Boeken in het nieuws: De helleveeg op het witte doek en grapjas Ilja Leonard Pfeijffer

#1 Praktisch planeetonderzoek bij Humberto

'Ons zonnestelsel ligt veel dichter bij huis dan je denkt, maar je moet wel op de juiste manier leren kijken naar de planeten', zo stelde planeetonderzoeker Sebastiaan de Vet afgelopen maandag bij RTL Late Night. Het is deze boodschap die hij ook uitdraagt met zijn onlangs verschenen boek Praktisch planeetonderzoek voor de zaterdagochtend. In dit boek gaat hij in het landschap van de planeten op zoek naar wat we merken van de botsingen, inslagen en migrerende planeten en wat die bijdragen aan de ontwikkeling van het zonnestelsel. Het boek bevat tien keukentafel-experimenten waarmee de lezer in de rol van planeetonderzoeker kan kruipen. Kunnen we in in de toekomst op vakantie naar Mars? Waarom wordt de aarde zwaarder? Hoe is de maan ontstaan? Allemaal vragen die in Praktisch planeetonderzoek voor de zaterdagochtend worden beantwoord.

Bij Humberto aan tafel demonstreerde De Vet een aantal van de experimenten uit zijn boek. Zo liet hij bijvoorbeeld zien hoe meteorieten werken en hoe je een miniatuur vulkaanuitbarsting kan nabootsen. 'Jij bent echt de leukste guy ever om op een verjaardag te hebben, een soort MacGuyver, je geeft jou een kaars en een glas en dan heb je opeens Pluto', zei tafelgast Tim Hofman tegen de enthousiaste De Vet.

#2 De helleveeg op het witte doek

Twee weken geleden ging De helleveeg in première, de boekverfilming van de gelijknamige tragikomische roman van A.F.Th. van der Heijden uit 2013. De roman is onderdeel van 'De tandeloze tijd', een romancyclus waar de auteur in 1977 al aan begon. Het verhaal gaat over Tiny, door haar schoonmaakwoede ook wel 'Tientje Poets' genoemd. Ze is een pittige en imposante verschijning die de hoofden van de Brabantse mannen op hol brengt. Tiny's katholieke ouders maken zich zorgen om hun dochter. Zal ze zich ooit als een correcte vrouw weten te gedragen en een juiste man vinden? Maar de situatie blijkt veel complexer, onder de oppervlakte sluimert al decennialang een familiegeheim.

Tweede Paasdag was Van der Heijden te gast bij Pauw, samen met actrice Hannah Hoekstra, die de rol van Tiny speelt. Op de vraag hoezeer zijn katholieke jeugd hem heeft beïnvloed reageerde de auteur dat hij tot zijn veertiende katholiek is gebleven: 'Ik herinner me nog dat ik de kerk uitliep om er heel bewust nooit meer naar terug te keren. Maar het waren toch de eerste veertien jaar van mijn leven en ik heb heel wat huichelarij daar meegemaakt.' Deze huichelarij vormt een belangrijk thema in zowel het boek als de film.

Dat De helleveeg nu in de bioscopen draait betekent niet dat A.F.Th. van der Heijden stilzit. In het najaar verschijnt de boekverfilming van zijn requimroman Tonio, over zijn zoon die op Eerste Pinksterdag 2010 verongelukte, en komt het zesde deel van 'De tandeloze tijd' uit, Kwaadschiks getiteld. Daarnaast werkt Van der Heijden aan een grote roman over de ramp met MH17.

#3 DWDD Boek van de maand

Afgelopen dinsdag 29 maart was het alweer de laatste dinsdag van de maand en dus koos het Boekenpanel van De Wereld Draait Door weer een Boek van de Maand. Nadat De zijderoutes van Peter Frankopan, De stilte van Thé van Marie de Meister en Keverjongen van M.G. Leonard door het panel werden getipt, onthulde Jan Verhagen van boekhandel Van Piere in Eindhoven na wat tromgeroffel hét Boek van de Maand: De val van mijn moeder van Ernst Timmer.

'Een boek dat hilarisch en schrijnend tegelijk is', vertelt Verhagen. De autobiografische roman gaat over Joost Beekman, het alter ego van de auteur, die beschrijft hoe zijn moeder na een val haar arm breekt en een ongeplande reis door zorgland maakt. In 60 korte hoofdstukjes, volgens de de auteur 'een reconstructie in 60 brokstukken', reist de lezer mee met de aftakelende oude moeder die het hele zorgtraject kwiek aflegt, zonder dat ze echt doorheeft wat haar overkomt. De verteller blikt terug op het leven van zijn moeder, een vrouw die haar leven lang andere mensen hielp en nu zelf hulpbehoevend is. 'Als in een roadmovie trekt een bonte stoet van dokters en zorgfunctionarissen, verpleegkundigen en verzorgsters, helpenden en maatschappelijk werksters voorbij', zo valt te lezen op de flaptekst van De val van mijn moeder.

'Het boek stelt echt iets aan de kaak. Iedereen die ooit met de gezondheidszorg in aanraking komt zou het moeten lezen', aldus Verhagen. Grietje Braaksma van de Grand Theatre Boekhandel in Breda valt hem bij: 'Ernst Timmer verdient echt aandacht, want hij kan schrijven en dat heeft hij al eerder bewezen. Ik wil het wel uitschreeuwen...lees Ernst Timmer!'. Twee eerdere boeken van Timmer, Zwarte ogen (2003) en De Noorzee opening (2010), werden allebei genomineerd voor de AKO Literatuurprijs en de Libris Literatuurprijs.

#4 De onthullingen van Ilja Leonard Pfeijffer

Een ijzersterke 1 april grap. VPRO stuurde donderdagvond een persbericht uit met de aankondiging dat dichter en schrijver Ilja Leonard Pfeijffer die nacht in het radioprogramma 'Nooit meer slapen' een grote beslissing bekend zou maken. Pfeijffer zou de literatuur de rug toekeren. 'Voor oplettende lezers uit mijn laatste boek, Brieven uit Genua, zal het niet als een verrassing komen dat dat het laatste boek is dat ik heb geschreven. Alles wat ik in dat autobiografische brievenboek zeg is waar, en zo is het ook waar dat ik in Stella de liefde van mijn leven heb gevonden en dat ik niet langer wil leven op papier, maar in het echt met haar.'

De reden van Pfeijffers afscheid van de literatuur was volgens hem tweeledig. De eerste reden was omdat hij er genoeg van had zijn talent in te zetten om iets te maken waar niemand op zit te wachten: 'Al jaren heeft niemand mij ooit gevraagd om een nieuw gedicht, een nieuw boek, een nieuwe nietsontziende roman. Als dat wel zo was, had ik er misschien anders over gedacht.' Een tweede reden zou zijn dat hij een baantje als kok had gevonden in een restaurant in Genua. 'Want koken is veel nuttiger dan literatuur'.

Vrijdagmiddag werd bekend dat bovenstaande een 1 april grap was. Over zijn deelname aan de grap verklaarde Pfeijffer: 'Ik weet niet of de luisteraars het zullen opvatten als een teleurstelling of als een geruststelling wanneer ik zeg dat in het kader van mijn aankondiging die ik op 1 april deed, dat ik zou stoppen met schrijven, de datum van die verklaring relevant is. Het was een grap, ik zal niet stoppen. In tegendeel, zou ik haast zeggen. You ain't seen nothing yet!

De reden waarom ik heb meegewerkt aan deze 1-aprilgrap is dat het mij de gelegenheid geeft om met klem te benadrukken hoezeer ik geloof in de literatuur. Ik zal schrijven en blijven schrijven tot ik erbij neerval, omdat er nog ontzettend veel te zeggen valt. Juist nu, juist in deze wereld die uit haar voegen barst van holle frasen, waar wordt geschreeuwd is taal vacant. Totdat de allerlaatste lezer vermoeid zijn allerlaatste Kindle uitknipt, zal ik proberen hem te bereiken door gedichten te fluisteren die hem uit zijn slaap houden en de verhalen te vertellen die hem doen begrijpen dat alles veel complexer is dan schreeuwende mensen geloven. Ik zal de dingen zeggen en blijven zeggen, of je dat nu wilt of niet. Ik zal niet stoppen. Ik ben nog maar net begonnen. Mijn beste boeken moet ik nog schrijven.' 

Pfieuw, liefhebbers van Pfeijffer kunnen dus opgelucht ademhalen! En nog meer goed nieuws: de auteur zal ook het nieuwe theaterstuk van het 'Dagboek van Anne Frank' schrijven. Het Achterhuis gaat in oktober 2017 in première en toert daarna door het land.