Boekenpraat: Het verhaal van de kat die boeken wilde redden
Het verhaal van de kat die boeken wilde redden
De verlegen middelbare scholier Rintaro brengt veel tijd door in de tweedehandsboekhandel van zijn opa, de Natsuki Boekhandel. Als zijn opa overlijdt, erft hij de kleine winkel die verstopt zit in een achterafstraatje. Rintaro staat op het punt de boekhandel voorgoed te sluiten, tot er op een dag een kat verschijnt.
Tot Rintaro’s grote verbazing blijkt de kat te kunnen praten. Hij overtuigt Rintaro om hem te helpen boeken van de ondergang te redden. Samen komen ze voor vier verschillende uitdagingen te staan. Zal het ze lukken, of zijn het juist de boeken die de mens beschermen?
Literatuur uit Japan
Anouk: 'Ik ben nog niet heel bekend met Japanse literatuur, maar er zijn twee dingen die me opvallen: er zit vaak een element van magisch realisme in (en iedereen vindt dat heel gewoon) en de focus ligt op de dialoog. Zo las ik laatst ook Voordat de koffie koud wordt van Toshikazu Kawaguchi, van dat boek weet ik dat het oorspronkelijk een toneelstuk was; het is dan ook logisch dat het zich op één plaats afspeelt en veel dialoog heeft in plaats van beschrijving. Maar ook bij Het verhaal van de kat die boeken wilde redden zag ik dat terug.'
Debbie: 'Het boek doet inderdaad heel typisch Japans aan, zonder dat ik daadwerkelijk weet wat dat precies inhoudt. Het is ouderwets sprookjesachtig, in een kinderlijk eenvoudige toon. Ik heb telkens de indruk dat een laag aan sfeer verloren is gegaan in de vertaling. Niet dat de vertaling niet goed is, maar misschien wil een bepaald gevoel uit deze Japanse roman wel niet meekomen in een andere taal. Ik had behoorlijk veel moeite om in het verhaal te komen, maar zodra je het trage tempo van het boek accepteert en niet zelf probeert te dicteren hoe snel het verhaal moet gaan, komt het goed. Hiermee blijk ik voor te lopen op een van de lessen in het boek.'
'Zoals het een sprookje betaamt zit het vol van moraal en wijsneuzige boodschappen richting de lezer. - Hebban-recensent Evelien'
Pratende katten!
Anouk: 'De kat is mijn favoriet in het verhaal. Ik hou wel van dat "hup, niet aanstellen, maar helpen". Je vindt ze ook veel in Japanse literatuur, volgens mij. Een snel rondje googlen bevestigt dat idee; katten worden gezien als geluksbrengers. Dat is zeker waar in Het verhaal van de kat die boeken wilde redden. In de eerste plaats worden er boeken gered, wat ik al snel een gelukkige uitkomst vind, en in de tweede plaats wordt Rintaro natuurlijk niet voor niets uitgekozen. Hij helpt de kat, maar de kat hem ook. Gelukkig wordt Rintaro assertiever naarmate het verhaal vordert, want hij is eigenlijk mijn minst favoriete personage.'
Debbie: 'Rintaro is wel mijn favoriet, want boeken, hè. Ik ben wat eenzijdig wat dat betreft. Of eigenlijk was opa mijn favoriet en die is al vanaf het begin dood. De kat, een cypers, vond ik best een chagrijnige en onbehulpzame lummel. De bijrol van Ryota is een mysterieuze. De populaire, sportieve en oudere jongen op school die maar wat graag dikke boeken leest en zich toch enigszins bekommert om Rintaro. En verder eindigt zijn verhaallijn nergens. Intrigerend. Is hij er om een tegenpool te bieden aan de schuchtere en impopulaire Rintaro? Of om aan te tonen dat ook de populaire scholieren wel boeken lezen?'
Anouk: 'Ik vergeet Ryota steeds! Ik ben toch ook wel geïntrigeerd door hem. Hij speelt maar een kleine rol, maar toch denk ik dat er meer verhaal achter hem zit.'
Schrijfstijl
Anouk: 'Ik vind de schrijfstijl interessant, maar toch ook wel tegenstrijdig. Het leest als een sprookje of sage, door de herhaling en afgebakende delen. Alles is strak gepland en de vier opdrachten zijn variaties op hetzelfde thema. Maar ik mis verdieping in die wereld. Er worden nauwelijks vragen gesteld over de werking van het systeem, het doel van de opdrachten en waarom het hoofdpersonage klaar is na drie keer helpen (al wordt het vier). Dat mis ik; de balans met de echte wereld. Maar goed, daar kan ik mee leven, want je laat je door het boek makkelijk meevoeren. In sprookjes gebeurt dat ook niet. De moraal van elke opdracht ligt er echter weer té dik bovenop. In elk doolhof is iemand die verkeerd met boeken omgaat, waarna een flinke preek wordt gehouden die duidelijk is gericht tot de lezers van het boek. Maar dan vraag ik me af... weten juist de lezers van Het verhaal van de kat dit niet allang?
Debbie, jij vertelde dat je het idee had dat veel van de Japanse symboliek verloren ging in de vertaling.'
Debbie: 'Ja, maar dat is volledig gevoelsmatig. De Nederlandse zinnen zijn zo eenvoudig en zolang het boek je nog niet in zijn greep heeft, doet het nog niet zo veel met je. Het is een beetje lastig om te controleren of de oorspronkelijke versie meer diepgang heeft of een sfeer die zich niet wilde laten overzetten in vertaling. Die cadans in de zinnen doet je wel denken dat er iets is waar je net niet bij kan.
Ik weet niet of meer duiding van deze wereld het verhaal had geholpen. Het gemak waarmee de jongen en zijn vriendin alles wat ze beleven accepteren en doen wat ze moeten doen, stapt ook wel over op de lezer. Op de een of andere manier stoort die moraal, die er inderdaad moddervet bovenop ligt, me dan ook helemaal niet. Het is kraakhelder wat de boodschap is in dit boek, er worden geen doekjes om gewonden. Het boek is in die zin ook niet spannend. Ik vind niet per se dat er meer diepte in dit boek had gemoeten, omdat de eenvoud een centraal element lijkt te zijn en die vind ik aantrekkelijk en gemoedelijk. In het boek leren we in les drie dat als je alleen spannende boeken wilt lezen uitgeverijen boeken gaan uitgeven die vol expliciete seks en avontuur staan waar niemand uiteindelijk erg blij van wordt.'
Anouk: 'Dat is helemaal waar, en voor mij ook echt nog wel een goede les om te leren. Ik wil overal het fijne van weten en vind het lastig me over te geven aan een boek dat veel open laat, omdat mijn hersens dan overuren maken. Dat eenvoudige genieten van een boek, wat in de roman heel belangrijk is, wil dan nog weleens lastig zijn. Maar die moraal blijft me storen.'
De levenslessen
Debbie: 'In het boek moet Rintaro achter de kat aan, door vier doolhoven heen, met aan het einde een persoon die iets niet goed doet met boeken. Telkens laat Rintaro zijn (boeken)hart spreken en blijkt hij daarmee de juiste snaar te raken. Dat gaat zo makkelijk dat het gevaar waar de kat vooraf voor waarschuwde een beetje overdreven lijkt en de levensles is zo voor de hand liggend dat je er een beetje van moet zuchten, maar zo rond de tweede levensles of doolhof had het me toch te pakken. Het laatste onderdeel is wat vager, wie is die vrouw van 1800 jaar oud?
De auteur voelt duidelijk ontevredenheid over de uitgeverswereld, ontlezing in het moderne leven en gebrek aan verdieping in boeken en het lezen zelf. Dat heeft hij in dit verhaal gegoten. De auteur is voorstander van aandachtig en diep lezen en van het levend houden van (wereld)klassiekers. De kopers, lezers en fans van zijn eigen boek zullen zeer waarschijnlijk medestanders zijn, dus of de boodschap een andersdenkende kan bereiken en bekeren is de vraag. Ik heb aan het einde van dit verhaal het gevoel dat ik eindeloos veel nuances en achtergrond heb gemist. Lost in translation of lees ik te vluchtig?! Dit artikel schrijvende moet ik bekennen dat ik de boodschap voel aankomen. Een spannend boek lezen kan een middagje hartstikke veel plezier geven, maar wellicht haal je uiteindelijk veel meer uit een saai en eenvoudig boek. Of juist een moeilijk boek, dat je langzaam leest. That's it, ik ga voor mijn Hebban Reading Challenge 2021 vaker een klassieker oppakken!'
Anouk: 'Ik heb na het lezen van dit boek én onze bespreking ervan ook echt het idee dat ik meer moet genieten van het eenvoudige, en een boek moet laten rusten zonder per se het naadje van de kous te willen weten. Ik geef de voorkeur aan veel achtergrond en opbouw want ik hou van verhaalwerelden; mezelf erin verliezen tot het zo echt voelt dat ik even vergeet dat een boek het leven niet is. Maar een roman oppakken die daarvan verschilt, zoals Het verhaal van de kat, zorgt er wel voor dat mijn vaste denkpatronen even opgeschud worden. Ik ben benieuwd of ik nu anders tegen mijn volgende boek aan ga kijken.'
