Chanel Miller: ‘Schrijven heeft mij gered, nu gebruik ik mijn woorden om anderen te redden’

Je boek geeft - vind ik - een erg goed inzicht in de impact die seksueel geweld heeft op iemand. Was dit de reden voor jou om het boek te schrijven?  

‘Het is erg gemakkelijk voor mensen om - ongevraagd - advies te geven. Het is gemakkelijk om slachtoffers te bekritiseren omdat ze niet meer gedaan hebben, of omdat ze het volgens jou anders hadden moeten doen. Ze roepen dingen als ‘Waarom heb je geen aangifte gedaan?’, ‘Bel gewoon de politie’, of ‘Waarom heb je niet eerder je mond opengetrokken?’. Slechts een enkeling neemt de moeite om de psychologische impact van een aanranding of verkrachting écht te begrijpen, laat staan alle obstakels waar je tegenaan loopt als je wél aangifte doet. Dit boek geeft mensen de kans om een tijdje in mijn schoenen te staan. Zo kunnen ze zien waar slachtoffers in het dagelijks leven tegenaan lopen. Als mensen het beter begrijpen, krijgen ze meer medeleven. En dat is wat we nodig hebben.’  

Gedurende het proces werd niet je echte naam gebruikt, om je privacy te beschermen. Een lange tijd had je twee identiteiten: Chanel Miller, jijzelf, en Emily Doe, de vrouw die verkracht was. Kun je uitleggen waarom het belangrijk voor je was om uiteindelijk toch je echte identiteit prijs te geven?  

‘De afgelopen vier jaar dachten mensen dat ik de oude, vertrouwde Chanel was, die gewoon iedere dag naar haar werk ging. Alleen in de werkelijkheid was ik een andere Chanel geworden, die thuis haar boek zat te schrijven. Ik heb enorm ingrijpende en levensveranderende dingen meegemaakt, maar ik kon er niet openlijk over praten, niet openlijk over rouwen of openlijk vieren dat ik het ontgroeide. Ik had het gevoel dat mensen tegen een versie van mij praatten die niet meer bestond. Ik wilde dat mensen me zagen zoals ik ben, ik wilde trots kunnen zijn op wat ik heb doorgemaakt en me daarmee verbonden voelen. Het lukt je gewoon niet om een leven lang te doen alsof, je wil een authentiek leven leiden.’

Had je met de ervaring en kennis van nu dezelfde keuze gemaakt met betrekking tot die anonimiteit?  

‘Ja. Face-to-face met mensen kunnen praten over wat er gebeurd is, is erg gezond voor me geweest. De meeste negativiteit kwam uit reacties online. Maar als ik me in de echte wereld begeef, merk ik dat de meeste mensen aardig en redelijk zijn. Ze luisteren, ze zien me. De mensen die pijnlijke en vreselijke dingen zeggen, dat zijn degenen die zich achter iets verschuilen.’  

Voor mij als Nederlandse lezer heeft het boek nogal wat verbijsterende aspecten, met name als het gaat om het strafproces. Er ligt een enorme focus op het slachtoffer, die de meest absurde vragen moet beantwoorden op de zitting. Wat heeft je lunch van die dag bijvoorbeeld te maken met het feit dat je verkracht bent?  

‘Ik was ervan overtuigd dat we tot de kern van de waarheid zouden komen tijdens de rechtszaak, maar het kwam eerder neer op een multiplechoicetest die nergens op sloeg. Het was tegelijkertijd verontrustend en fascinerend. De verdediging stelde me langdradige, verwarrende vragen, zodat ik uiteindelijk aan mezelf zou beginnen te twijfelen. Hij probeerde mijn geloofwaardigheid teniet te doen en mijn zelfvertrouwen af te breken. Het voelde echt als een straf om in de getuigenbank te zitten. De manier waarop tegen me gesproken werd voelde alsof ik werd geslagen. Alles wat ik zei werd neergehaald. Het duurde erg lang voordat ik in staat was mezelf te laten doen gelden.’  

Na dat slepende proces kreeg de dader, Brock Turner, zes maanden cel, waarvan hij er maar een paar uitzat. Hoe zou de situatie in de Verenigde Staten verbeterd kunnen worden op dit vlak?  

‘We moeten een manier vinden om rechtvaardigheid te bereiken zonder het slachtoffer helemaal te dehumaniseren en te beledigen.’  

Je identiteit werd inderdaad teruggebracht tot slachtoffer, tot niets meer dan een lichaam. Was dat het ergste tijdens het proces?  

‘Het voelde alsof mijn lichaam tot het publieke domein behoorde. Foto’s van mijn huid en van mijn lichaamsdelen waren aangemerkt als bewijsstukken. Ik werd meer object dan mens. Het maakte niet uit hoeveel laagjes kleding ik aantrok, ik kon mezelf niet verbergen. Dit is precies waarom schending van het lichaam zo vreselijk is: we hebben maar één lichaam. We zijn genoodzaakt om het daarmee te doen, we kunnen geen nieuw bestellen. Het heeft lang geduurd om daarmee in het reine te komen, om te kunnen zeggen: ‘Oké lichaam van me, we hebben veel meegemaakt, maar ik ga opnieuw leren om rechtop te lopen, met mijn schouders naar achteren, en weer van mezelf te houden.’’  

Heb je het idee dat er positieve veranderingen zijn geweest sinds je zaak volop in de media is gekomen en sinds je boek verschenen is? Ligt er bijvoorbeeld al minder focus op victim blaming?  

‘Nog steeds zie ik vaak dat slachtoffers de schuld krijgen. Maar ik hoop dat als we slachtoffers uit hun isolatie kunnen halen, hen vanaf het begin laten weten dat ze er niet alleen voor staan, dat we de emotionele en psychologische schade kunnen beperken. In plaats van dat een slachtoffer denkt ‘wat is er mis met mij?’, hoop dat ik dat ze denkt ‘wat is er mis met de samenleving?’ Als we blijven wegkijken, als we de ernst van het aangedane geweld bagatelliseren, als we het gedrag van de dader tolereren en ervoor kiezen om het slachtoffer te bekritiseren in plaats van haar te steunen, dan doen we slachtoffers ernstig tekort. Survivors verdienen beter en we moeten allemaal voor hen opkomen.’  

De cijfers zijn ook schokkend. Wereldwijd heeft bijna de helft van alle vrouwen ooit seksueel of fysiek geweld meegemaakt. Wat zou je tegen al deze vrouwen willen zeggen?  

‘Je bent moedig, alleen al omdat je iedere ochtend weet op te staan. Doe jezelf eer aan. Ik weet dat sommige survivors hard zijn voor zichzelf, ze vinden dat ze meer hadden moeten doen of aangifte hadden moeten doen. Maar ook al is het enige wat je vandaag gedaan hebt een glas water drinken: als je hebt geleerd om wat aardiger te zijn voor jezelf, dan is dat geweldig! Ik ben trots op je.’  

Je hebt je persoonlijke verhaal prachtig opgeschreven in dit boek. Blijf je schrijven?  

‘Ik zal altijd blijven schrijven. Ik word onrustig als er te veel dagen zijn voorbijgegaan zonder dat ik iets heb opgeschreven. Het is het enige moment dat ik voel dat ik zelf de controle heb, dat ik begin te begrijpen wat ik voel en dat ik mijn gedachten kan horen. Toen ik een major in literatuur deed aan de universiteit, keken sommige mensen daarop neer. Waarom zou je literatuur studeren, wat kun je daar nu weer mee? Ze vonden het frivool, terwijl ik wist dat schrijven levensreddend kan zijn. Schrijven heeft mij gered en nu gebruik ik mijn woorden om anderen te redden.’    

Auteursfoto © Mariah Tiffany, via Xander Uitgevers