Annemarie Bon: 'Creativiteit is niet zoiets als ongebreidelde fantasie.'

Bon is sinds 2002 fulltime werkzaam als schrijfster van informatieve boeken en leesboeken, maar ook van verhalen, artikelen en puzzels voor allerlei leeftijden. Zo kunnen  kleuters pubers en zelfs volwassenen genieten en leren van haar verhalen. Daarnaast geeft Bon als schrijfdocent cursussen en workshops aan eenieder die voor kinderen wil leren schrijven.   

Na een aantal andere banen te hebben gehad, begon je met je journalistieke loopbaan die ook zou leiden tot het schrijven van fictie. Had je vroeger ooit gedacht dat je van schrijven je beroep kon maken? 
“Nee, toen ik jong was, stond dat zo ver van me af dat ik me niet kon voorstellen dat je zelf schrijver zou kunnen worden. Schrijvers waren wel mijn helden en ik las alles wat los en vast zat. Ook heb ik lang gedacht dat ik wel goed was in taal en teksten schrijven, maar niet zoveel fantasie had. En na mijn eerste verhalen, dacht ik dan ook dat ik nu wel niets meer zou kunnen bedenken. Maar gek genoeg lijkt het wel alsof de bron van waaruit je schrijft steeds harder stroomt naarmate je er meer uit put.”  

Jouw vader verkocht leermiddelen voor de basisschool en jij vergezelde hem regelmatig als hij aan het werk was. Denk je dat dit invloed heeft gehad op jouw carrière, bewust of onbewust?
“Dat weet ik wel zeker. Ik vond alles wat met school te maken had leuk. Ik was erg leergierig en speelde vaak schooltje. Natuurlijk was ik dan de juf. Ik vroeg zelfs rekenboekjes voor mijn verjaardag, wel van een schooljaar hoger natuurlijk. Ik bezoek nu net als mijn vader vroeger veel scholen, alleen doe ik dat in het kader van leespromotie. Mijn vader is twee jaar geleden overleden en ik denk juist tijdens die schoolbezoeken veel aan hem. Hij was ook iemand die graag feestjes voor kinderen organiseerde, presenteerde en bijvoorbeeld Sinterklaas speelde. Die lol heb ik beslist van hem geërfd.”

Op je website schrijf je: ‘Schrijven is ook een vak dat je kunt leren. Natuurlijk heb je talent nodig, maar veel belangrijker is doorzettingsvermogen en heel veel kilometers maken met schrijven en leren van commentaar en feedback.’ Wie was van invloed op jouw schrijfwerk? Waren er professionals die jou intensief begeleidden of kreeg je feedback van mensen uit je directe omgeving?
“Ik ben vooral een autodidact, waar het om schrijven gaat. Ik heb altijd veel over schrijven gelezen en zuig alles in me op wat ik te horen krijg. Wel heb ik het geluk gehad dat ik veel in de praktijk en al doende heb geleerd: bij de krant, bij de redactie van Taptoe, van redacteuren bij diverse uitgeverijen en van collega-schrijvers, zoals Mirjam Mous en Martine Letterie. Daarnaast heb ik ook cursussen gevolgd.”  

Je zegt ook: ‘Voor schoolboeken schrijven is trouwens lang niet altijd even leuk en zeker niet gemakkelijk.’ Komt er veel kijken bij het schrijven van boeken voor basisschoolkinderen? 
“Ik doelde speciaal op educatieve teksten, niet op leesboeken. Bij lesmateriaal moeten je teksten aan veel, vaak moeilijke eisen voldoen.  Een voorbeeld: Schrijf een tekst van 100 woorden met een historisch onderwerp, die niet chronologisch is en die tien verplichte schooltaalwoorden bevat. Of: Schrijf een zelfleesboekjes over de ambulance, de politiewagen en de brandweer in éénlettergrepige woorden, waarbij de kinderen nog maar pas een paar letters kennen, na enkele weken leesonderwijs in groep 3. Ik kan je verzekeren dat dat hartstikke ingewikkeld is.”

Je moet je ook bij het schrijven van AVI-boeken houden aan vele regeltjes. Kun je daar jouw creativiteit wel in kwijt?
“Je hebt juist heel veel creativiteit nodig om zulke boekjes te kunnen schrijven! Creativiteit is niet zoiets als ongebreidelde fantasie, naar mijn idee. Je stelt je altijd een doel of een kader of iets dat je wilt verbeelden. Dus in wezen is dat niet anders dan bij het schrijven van een AVI-boekje. Het is wel lastig soms omdat je minder taal tot je beschikking hebt. De kunst is het zo te schrijven dat je als lezer niets van die beperkingen merkt.”

Je schrijft ook boeken die makkelijker te lezen zijn voor kinderen met leesproblemen, zoals dyslexie. Waar let je in dat geval op bij het schrijven van je verhalen?
“Bij dit soort boeken is het extra belangrijk dat de plot van het verhaal spannend is of nieuwsgierig maakt. Het is voor kinderen met leesproblemen ook fijn als het verhaal chronologisch is, er geen gebruik gemaakt wordt van overdrachtelijk en figuurlijk taalgebruik en er geen tussen-de-regels tekst is. Ik zorg er ook voor dat tekstblokjes of hoofdstukken kort zijn. Dan is de uitdaging niet al te groot voor deze kinderen. Je moet als het ware wat extra service verlenen. Is het duidelijk wie er aan het woord is bij een dialoog? Is het duidelijk waar en wanneer een scène plaatsvindt? Maar uiteindelijk is het belangrijkste natuurlijk om gewoon een supergoed boek te schrijven!”

Laat je je boeken wel eens proeflezen door kinderen?
“Jazeker, vooral bij mijn 12 + boeken vind ik dat fijn. Bijvoorbeeld Niets meer te verliezen is door het leespanel van Leesboek in Amersfoort gelezen en van commentaar voorzien. Ik heb daar veel aan gehad.”

En laat jij je inspireren door kinderen in jouw omgeving, of verwerk je jouw eigen schoolervaringen in je boeken? 
“Eigenlijk is alles wat je leest, meemaakt of hebt meegemaakt, inspirerend. De wereld zit vol verhalen. Dus ook mijn eigen omgeving en mijn eigen schoolervaringen spelen mee.”

Je houdt je met ontzettend veel kanten van het schrijfvak bezig, maar wat doe je nu het liefst? 
“Dat vind ik moeilijk te zeggen. Ik houd van afwisseling en uitdagingen. Voor pubers schrijven is zo’n uitdaging. Niet makkelijk, maar het is heerlijk om me in een groter verhaal onder te dompelen. De boeken van Haas, die ik samen met Gertie Jaquet maak, gaan me ook aan het hart. Haas is een beetje ons kindje waar we goed voor zorgen en alles voor over hebben. Maar ik ben nu met een kookboek bezig. Weer wat anders… maar daarom juist weer superleuk.”

Hoe zie je de toekomst van het lezende kind? Er zijn inmiddels zoveel (digitale) afleidingen, dat steeds minder kinderen een boek oppakken. Maakt dat je ongerust?
“Ja, dat maakt me zeker wel een beetje ongerust. Lezen is de basis van de cognitieve ontwikkeling van kinderen, naast dat het heel belangrijk is voor de creativiteit en sociaal-emotionele ontwikkeling. Maar voor studie en je handhaven in deze maatschappij is lezen onontbeerlijk. En lezen leer je nu eenmaal het beste door in je vrije tijd boeken te lezen waar je plezier aan beleeft.”

Op je website roep je ook je lezers op om hun boeken bij de plaatselijke boekhandel te kopen. Er heerst ‘bestselleritis’, zoals jij het noemt, waardoor naast de goedverkopende boeken steeds minder boeken in de boekhandel terecht komen. Waar ligt die oorzaak, denk je, en geloof je dan ook dat lezers het tij kunnen keren? 
“Ik denk niet dat lezers zomaar het tij kunnen keren. Mensen zijn kuddedieren die graag trends volgen. Maar voor jezelf is het wel leuk eens verder te snuffelen dan dat wat het beste verkoopt. Wie weet wat je nog voor ontdekkingen doet. De bibliotheek en een goed gesorteerde boekhandel zijn ideale snuffelplekken. Bij Bol kun je de eerste bladzijden van een boek wel digitaal inzien, maar dat is toch iets anders dan het vastpakken, doorbladeren en er echt aan ruiken.”  

Foto Annemarie Bon: © Marijn Olislagers 


Giveaway:
Bij Aerial Media Company verscheen onlangs Altijd feest in Goudkust, een bundeling van twee komische Goudkust-verhalen van de hand van Annemarie Bon: Kakkers in Goudkust en Goudkust in Spanje. Het dubbeldikke boek staat garant voor vele uurtjes leesplezier voor je (klein-)kind. En wij mogen drie gesigneerde exemplaren weggeven!

Klik op het Giveaway-kader rechts van dit artikel om mee te doen met de winactie.