'Als kinderen in een snoepwinkel'

‘En toen stond de postbode voor de deur, met deze doos boeken.’
‘Heeft u die boeken zo maar gewonnen?’
‘Ja, en ze zijn niet voor mij, maar voor jullie.’  

Vorige week begon ik elke les met hetzelfde ritueel. Ik opende de site van Hebban op het digibord en wees de leerlingen op de mogelijkheden. Hoe leuk is het om je favoriete schrijver te volgen of om tips te krijgen over interessante boeken in jouw lievelingsgenre? Niet alle leerlingen waren even enthousiast, sommige zaten stiekem op hun telefoon te kijken. Mijn geestdrift werkte pas aanstekelijk toen in mijn verhaal de postbode verscheen. Ik opende de doos en deelde de boeken rond. Ze gedroegen zich als kinderen in een snoepwinkel, ineens kregen ze door wat een geweldig cadeau zomaar in onze schoot was geworpen. Sommige leerlingen begonnen direct te lezen en wilden het boek eigenlijk niet meer teruggeven. ‘De boeken gaan deze week terug in de doos, ik wil ze eerst aan elke klas laten zien. Volgende week komen ze in de nieuwe kast in lokaal 105. Naast die kast hangt een lijstje, waarop je kunt noteren welk boek je hebt meegenomen.’

Maandag hadden alle leerlingen de nieuwe boeken gezien en kon de aanwinst in de kast. En zodoende had de tweede klas geluk: wie dat wilde, kon als eerste een keus maken. Op dinsdag stond Clemens voor mijn bureau: ‘Ik wilde Het Morelli Principe lezen, maar ik kan het niet vinden.’ ‘Als je op de lijst kijkt, kun je zien wie het heeft meegenomen, misschien kun je diegene aansporen om een beetje door te lezen.’ Even later kwam hij terug. ‘Ik kan twee dingen doen’, riep hij grappend toen hij de klas binnenreed, ‘ik kan Sven bedreigen met de dood of het licht uit zijn ogen slaan.’ ‘Dat het misdaadromans zijn, hoeft niet te betekenen dat jij je als crimineel gaat gedragen, Clemens.’  

Hoe krijg je pubers aan het lezen? Van mijn eigen middelbare schooltijd weet ik dat de verplichte lijst mij meer kwaad dan goed heeft gedaan. Na het behalen van mijn vwo-diploma heb ik een tijd geen boek meer aangeraakt. In mijn lessen ligt de nadruk op leesplezier. Het literatuuronderwijs moet toch ook beogen de leerlingen te laten zien hoe heerlijk het is je te verliezen in een goed boek. Kluun zei: ‘Je moet een boek schrijven dat je lezers uit willen lezen.’ Mijn taak is de leerlingen kennis te laten maken met boeken die ze uit willen lezen. Niet elke leerling doorziet de schoonheid van mooi taalgebruik in literair werk. ‘Ik vond er niks aan, er gebeurde helemaal niets’ is dan het commentaar. Daarom was die doos spannende boeken ook zo’n goed cadeau. Want dat zijn boeken die je uit wilt lezen. En dan komt vanzelf het moment dat een leerling me vertelt dat hij een bepaald stuk uit het boek zo mooi vond. Wat dan volgt, is een gesprek op een wat hoger niveau. En dan kan ik ze een zetje geven.


Prijswinnaars:
Naast Marja van der Wel wonnen ook Vivian van Brederode en Agnes te Molder een boekenpakket dat zij weg mochten geven. Alle inzenders hartelijk dank voor het meedoen aan deze giveaway!