Annette Bjergfeldt: 'Iedereen krijgt te maken met stinkende nijlpaarden'
Als Esthers grootvader Hannibal in 1921 een huis op het Deense eiland Amager koopt, ziet hij een leven vol opera, kunst en grootse liefde voor zich. Maar zijn kersverse Russische vrouw Varinka, die ooit als circusartieste háár eerste geliefde in de muil van een nijlpaard zag verdwijnen, is niet zo romantisch ingesteld als hij gehoopt had.
Hannibals zucht naar een artistiek en intellectueel leven springt pas weer over op zijn kleinkinderen: Filippa, die de eerste vrouwelijke kosmonaut wil worden, en de tweeling Esther en Olga die beiden voor de titel 'artiest van de familie' strijden. Zal het hun lukken?
Van lied naar roman
'In plaats van met pensioen te gaan – ik ben bijna zestig – leek het mij wel leuk om weer eens iets totaal anders te doen. Ik heb meer dan dertig jaar liedjes geschreven en opgetreden als zangeres. Iets nieuws doen vond ik heel inspirerend. Het lastige was wel dat ik als liedjesschrijver erin ben getraind om over iedere regel heel goed na te denken. Iedere zin in een liedje moet heel veel dragen. Omdat ik zo aan dat principe vasthield, heb ik dit boek wel meer dan vijftig keer herschreven. Ik moest leren om mijn vleugels uit te slaan, want in een roman kun je veel meer uitweiden en veel beter doseren.
Ik heb er jaren over gedaan om dit boek te schrijven. Het was een zwaar proces. Het ene moment dacht ik dat ik de meest vreselijke recensies zou krijgen en niemand me ooit zou lezen, het andere moment zag ik mezelf bij Oprah zitten. Hoewel mensen in Denemarken me kennen van mijn muziek en van mijn kinderboeken, wil dat niet zeggen dat je ook meteen een groot publiek zal hebben voor je roman. Als het met schrijven niks wordt, ga ik gewoon weer wat anders doen. Je kan altijd weer iets anders doen, als is het voor ballet op mijn leeftijd misschien te laat.'
Vol van anekdotes
'Een vriend van me verbleef een tijd in China en las daar in een krant een artikel over een persoon met dwerggroei die was opgegeten door een nijlpaard. Ik heb het krantenknipsel altijd bewaard. Een vriendin van me vertelde over een hond die in z’n eentje de pont nam als ie z’n baasje even zat was. De werkelijkheid zit vol met dat soort anekdotes. Ik verzamelde al mijn hele leven deze verhalen. Toen ik met mijn band veel tourde, vertelde ik deze verhalen tijdens een optreden tussen de liedjes door. Nu heb ik ze bij elkaar gebracht in deze roman.
'Het ene moment dacht ik dat ik de meest vreselijke recensies zou krijgen en niemand me ooit zou lezen, het andere moment zag ik mezelf bij Oprah zitten.'
Het moeilijkste was om al die anekdotes aan elkaar te verbinden. Gelukkig wilde een vriend, die toneelschrijver is, me helpen. Hij heeft me geholpen de losse eindjes aan elkaar te knopen, te doseren en mijn enthousiasme te temperen. Je kan niet alles in één keer weggeven. Zonder hem had ik nooit het grotere plaatje kunnen zien. Ik wist niet meteen goed wat het overkoepelende verhaal was. Maar toen ik eenmaal doorhad dat het over grote liefdes en teleurstellingen ging, werd het gemakkelijker om te schrijven. Het zijn emoties die ik zelf ook goed ken. Ik heb grote liefde gekend, maar ik ben ook gescheiden. Ik ben teleurgesteld geweest in het leven, omdat ik kanker heb gehad. Die emoties van liefde en rouw zijn universeel. Iedereen droomt van grote liefdes en prachtige olifanten, maar iedereen krijgt ook te maken met teleurstellingen en stinkende nijlpaarden.'
Rijk aan personages
'Mijn grootste inspiratiebron was mijn eigen familie, want eigenlijk gaat het boek over mijn eigen ervaringen. Mijn grootmoeder is net als Varinka, de grootmoeder in het boek, alleen is zij niet Russisch. Mijn moeder is net als Eva, de moeder van hoofdpersoon Esther en haar tweelingzus Olga, alleen is mijn moeder geen stewardess maar werkte ze in een warenhuis. Wat ze wel gemeen hebben is hun voorspellende dromen en hun ijdelheid. Mijn moeder wist altijd welke rampen er te gebeuren stonden en zat nog tot haar negentigste te flirten met mensen in de trein.
Esther is op mezelf gebaseerd, maar Olga eigenlijk ook. Ik ben opgeleid als schilder en heb jarenlang geschilderd. Het was heel fijn om nu over schilderen te kunnen schrijven. Ik weet heel veel van schilderen en schilderkunst, maar ik was niet zo blij met mijn eigen kwaliteiten als schilder. Ik was beter in muziek maken en zingen, dus die kant van mezelf kon ik in Olga kwijt. Al is haar extraverte persoonlijkheid eerder gebaseerd op een goede vriendin van mij, die is als Pipi Langkous en sleurt iedereen overal mee naartoe. Ik vind dat heerlijk, maar zelf ben ik meer verlegen en onzeker zoals Esther.
'Ze is zo stoer, zo verrassend en zo raar. Ze is gewoon een klootzak, maar daarom houd ik van haar.'
Vraag me niet welk personage mijn favoriet is. Het is hetzelfde als vragen welke van je kinderen je favoriet is. Ik hou van ze allemaal. Vooral van Olga en Esther, omdat ze een deel van mij zijn. Maar ook heel erg van Varinka, omdat ze alles is wat ik niet ben. Ze is zo stoer, zo verrassend en zo raar. Ze is gewoon een klootzak, maar daarom houd ik van haar.'
Goddelijke stemmen
'Het was niet moeilijk om de stemmen van die personages te vinden. Soms kwamen ze langs in mijn dromen om me te vertellen wat ik over hen moest schrijven. Ik weet niet waar dat vandaan kwam, maar voor mij is kunst en creëren een verbinding met iets goddelijks. En ik weet niet wat dat goddelijke precies is, ook dat zou een stinkend nijlpaard kunnen zijn, maar het is wel wat ons mens maakt. Geen ander dier kan ontroerd raken door muziek, huilt bij een boek of droomt weg bij prachtige schilderijen. Dat is waar ik voor leef: voor de kunst en voor de liefde.
Zonder mijn eigen verloren liefdes was dit boek er ook niet geweest. Iedereen heeft een andere kijk op de liefde en die verschillende perspectieven wilde ik in dit boek laten zien. In de ene relatie is er veel onbegrip, de andere geliefden hebben heel veel woorden nodig, weer anderen niet. En net als in het echte leven, ervaren ook mijn personages grote teleurstellingen op het liefdesfront.'
Humor en verdriet
'Grappig schrijven gaat me heel natuurlijk af. Ik denk dat ik de humor van mijn moeder heb. Ze was vreselijk ijdel, echt een pain in the ass, maar ze was ook vreselijk grappig. Ik heb zo met haar gelachen en daarom is humor heel belangrijk voor me. Als je weet waar mensen om moeten lachen, dan weet je ook wat ze serieus nemen.
'Ik denk dat ik de humor van mijn moeder heb. Ze was vreselijk ijdel, echt een pain in the ass, maar ze was ook vreselijk grappig.'
Mijn ex-vriend was cabaretier en als hij thuiskwam, zei hij: "Ik heb een geweldige avond gehad, want iedereen moest lachen." Als ik ’s avonds laat thuiskwam na een optreden, zei ik: "Ik heb een geweldige avond gehad, want iedereen moest huilen." Verdriet en humor staan dicht bij elkaar. Je hebt het een nodig als tegenwicht voor het ander. Het leven is niet alleen maar grappig, er gebeuren vreselijke dingen in het leven, maar met een beetje humor kunnen we een manier vinden om door te gaan.'
Kinderen en klootzakken
'Zelf heb ik geen kinderen, maar ik ben getrouwd geweest met een man die al vier kinderen had. Toen we met z’n allen samenwoonden, waren die kinderen nog erg jong. Ze zeiden zulke grappige dingen, dat ik hun uitspraken op een gegeven moment ben gaan opschrijven. Die uitspraken, samen met mijn eigen herinneringen uit mijn jeugd, vormen een belangrijke basis voor het boek.
Ik denk heel graag terug aan de jaren uit mijn jeugd. Ik vond de tijd zonder mobiele telefoons, wappies en Donald Trumps heerlijk. Je ging gewoon op pad met je vrienden en je ouders zagen wel wanneer je weer terug was. Zo gingen we in de zomervakantie interrailen – en werden we ergens gearresteerd voor zwemmen zonder kleren aan – maar eenmaal thuis was er niks aan de hand. Bestond er maar een tijdmachine, dan zou ik een kijkje nemen in de jaren twintig en daarna blijven hangen in mijn kinderjaren.'
Winactie
Maken het interview met Annette Bjergfeldt en de sneak preview van Een gegeven nijlpaard je nieuwsgierig naar het boek? Hebban mag in samenwerking met uitgeverij Signatuur vijf exemplaren van de roman, vertaald door Ingrid Hilwerda en Janke Klok, weggeven. Ga via onderstaande knop naar de winactie en doe mee!
Auteursfoto: © Leif Ascanius Sol
