Achterkleinzoon onderzoekt burgemeester in oorlogstijd

De bewoners van de Gelderse plaats herinneren zich oud-burgemeester Johannes Rijpstra (1889-1944, foto) als een verzetsheld en als een slachtoffer van het naziregime. In december 1944 stierf hij in een buitenkamp van concentratiekamp Neuengamme. Eerder dat jaar was hij gearresteerd, nadat hij vermoedelijk door een dorpsgenoot was verraden. Rijpstra was ruim 23 jaar burgemeester van Zelhem van februari 1921 tot zijn arrestatie in juni 1944. Daarmee is hij de langst zittende burgemeester die Zelhem ooit gehad heeft.

Veel minder bekend is dat Rijpstra, als een typische burgemeester in oorlogstijd, nu en dan ook meewerkte met de bezetter en anti-Joodse maatregelen uitvoerde. Achterkleinzoon Arend Hulshof onderzoekt waarom zijn overgrootvader op het ene moment Duitse bevelen opvolgde, om er op een ander moment tegen in te gaan. Is de postume verering van Rijpstra wel terecht?

Arend Hulshof (1981) is hoofdredacteur van Wordt Vervolgd, het mensenrechtenmagazine van Amnesty International. Eerder publiceerde hij in Folia, Ode, NRC Handelsblad en nrc.next. Met Daan Bronkhorst schreef hij De andere kant van de medaille. Een journalistieke gids voor China. Rijpstra's ondergang verschijnt op 30 maart bij uitgeverij Querido. Er zijn twee presentaties van het boek: op 1 april in De Rode Hoed, Amsterdam; op 4 april in Museum Smedekinck, Zelhem.