Atlas Contact tien exemplaren van Achteraf bezien weggeven in ruil voor een recensie. Kijk snel hoe je mee kunt doen.
Auteursafbeelding: via uitgeverij Atlas Contact
