'Klein pittig kontje en een groot brein'

Puccini koos Parijs als locatie voor zijn opera La Bohème. Maar had hij geopteerd voor Amsterdam, dan hadden we Rudolfo en de onvergetelijke Mimi in het Betty Asfalt Complex aangetroffen. Geen theater in de hoofdstad is zo… zo bohemien. Met krakkemikkige kassa, door nicotinedampen verkleurde stucco plafonds en een zeldzaam excentrieke clientèle. Voeg daaraan toe jeugdig goed ogend barpersoneel, en de act van deze avond, Barts Boekenclub, heeft al gewonnen nog voordat de avond begonnen is.

Betty’s exploitanten Paul Haenen en Dammie van Geest hebben een scherp oog voor jeugdig theatertalent met vrolijke uitstraling, klein pittig kontje en een groot brein. Pabo-docent geschiedenis Bart Gielen voldoet aan die criteria. Hij werd dan ook door Paul Haenen gevraagd om een literaire talkshow te starten. Bart: ‘ik dacht dat ik zijn sidekick zou worden, maar hij gaf me ineens carte blance.’ De charismatische boekenwurm zei enthousiast ja en sinds juni 2014 bestaat Barts Boekenclub.

Soepel verleidt Bart de zaal tot een conversatie over Jheronimus, de middeleeuwen en strips. Hier laat zich de docent kennen, die gewend is voor een klas passieve studenten te staan en er toch nog een leuke avond van te maken.

Een multimediale avond met cameramensen, een compleet a capella koor en speciale videofilmpjes. Maar het draait natuurlijk allemaal om Bart Gielen, die aangenaam verrast constateert dat het een ‘rijk gevulde avond’ gaat worden voor een zaal ‘met heel veel mensen’. Gielen start met een soort stand-up over de expositie van Jheronimus Bosch. Soepel verleidt Bart de zaal tot een conversatie over Jheronimus, de middeleeuwen en strips. Hier laat zich de docent kennen, die gewend is voor een klas passieve studenten te staan en er toch nog een leuke avond van te maken.

Dan volgt de enige dissonant van de avond: als Bart de eerste gast aankondigt, doet hij dat vanaf een tekstfiche op een zo houterige manier, dat je eerst denkt dat het een grap is. Nee, zo leest Bart zijn introductie voor. De hele avond doet hij alles uit zijn hoofd, maar hier heeft hij blijkbaar te weinig vertrouwen in zijn geheugen. Niet nodig Bart, dat komt allemaal goed! Vergeet al die details, en vertel de essentie van wat je over bijvoorbeeld striptekenaar Marcel Ruijters.

Ruijters heeft een strip over Bosch gemaakt, Jheronimus, en vertelt over zijn vier jaar durende project. Knap springen presentator en striptekenaar heen en weer tussen de strip, geprojecteerde schilderijen uit Bosch’ tijd en andere visuele details. Doordat het gesprek multimediaal wordt gevoerd, krijgt de kijker razendsnel inzichten in Bosch’ leef- en denkwereld.

Dat is ook Gielens bedoeling: een literaire avond waarbij alle zintuigen worden geprikkeld. Laagdrempelig en interactief. ‘Bij andere literatuuravonden heb ik vaak het idee: ben ik nou dom?’ Bart wil juist mensen trekken die minder met literatuur hebben. Vandaar dat hij live een fictieschrijver en een auteur van non-fictie interviewt. Daartussendoor twee Hebban-prozapitches van aanstormend talent en muzikale optredens.

Tijdens een Hebban-prozapitch vertelt een auteur in twee minuten waarom we vooral zijn/haar boek moeten lezen. Frank de Bruyn noemt zijn boek Niets is wat het lijkt een kruising tussen de film American Gigolo en de roman Vijftig tinten grijs. Dat zijn pas binnenkomers! De Bruyn pitcht zijn erotische autobiografie op sappige wijze.

Na de muzikale tussenacte betreedt Kim van Kooten het podium om over haar roman Lieveling te praten. Daarin heeft ze het verhaal opgetekend van haar vriendin Pauline, die vanaf haar vijfde door haar stiefvader werd misbruikt. Een stevig onderwerp, dat Van Kooten desondanks een lichte toets mee weet te geven. Wat is de boodschap van het boek, vraagt Gielen. Dat het meisje niet wordt gezien, vertelt Kim. Noch door moeder noch door omgeving.

Kim van Kooten is een dankbare gesprekspartner: ze is gewend te acteren voor publiek en spreekt in perfecte volzinnen. Leuk is dat ze vertelt een spannend en commercieel boek wilde schrijven. ‘Ik werk er vier jaar aan, dus wil ik dat mensen mijn roman lezen.’

Kritische vragen zitten niet in Bart Gielens repertoire, hij is eerder een opvolger van de immer enthousiaste Wim Brands. Bart leest zich suf, dus Brands’ eruditie krijgt hij vanzelf in de loop der jaren. Zijn keuze welke boeken hij op zijn boekenclub presenteert, gebeurt intuïtief. ‘Ik kies boeken uit waarvan ik denk dat ik ze echt moet lezen. Maar ik luister ook naar wat vrienden me aanraden en lees boekrecensies.’ Uiteindelijk hoopt hij dat zijn boekenkeuze mensen aanspoort te gaan lezen en dat ze echt geïnspireerd raken door een verhaal.

Zelf een keer Barts Boekenclub bijwonen? Kijk hier voor meer informatie en tickets.