Alles verandert: een hommage

Kristien Hemmerechts (1955) is een van de belangrijkste hedendaagse Belgische auteurs. Ze publiceerde ruim twintig romans, essays en verbalenbundels. Terugkerende onderwerpen in haar werk zijn het menselijk onvermogen en seksualiteit als vlucht uit de werkelijkheid. Hemmerechts deinst er niet voor terug om actuele controversiële onderwerpen aan het licht te brengen in haar romans.  Zo verscheen vorig jaar nog van haar hand De vrouw die de honden eten gaf, waarin het hoofdpersonage is gebaseerd op Michelle Martin, de ex-vrouw van kinderverkrachter en moordenaar Marc Dutroux. De roman zorgde voor heel wat opschudding, Hemmerechts werd verweten dat ze Michelle Martin verdedigde. Dat is volgens de schrijfster niet waar. ‘Ik laat alleen zien wat er in haar hoofd omgegaan zou kunnen zijn’, zo vertelde ze in een interview met NRC.

Ter gelegenheid van Hemmerechts' zestigste verjaardag verscheen eind augustus een nieuw boek. Alles verandert is een spiegelroman van J.M. Coetzees In ongenade, waar Hemmerechts altijd erg dubbele gevoelens over had.

“In ongenade is voor mij een lastige roman, een roman die zijn lezers een lastig moreel vraagstuk voorlegt en zegt: vooruit, oordeel zelf. Verwacht niet dat ik het antwoord geef. Of ken. Er is iets aan die roman dat me telkens opnieuw boos maakt, maar ik kan er niet de vinger op leggen. Misschien is het juist daarom zo’n meesterlijke roman”, vertelt de Vlaamse auteur in een interview met uitgeverij De Geus. Belangrijk verschil tussen Coetzees In ongenade en Hemmerechts naar eigen zeggen ‘hommage’ is dat de schrijfster het geslacht van de personages veranderde.  “Ik wilde in de eerste plaats onderzoeken wat er gebeurt ‘when he becomes a she, and she becomes a he’. Het mocht geen farce worden, het moest plausibel blijven.” Verder speelt het verhaal zich niet af in Zuid-Afrika, maar in Vlaanderen.

Hoofdpersonage in Alles verandert is Iris Verdonck, in wiens leven bijna alles op rolletjes lijkt te lopen. Ze kan met trots terugblikken op een rijke carrière en een onstuimig liefdesleven. Maar op een fatale dag brengt een mooie, mysterieuze studente haar het hoofd op hol. Iris geeft zich over aan haar gevoelens en gooit haar principes achteloos overboord. Alles waar ze zo hard voor heeft gevochten dreigt ze nu weer te verliezen door haar eigen schuld. Alles verandert is een boek over ‘noodgedwongen de dingen moeten loslaten wanneer je ouder wordt’, zo vertelt Kristien Hemmerechts in VPRO’s radioprogramma Nooit meer slapen.

Hebban recensent Guy Doms las deze spiegelroman en werd wederom overtuigd van Hemmerechts’ schrijfkunsten:

“Alles verandert is geen ordinair of vulgair stationsromannetje met literaire pretenties, dit boek is een onvervalste Hemmerechts. Ze zal zeker sommige lezers choqueren en gaat, zoals haar fans intussen wel weten, geen taboe uit de weg. Waarom zou ze? In haar typische en vloeiende schrijfstijl, in loepzuiver Nederlands, gaat ze in het offensief en verzet ze zich tegen het haantjesgedrag van het mannelijke mensenras. Je kan er niet omheen: seksualiteit speelt hier een vooraanstaande rol, alsook het erg actuele vluchtelingenprobleem dat in het tweede gedeelte aan bod mag komen. Ze daagt haar lezers uit, en zichzelf, ongetwijfeld één van haar belangrijke troeven als auteur.”  **** (Lees de hele recensie hier.)

Benieuwd naar deze spiegelroman? Eerder publiceerden we op Hebban al een fragment uit Alles verandert. Lees de voorpublicatie hier!  

Alles verandert verscheen op 27 augustus, de zestigste verjaardag van Kristien Hemmerechts, bij Uitgeverij De Geus.