Boekenpraat - A Taste of Honey

Martijn: 'Dit is de tweede novelle die we samen lezen, na The Builders. Mij bevalt deze lengte tussen kort verhaal en de bakstenen die in de fantasy gebruikelijk zijn wel.'

Debbie: 'Ik las vroeger nooit novelles. Hoe meer bladzijden, hoe waardevoller het verhaal, dacht ik wellicht. Maar dat is echt onzin. Ik ben inmiddels dol op novelles én korte verhalen. Ik wissel het wel af met de gebruikelijke bakstenen. Elke lengte heeft zijn eigen kracht. Je krijgt niet minder verhaal in een novelle.

Martijn: 'Wat vond je van de opening van het boek? Een lange wandeling van twee mannen en een cheetah, een gesprek en - volgens mij - allemaal insinuaties die de hoofdpersoon veel later snapt dan de lezer.'

Debbie: 'Ik ben een dierenliefhebber en kukelde direct uit het verhaal door de beschrijving van de activiteiten van de cheetah die dag. Een cheetah is bekaf van 1 sprintje en kan niet de hele dag rennen, laat staan twéé antilopes achter elkaar vangen én verorberen. Maar goed, daar zet ik me overheen.

Aqib is wel erg naief, vind je niet? Hij wordt zo'n beetje nagefloten door Lucrio, wordt overladen met aandacht en complimentjes, maar zodra hij ontdekt dat de vleierij echt op hém is gericht, krijgt hij grote ogen en is hij in shock. Maar goed, in een cultuur waarin homoseksuele liefde en omgang niet normaal is of zelfs verboden, is het wellicht wel een begrijpelijke reactie. Het verschil in culturen is heel mooi en verfrissend om te zien. Voor Lucrio is het de normaalste zaak van de wereld. Hij voelt zich zelfverzekerd en veilig in zijn hofmakerij.'

Martijn: 'Ja, zeker is Aqib naief, zelfs een beetje onnozel af en toe. Maar dat maakt hem ook charmant en echt, vind ik. Het geeft zijn onhandige plannen en aanpak realisme en invoelbaarheid.

De structuur is erg apart: springend tussen dagen, jaren, levensfasen en zelfs levens. Waarom zou Wilson voor deze structuur gekozen hebben?'

Debbie: 'Dat ontdek je eigenlijk pas aan het einde. Zonder spoilers te geven is het lastig daar iets over te zeggen. Waarom de dagen genoemd worden in het begin is mij niet helemaal duidelijk. Ik denk dat het een soort start is van Aqibs leven, vanaf de mogelijkheid een keuze te maken. De dagen vloeien over in die sprongen van jaren of decennia. Er zit vrij veel symboliek in het boek, zonder dat het je in het gezicht gewreven wordt. Je kunt echt nog vrij lang nadenken over dit verhaal en je kunt er met meerdere lezers allemaal je eigen ding van denken. Er is geen waarheid, denk ik. Het kan allemaal. Je hebt de neiging om de auteur te vragen hoe dingen zitten, maar aan de andere kant bevalt de denkpuzzel me altijd wel.'

Martijn: 'Dat vond ik ook sterk aan dit boek inderdaad: je kunt er lang over na blijven denken, zonder dat er een duidelijk antwoord komt. Het denken over de beelden, de zijpaadjes en de verhalende keuzes zijn hun eigen beloning in dit soort verhalen, vind ik.

Je riep dat je al na een paar bladzijden - door de cheetah - uit het verhaal gegooid werd, terwijl dat detail mij helemaal niet opviel. Kwam dat vaker voor?'

Debbie: 'Hmmmja, ik vind het wel erg lastig als dingen niet kloppen of ronduit fout zijn. Dit was een klein feitje en de grote kat is verder vooral achtergrond en geen primair onderdeel van het verhaal. Dus dan is het niet zo'n big deal, maar als zoiets door het hele boek heen wordt doorgevoerd, kriebelt het bij mij. Het schaadt een boek wel. En het is vrij eenvoudig op te lossen met een beetje research, of niet? Een echt doorlopende fout in een boek is een stukje gebrek aan respect voor de lezer. Of vind je dat te hard?'

Martijn: 'Als het echt doorlopende fouten zijn, die echt erg opvallen, dan vind ik dat dat afbreuk doet aan het verhaal. En soms haak ik dan zelfs af. Maar een klein foutje zie ik wel door de vingers.

Wilson heeft weinig neiging om dingen uit te leggen. Zoals hoe het zit met de goden en hun krachten, of de verschillende vaardigheden van stervelingen. Ik denk dat ik wel aardig snap wat er gebeurt en wat er bedoeld wordt. Maar dat kan wel een obstakel zijn voor beginnende sff lezers (zoals bij Ann Leckie en in nog sterkere mate bij Hannu Rajaniemi het geval is). Is deze novelle te lezen voor iemand met beperkte kennis van de fantastische genres?'

Debbie: 'Voor een welwillende lezer wel. Ik vind dit juist een warm welkom in een wereld. Normaal krijg je eerst zo ongeveer een basiscursus in een wereldbouw of setting. Dat is handig en praktisch, maar schept ook afstand. In deze novelle is alles gewoon zo en jij als lezer hoort erbij. Ik weet wel dat de ene lezer het absoluut niet kan hebben om niet alles te begrijpen en de ander het prima vindt om wat elementen vaag te zien of niet ingevuld te krijgen. Ik ben van de tweede soort, mits het past in het verhaal en goed toegepast is. Daarbij vind ik dit boek niet een heel standaard 'genreboek', alhoewel een gemiddelde literaire lezer het waarschijnlijk wel te raar zal vinden. Dat vind ik jammer.'

Martijn: 'Ja, boeken die van normen afwijken worden vaak snel raar gevonden, zeker buiten het fantastische genre, maar ook daarbinnen.

Toen ik op Other Futures was (festival voor niet-westerse sciencefiction in Amsterdam) kwam bij vele auteurs (o.a. Nnedi Okorafor) ter sprake dat het bij westerse uitgevers enorm moeilijk is om een niet-blanke op de cover te krijgen, zelfs als in het verhaal alleen maar Afrikanen of Latino's voorkomen bijvoorbeeld. Hier is Aqib heel duidelijk geschilderd zoals zijn schrijver hem beschrijft. Zou dat een gevecht zijn geweest?'

Debbie: 'Tor.com heeft veel diversiteitsartikelen, dus ik denk dat ze het bewust zo hebben gedaan. De beide heren worden ook wel zo duidelijk beschreven dat een blonde, witte kerel heel raar zou hebben gestaan op de cover. Ik zou niet snappen hoe een lezer dat kan pikken, laat staan de auteur. Als een cover niet weergeeft hoe het in het verhaal is, is het een slechte cover. Ik was eigenlijk wel aardig gechockeerd toen ik ontdekte dat je blijkbaar met een donkere hoofdpersoon nog steeds vaak een blanke coverplaat krijgt. Dat is iets wat ik niet had kunnen bedenken. Je zou denken dat we verder zijn dan dat in de vrije wereld, maar kennelijk valt dat vies tegen.'

Martijn: 'Het is nog lang niet zoals het zou moeten zijn, zo lijkt het inderdaad. Helaas.

Hoe ervoer jij de romance tussen Aqib en Lucrio?'

Debbie: 'Oprecht. Dat is het juiste woord, denk ik. Oprecht en natuurlijk. Ik wilde zeggen "vanzelfsprekend", naar dat is het door Aqibs familie en cultuur natuurlijk helemaal niet. Voor Lucrio is het vanzelfsprekend, voor Aqib is het iets dat eigenlijk niet mag. Ik vind ze adorable.'

Martijn: 'Adorable inderdaad. Het is niet vaak dat ik in een fantasyboek meeleef met 'star crossed lovers', maar hier wel.

De ontknoping - als het dat al is - is een variatie op een algemeen afgekeurde trope. Ik vond hem in dit verhaal juist goed werken (ook omdat hij een nieuwe blik op de opening geeft), maar kan me voorstellen dat dat niet voor iedereen geldt. Wat vond jij?'

Debbie: 'Het is wel een beetje een mindfuck. En dat vind ik deels stom en deels fascinerend. Soms, als op het einde het allemaal heel anders blijkt te zitten dan je tot dan dacht, voel je je gefopt. Maar het zorgt er ook voor dat je nog lang terugdenkt, om alle stukjes te herwaarderen en te herbegrijpen. Ik vind het hier goed genoeg gedaan dat ik het pik. Hier geeft het het verhaal extra waarde in plaats van dat het alleen een einde is dat bedoeld is om de lezer nog even een "Bazinga!" mee te geven. Die laatste soort kan ik alleen bij Sheldon waarderen.'

Martijn: 'De wereld, de cultuur en de persoonlijke achtergrond wordt vaak met hele kleine details geschetst. De smaragden van Aqibs moeder bijvoorbeeld: waarom hij ze heeft en hoe hij er mee omgaat, niet logisch, maar wel invoelbaar en emotioneel. Dat soort schrijf- en verteltechnieken maken dit verhaal echt overtuigend voor mij. Jij had dat cheetah-moment waardoor je er uit vloog, maar had je ook dit soort details die je dieper het verhaal in trokken?'

Debbie: 'Niet specifiek één, maar het gedetailleerde maakt het wel levensecht en realistisch. Zo zijn we zelf ook, niet elke handeling is van levensbelang en niet elke gedachte is geweldig belangrijk. Als schrijver kun je niet alle zinloze en onbelangrijke details een plek geven in een boek, maar sommige details geven vorm en menselijkheid.'

Martijn: 'Zou je nog een boek van Wilson lezen? En zou je deze novelle aanraden?'

Debbie: 'Ik heb best wat moeite gehad met dit boek vanwege onder andere het archaische taalgebruik en het wiskundige uitstapje, maar het is goed geschreven en het fascineert me voldoende om Wilson zeker opnieuw te willen oppakken. Niet dat ik daar binnenkort de kans voor krijg, want ik heb zo'n enorme TBR-pile, dat ik niet vaak twee boeken van eenzelfde auteur lees. De twee dingen waar ik moeite mee had, zijn favoriet bij jou, weet ik. Wat vind je daar mooi aan?'

Martijn: 'Ik hou van rare elementen, onverklaarbare wendingen of omgevingen, die toch kloppen binnen de wereld. De goden en hun talenten, de berekeningen van Blessèd Femysade en het gesprek daarover, dat totaal langs Aqib heen gaat, maar toch bij de lezer landt, dat vind ik prachtig.'

Debbie: 'En de titel, man, de titel. Snap jij hem nu?'

Martijn: 'We hebben het er live al een keer uitgebreid over gehad en nee, ik snap hem nog steeds niet, al kan ik me er wel een heleboel verschillende betekenissen bij voorstellen. En ook daar houd ik van.'

Debbie van der Zande en Martijn Lindeboom ontmoetten elkaar in 2007, bij de prijsuitreiking van een verhalenwedstrijd waar zij jurylid en hij deelnemer was. In 2015 publiceerden zij samen het boek Hoe schrijf je Fantasy & Sciencefiction? in de fameuze witte Schrijfbibliotheek-reeks van Atlas Contact. Zij is redacteur en communitymanager bij Hebban. Hij is freelance jurist en schrijver, heeft een eigen Taekwon-Do school en is redacteur bij Hebban. Samen wonen ze in een huis met (inmiddels) 7.801 boeken, verzorgen ze een stel bejaarde katten, vangen ze pleeghonden op en dan is er ook nog een Japie.

De Hebban Reading Challenge 2018

Dit boek past uitstekend in Challenge Categorie #25 - Lees een boek met #diversiteit of Challenge Categorie #17 - Lees een boek dat je in één avond uit hebt. Doe je nog niet mee aan de Hebban Reading Challenge 2018? Breng daar meteen verandering in! Kies je leesdoel voor het jaar 2018, laat je inspireren door Hebban en je medelezers, inspireer op jouw beurt weer anderen en lees, lees, lees!

Start je Hebban Reading Challenge 2018!