Als de leugen regeert

Stel je voor dat je alles kan horen, maar niet kan reageren. Je kunt niet bewegen of praten. In deze penibele positie bevindt Amber Reynolds, de hoofdpersoon uit Soms lieg ik van Alice Feeney zich. Maar voordat je verder leest, zijn er drie dingen die je over haar moet weten:

1. Ze ligt in coma
2. Haar man houdt niet meer van haar
3. Soms liegt ze

Het is Tweede kerstdag 2016 als Amber Reynolds bij bewustzijn komt in een ziekenhuis in de buurt van Londen. Nou, eigenlijk komt ze deels bij bewustzijn. Ze bevindt zich in een toestand van pseudocoma, ook wel het locked-in-syndroom genoemd, waardoor ze niet kan bewegen of communiceren en het voor haar omgeving lijkt alsof ze in coma ligt. Meteen komen er allemaal herinneringen bij Amber naar boven: haar naam, leeftijd, en dat ze met Paul is getrouwd, maar er zijn ook een heleboel gaten. Hoe ze in dit ziekenhuis terecht is gekomen bijvoorbeeld, en waarom ze helemaal alleen is.

Amber maakt je deelgenoot van haar reconstructie om tot antwoorden op deze vragen te komen. Deze reconstructie begint een paar weken eerder op haar werk bij het radioprogramma Coffee Morning, waar ze sinds een halfjaar aan de slag is. Een droombaan, denken anderen, maar voor Amber is het een nachtmerrie. Ze heeft een hekel aan haar collega Madeline Frost, ‘het gezicht van Coffee Morning’, en die haat is duidelijk wederzijds. De spanning  is om te snijden, en steeds vraag je je af of deze nare werksfeer iets met Ambers ongeluk te maken heeft.

Na iedere flashback kom je terug bij Amber in het ziekenhuis. Je hoort de gesprekken van de artsen die haar onderzoeken, deelt haar overpeinzingen en probeert de puzzelstukjes op z’n plaats te leggen. Hoewel hij even op zich laat wachten (waarom eigenlijk?) duurt het gelukkig niet lang voordat Ambers echtgenoot Paul aan haar bed zit. Maar zijn aanwezigheid brengt ook onrust met zich mee, omdat de gesprekken die hij met de artsen en verpleegsters voert wat dubieus zijn en hij door de politie wordt verdacht van betrokkenheid bij het ongeluk van zijn vrouw. Maar Paul en Madeline zijn niet de enige personages die gevoelens van wantrouwen opwekken. Ook haar zus Claire lijkt vanaf het begin onbetrouwbaar. De gesprekken die ze met Paul heeft aan het bed van Amber roepen veel vragen op en uit Ambers overdenkingen en herinneringen blijkt dat ze haar man ervan verdenkt gevoelens te hebben voor Claire. De relatie tussen de twee zussen is in ieder geval totaal niet warm, terwijl ze juist wel dicht op elkaars huid zitten. Wat is hieraan voorafgegaan? Ze delen samen een donker geheim dat pas laat in het boek wordt onthuld en van de lezer behoorlijk wat geduld vraagt. 

“Claire pakt iedereen van wie ik hou van me af.”

En dan is er nog Edward, een ex-vriend die Amber een week voor het ongeluk bij toeval weer tegen het lijft loopt. Zijn intenties lijken goed, maar zijn ze ook oprecht? De personages in Soms lieg ik maken je stuk voor stuk aan het twijfelen, wat is hun echte relatie tot Amber? En wat hebben zij te maken met haar ongeluk?

Om een volwassen personage begrijpen, is het ook belangrijk om haar jeugd te kennen. Daarom voegde Alice Feeney dagboekfragmenten toe aan haar debuutthriller, die ruim twintig jaar teruggaan in de tijd. Hierin schrijft de bijna tienjarige ‘ik’ over haar onzekerheden, ongelukkige thuissituatie en eenzaamheid. Ze beschrijft de vriendschap met Taylor, die in haar ogen een perfect leven leidt. Schrijnende fragmenten, die aan de ene kant medelijden oproepen, maar naarmate je meer uit het dagboek leest, wordt ook steeds duidelijker dat dit meisje iets vreemds en destructiefs in zich heeft. Zeker wanneer haar vriendschap met Taylor ombuigt naar een soort obsessie en deze steeds grimmiger wordt.

“Ik keek bijna een uur naar de slapende Taylor. Het was alsof ik naar een andere versie van mezelf keek. Ik heb een vriendin. Dat was niet de bedoeling, maar misschien gaat het goed om dat we twee erwtjes in de dop zijn.” 

Even terug naar punt 3 van dingen die je over Amber moet weten: soms liegt ze. Vanaf het begin van het verhaal weet je dus dat je met een onbetrouwbare verteller te maken hebt, die ook nog eens omringd wordt door ogenschijnlijk onbetrouwbare personages. Enerzijds leef je met Amber mee, voel je haar frustratie van een alerte geest en een lichaam dat weigert mee te werken en probeer je samen met haar te achterhalen wat er nou daadwerkelijk is gebeurd. En belangrijker nog: de tijd dringt en daarmee ook de noodzaak dat Amber wakker wordt. Anderzijds weet je dat haar gedachten en herinneringen geen waarheid hoeven te zijn. Dat is zowel de sterkte als zwakte van deze thriller. Steeds als je denkt dat je weet hoe de vork in de steel zit, hoe Amber in deze pseudocomateuze toestand is beland, word je weer een andere kant op gestuurd. Dat is ontzettend spannend, maar soms ook onbevredigend. 

‘Literaire thriller’ prijkt er op het omslag van Soms lieg ik. De discussie wanneer een thriller literair is zal ik niet aanwakkeren, maar het taalgebruik in deze thriller stoort hier en daar wel. Kromme zinnen, die niet lekker lopen en waarvan je je af kunt vragen of die het manko van de auteur of de vertaler zijn. Aan de spanning van het verhaal doet dit echter niets af. Feeney speelt een knap psychologisch spelletje met haar lezers. De plottwists (met name die op de laatste 70 pagina’s van het boek) zijn écht onvoorspelbaar, sterk en houden je aan het boek gekluisterd.

Alice Feeney werkte vijftien jaar bij de BBC als verslaggever, nieuwsredacteur en producer, maar koesterde altijd al de droom schrijver te worden. Soms lieg ik (oorspronkelijk getiteld Sometimes I Lie) schreef ze in de trein van en naar het werk en tijdens haar lunchpauzes. ‘Dark, twisty en wicked,’ noemt ze haar boek, en daarmee vat ze haar eigen werk heel treffend samen. Soms lieg ik is een gewaagd debuut waarin de schrijfster niet terugdeinst voor duistere zaken als chantage, vergiftiging, verkrachting, geheime videocamera’s en brandstichting, met een ontknoping waar je u tegen zegt. En dat is niet gelogen.

Soms lieg ik verschijnt 5 juni bij A.W.Bruna Uitgevers en werd vertaald door Mary Bresser. 
De rechtenvrije auteursfoto is verkregen via A.W. Bruna.

Meer Hebban Crew Reviews lezen? Je vindt ze allemaal hier terug.