Brieven van belang

Vijf jaar geleden begon Shaun Usher met het verzamelen van brieven van beroemde, beruchte, maar ook minder bekende mensen. Hij publiceerde de correspondenties op zijn website Letters of Note, met als doel 'het in de schijnwerpers zetten van brieven die een groter publiek verdienen.' De website werd zó populair dat Usher besloot om de brievenverzameling ook een tastbare vorm te geven. Dat resulteerde in het boek Letters of Note, in Nederland verschenen als Brieven van belang. Een schatkamer vol schitterende brieven, grappige krabbels en belangrijke telegrammen.

Zoals de bekende afscheidsbrief van romanschrijfster Virgina Woolf (1882-1941), geschreven aan haar echtgenoot Leonard Woolf. De schrijfster was nog maar 22 toen ze de brief in 1941 schreef, maar was al behoorlijk getekend door het leven. Ze leed aan depressies en werd getergd door zenuwinzinkingen, waarschijnlijk veroorzaakt door het overlijden van haar moeder en halfzusje, kort na elkaar, en later ook door de dood van haar vader. Op een avond in maart 1941 deed Woolf haar eerste zelfmoordpoging. Ze sprong in een rivier maar de poging mislukte. Doorweekt keerde ze huiswaarts. Spijt van haar poging om een einde aan haar leven te maken had de schrijfster echter niet, op 28 maart sprong ze opnieuw in een rivier, haar zakken gevuld met zware stenen. Deze poging slaagde wel. Op zoek naar zijn vrouw vond Leonard Woolf haar afscheidsbrief op de schoorsteenmantel. Een fragment uit deze brief:

"Ik wil je zeggen dat ik alle geluk uit mijn leven aan jou te danken heb. Je bent eindeloos geduldig geweest en ongelooflijk goed geweest. Dat wil ik je zeggen - iedereen weet het. Als iemand me had kunnen redden, dan zou jij dat zijn geweest. Alles is mij ontglipt, behalve de zekerheid van jouw goedheid. Ik kan jouw leven niet langer verpesten. Ik geloof niet dat twee mensen gelukkiger hadden kunnen zijn dan wij zijn geweest. V."

Ook indrukwekkend is de brief van een van de beroemdste natuurkundigen uit de geschiedenis, Albert Einstein (1879-1955). Regelmatig kreeg hij als wetenschapper de vraag wat hij van religie vond. In 1936 ontving hij van een jong meisje, Phyllis, een brief met daarin de vraag: 'Bidden wetenschappers en waar bidden ze dan voor?'. Vijf dagen later nam Einstein al de tijd om de briefschrijfster te beantwoorden. In de brief schreef hij onder andere:

"Wetenschappers geloven dat elke gebeurtenis, inclusief het doen en laten van mensen, het gevolg is van de wetten der natuur. Daarom is een wetenschapper niet geneigd te geloven dat de loop der dingen kan worden beïnvloed door gebed, dus door een bovennatuurlijk geopenbaarde wens.
We moeten echter wel toegeven dat onze feitelijke kennis van die krachten onvolledig is, dus uiteindelijk berust het vertrouwen op het bestaan van een hoogste, ultieme geest op een soort geloof. Zo'n geloof blijft wijdverbreid, zelfs na de recente ontwikkelingen in de wetenschap. (...)"

Gelukkig bevat Brieven van belang niet alleen maar serieuze en sentimentele brieven, maar ook grappige en aandoenlijke. Zo schreef de zevenjarige Amy Corcoran in 1989 een brief aan Roald Dahl (1916-1990), die met De GVR haar favoriete kinderboek had geschreven. Dit magische verhaal over een Grote Vriendelijke Reus die mooie dromen verzamelt en ze vervolgens door het raam naar slapende kinderen blaast inspireerde Amy zo, dat het meisje met olie, glitters en gekleurd water een cadeau voor Dahl maakte: ze stopte een van haar dromen in een fles. De kinderboekenschrijver bleek onder de indruk van het geschenk en bedankte zijn zevenjarige fan per brief:

"Beste Amy,

Ik wil jou graag met deze speciale brief bedanken voor de droom in de fles. Jij bent de eerste op de hele wereld die mij er een heeft gestuurd en ik vond dat heel erg boeiend. Ik vond het ook een fijne droom. Vanavond ga ik naar het dorp en blaas ik hem door het slaapkamerraam van een slapend kind om te zien of hij het doet.

Hartelijke groeten van,
Roald Dahl"

Shaun Usher omschrijft Brieven van belang in het voorwoord als 'een brievenmuseum-in-boekvorm' en dat is precies wat het boek is. Een boek dat je op een willekeurige pagina kunt openslaan om je te laten verrassen door een emotionele, grappige of indrukwekkende brief. Brieven waar je van kunt leren. Of die je simpelweg herinneren aan de charme van het brieven schrijven an sich. Een boek dat niet mag ontbreken in je boekenkast!

Brieven van belang verscheen in oktober 2014 in hardcover bij Uitgeverij Podium. De paperback-editie is nu verkrijgbaar voor 25 euro.