Boekenweek 2018 | Boekverkopersblog door Anouk van der Zee van Bek, Boeken en Bijzonders

Mijn weesjes

door Anouk van der Zee

De Boekenweek zorgt ervoor dat mensen op een andere manier naar je boekhandel komen. Na tien jaar ervaring als boekverkoper ben ik er nog steeds niet helemaal uit waarom dat zo is, en ik verbaas mezelf er elke keer weer over dat het me verrast. Je kunt bezoekers van de boekhandel ruwweg in drie soorten indelen. De mensen die precies weten wat ze nodig hebben en naar de titel vragen. De mensen die een cadeau zoeken voor een ander en een kleine selectie willen om hun keus uit te maken. En de mensen die komen snuffelen, die de tijd nemen om tegen iets aan te lopen.

Is dat ánders in de Boekenweek? Nee, helemaal niet. Nog steeds zien we mensen die gericht een boek komen kopen. Ze hebben een titel van hun verlanglijst geselecteerd om speciaal nu te halen, want dan krijgen ze het Boekenweekgeschenk erbij. Misschien nemen ze nog een of twee andere boeken mee, als ze er toch zijn. Zo’n Boekenweek stemt tenslotte best vrolijk met al die feestelijkheid.

Het merendeel van je klanten in deze periode zijn mensen die bijna nooit een boekhandel bezoeken. Ze komen nu wel langs, speciaal voor het Boekenweekgeschenk. Ze vallen bijna altijd in bovenstaande categorie: ze weten precies wat ze willen hebben, want als ze komen moet het wel met een reden zijn. Je herkent ze aan hun afgescheurde notitieblaadje, waarop twee tot vier mogelijke titels staan. En ook zij kopen wel eens een boek meer als ze er tegenaan lopen. Zien we ze de rest van het jaar veel terug? Misschien niet, maar deze week zijn ze er wel altijd.

Wat je juist opvallend minder ziet, zijn mensen die een cadeau komen kopen. Tijdens de Boekenweek komen veel meer mensen voor zichzelf dan voor een ander. En dat is misschien maar beter ook, want aan de kassa wacht hen een ethisch dilemma. Willen ze het Boekenweekgeschenk bij het cadeau ingepakt hebben voor de jarige, of houden ze het zelf? Het antwoord, zal ik je verklappen, is ongeveer 50/50. Persoonlijk heb ik totaal geen schaamte in het bekennen dat ik het zelf zou houden, maar ik ben erg egoïstisch als het op boeken aankomt. Een beetje boekhandelaar moet haar trots hebben.

Waarschijnlijk zit het hem in die laatste groep mensen, die komen snuffelen. Deze groep is groter tijdens de Boekenweek, en toch vallen ze je niet snel op in de drukte. Je besteedt het merendeel van je aandacht aan mensen die vragen stellen, en boeken willen bestellen. De snuffelaars zie je pas bij de kassa langs komen, perfect tevreden om een tijdje ongestoord in onze boekhandel rond te struinen. Ze willen ergens tegenaan lopen (een boek, geen muur), en hebben van tevoren nog niet bedacht waarmee ze naar huis gaan.

En hier is dus hetgeen mij elk jaar weer verbaast (ja, uiteindelijk belanden we bij het punt). Wat ze kopen, is verrassend vaak oud. Boeken die in onze literatuurkast staan sinds 2015. Boeken die ik al ontelbare keren van de kast naar de displaytafel naar een andere kast heb verplaatst in de hoop dat het mensen op zal vallen hoe leuk dat achtergebleven boek is. Ik zou een heel nieuw blog kunnen schrijven over het leed van vergeten boeken in een literatuurkast, waar overheen wordt gekeken alsof het onderdeel van het behang is.

Niet al het moois is op een displaytafel te vinden! Want een ouder boek is absoluut geen onwaardig boek. De enige reden dat ze in de kast staan, is omdat er elk seizoen zoveel nieuws verschijnt. Letterlijk honderden titels, waar je noodgedwongen al een voorselectie uit hebt moeten maken. En met elk nieuw boek dat we ontvangen, moet een ouder exemplaar zijn plek op de displaytafel opgeven. Gelukkig zijn er snuffelaars, en tijdens de Boekenweek zijn ze in grote getale op de been.

Tijdens het herbevoorraden zie ik met veel blijdschap mijn weesjes een nieuw thuis krijgen (ik kan in het systeem zien hoe lang iets al in de winkel staat). Maar het blijft me verbazen, elke keer weer. Waarom kijken we er áltijd overheen, en zien we ze ineens wel tijdens de Boekenweek? Wat beweegt ons om specifiek deze week op een andere manier rond te kijken in de boekhandel?

Ik weet het niet. Ik wil het wel graag weten.

Anouk van der Zee is bedrijfsleider van Bek, Boeken & Bijzonders in Veghel.