Boekverkoper van het Jaar Margreet de Haan: ‘Kansen zien en verbindingen maken’
Boeken en boekwinkels zijn de geboren Zoutelandse (plaatsje op Walcheren) absoluut niet vreemd. Als klein meisje ging Margreet de Haan al mee met haar oudste zus, die in een boekhandel in Vlissingen werkte. ‘Ik liep daar heerlijk een hele dag te snuffelen,’ waarbij ze het ene na het andere boek las. ‘Ik was als kind al een lezer, ook om te ontsnappen aan de niet altijd even mooie werkelijkheid door problemen in ons gezin. De wereld werd mooier door de verhalen die ik las, maar ook relativeerde het mijn eigen verdriet wanneer ik boeken over menselijk leed las. Ik vind schrijvers zo belangrijk omdat ze verhalen doorgeven die duiding geven aan de complexe wereld waarin we leven. Ze doen dat, net als andere kunstenaars, zonder belang of doel maar vanuit een urgentie om te vertellen. Dat maakt ook dat je als lezer empathischer wordt.’
Haar droom was echter niet om zelf schrijver te worden, maar om ooit in de boekwinkel te gaan werken waar ze al zo veel jaren kwam. Een droom die vele boeken verder en jaren later bewaarheid werd. ‘Ik heb eerst tien jaar in die boekhandel gewerkt en ben toen een campusboekhandel gaan runnen op de Hogeschool Zeeland. Daar heb ik bijna twintig jaar met heel veel plezier gewerkt tot ik twee jaar geleden, samen met mijn oudste zus en haar man, Boekhandel ’t Spui in Vlissingen over kon nemen van Dick Anbeek.’
Wie de winkel binnenkomt, wordt verrast door de ‘ietwat’ eclectische inrichting. ‘Het is een combinatie van oud en nieuw, een echt huiskamergevoel, warmte, overal verrassende hoekjes en rondingen en behalve heel veel boeken ook mooie cadeauartikelen. Over alle details is nagedacht.’ Met dat huiskamergevoel denkt Margreet een groot deel van het geheim van een goede boekverkoper te hebben doorgrond. ‘Ik denk dat je je boekwinkel moet zien als een huiskamer die je openstelt, waar mensen zich met jou en de boeken die je verkoopt kunnen identificeren. Waar je liefde voor het vak voelbaar is. Maar vooral waar mensen zich gezien voelen, aandacht krijgen.’
Aanstekelijk enthousiasme
Maar het is niet alleen de eclectische huiskamerinrichting waarmee Margreet zich dit jaar onderscheidde van haar boekverkoopcollega’s. De jury roemt haar bijzondere en sfeervolle winkel, maar gaat ook in op haar persoonlijkheid. “Margreet organiseert activiteiten, neemt initiatieven. Haar persoonlijkheid zorgt ervoor dat ondernemerszin wordt gecombineerd met een warme band met klanten én Vlissingen,” zo staat te lezen in het juryrapport.
Zoals ze zelf zegt, is iedere boekverkoper anders, maar ze vermoedt dat ze eruit springt ‘omdat ik mijn enthousiasme voor het boekenvak, en nu het zelf ondernemen gewoon niet onder stoelen of banken kan steken en dat werkt aanstekelijk. Daarnaast organiseren we op het plein waar we zitten met de andere ondernemers daar evenementen zoals een kerstmarkt, straattheater en een stadspicknick. Kansen zien en verbindingen maken, daar ligt wel een beetje mijn kracht.’
Verbindingen maken hoort vandaag de dag bij het leven, zo ook bij het leven van een boekverkoper, want in deze gedigitaliseerde wereld is het een kunst om een plekje te veroveren en te blijven overleven. Creativiteit, het bedenken van verschillende activiteiten zijn daar voorbeelden van, maar Margreet zet breed in en maakt gebruik van alle kanalen om mensen naar de winkel te krijgen. ‘Social media, internet, zorgen dat de pers je oppikt door de activiteiten die je onderneemt, veranker je in het lokale culturele leven, werk samen en maak een bezoek aan je winkel tot een uitje, want daar kan geen onlinewinkel tegenop,’ legt Margreet uit. Aan ideeën en activiteiten geen tekort; ‘We organiseren boekpresentaties van lokale en niet lokale auteurs (zoals Jan Vantoortelboom, Andreas Oosthoek, Tosca Menten, Anna Woltz en Loes Riphagen), een voorleesontbijt, workshops voor volwassenen en kinderen – zoals het maken van een eigen ex-libris met kunstenares en schrijfster Liesbeth Labeur –, een schrijfcursus door schrijver en schrijfcoach Elizabeth van den Dries, een Gruffalodag (met de ‘echte’ Gruffalo), we pakken groot uit met Bookstoreday, maar omdat we ook vinyl verkopen doen we mee aan Record Store Day en hebben we regelmatig instore optredens.’
Zelf schrijven
Als boekhandelaar houd je de boekenmarkt nauwlettend in de gaten. Wat komt er uit? Wat zijn de trends? Waarover wordt gesproken? Wat zijn momenteel dé boeken waar je eigenlijk niet om heen kunt? Ook Margreet volgt alles nauwlettend; ze bezoekt boekenbeurzen, pluist de aanbiedingsfolders van uitgeverijen uit, leest veel en volgt de boekentrends op de voet. ‘Als je de bestsellerlijst bekijkt zijn dat voornamelijk non-fictie boeken, die worden ook het meest genoemd in de media. De roman heeft het moeilijker, maar toch kun je daar veel langer over doorpraten. Ook Young Adult is een sterk groeiende rubriek en trekt veel jonge lezers die hopelijk blijven lezen!’ Maar ook specifieke trends ziet ze voorbijkomen. Zo blijven de zogenaamde invulboeken volgens de boekverkoper populair. 'En nog steeds komen er allerlei nieuwe soorten van. Zelf schrijven en ontwerpen is erg in opkomst, daarvan is ‘bullet journaling’ een voorbeeld, maar ook natuurboeken (het thema van de Boekenweek 2018,) boeken bij tv-series en boeken van bekende Instagrammers verschijnen veel.’ Met nog vier maanden voor de boeg tot het einde van het jaar worden in elk geval veel grote namen met een nieuw boek verwacht: ‘Arthur Japin, Griet op den Beeck, David Lagerkrantz en Dan Brown.’
Zelf leest Margreet veel, maar niet alles. ‘Ik heb natuurlijk ook mijn voorkeuren, veelal literatuur, al dan niet vertaald, non-fictie boeken over de tijdgeest, biografieën en poëzie.’ Een zachte Hand van Leïla Slimani ligt op dit moment op haar nachtkastje, ‘een boek dat heel confronterend het drama van deze tijd duidt.’ Een boek dat eigenlijk iedereen een keer in zijn leven gelezen moet hebben, vind zij Madame Bovary van Gustave Flaubert. En hoewel haar persoonlijke top 5 nogal eens wisselt, deelt de boekverkoper tot slot graag haar huidige toplijst:
- Birk van Jaap Robben
- Lolita van Vladimir Nabokov
- Een klein leven van Hanya Yanagihara
- Het smelt van Lize Spit
- Meester Mitraillette van Jan Vantoortelboom
Headerfoto © Stichting Elspeet: Margreet de Haan met juryvoorzitter Thomas Verbogt.
