Charles Stross schrijft parallelle werelden

Tijdens Border Sessions wisselden Stross en Alastair Reynolds (lees ook het interview met hem) ervaringen uit over het professionele schrijversleven. Hun gezamenlijke conclusie was dat het vooral bestaat uit heel veel deadline-stress, maar dat schrijven toch blijft wat ze het liefste (en beste) doen.

Voor Stross is het feit dat hij eigenlijk alleen thuis goed kan schrijven, met de coaching van zijn kat die hem bijt als hij pauze moet nemen, een extra stressfactor. Bijvoorbeeld omdat hij regelmatig onderweg is – zoals op 30 juni naar Border Sessions – en daarmee schrijftijd verliest. Ondanks dat is hij auteur van een groot aantal fantasy- en sciencefictionboeken, zoals Accelerando en verschillende series, waaronder de ‘Laundry Files’ (over een geheim agentschap die onze wereld verdedigt tegen aliens en magische invloeden) en ‘The Merchant Princes’, waarvan net het zevende deel Empire Games is verschenen.

Uw Merchant Princes boeken zijn (nog) niet in het Nederlands vertaald. Kunt u voor de Nederlandstalige lezers een introductie geven in uw universum?

'De korte versie: het is een langlopende serie romans over een familie die de gave heeft om zichzelf tussen parallelle universa te transporteren (wiens geschiedenis zich langs een ander pad heeft ontwikkeld dan ons eigen) en de lange termijn gevolgen op politiek en economisch vlak van die vaardigheid, terwijl ze proberen – zoals we allemaal doen – om te overleven.

Stel je voor dat je de verkeerde visuele input krijgt (een gecompliceerd knoopwerk bijvoorbeeld) en met barstende koppijn ontdekt dat je je in een andere wereld bevindt. Kijk er nog een keer naar en de hoofdpijn trekt weg en je kunt teruggaan naar je eigen wereld. Geleidelijk ontdek je dat de bomenwildernis die je ontdekt hebt door een quasi middeleeuwse beschaving bevolkt wordt. Later wordt duidelijk dat er geen Jodendom, Christendom of Islam in deze wereld bestaat. Er is iets misgegaan tweeduizend jaar geleden. Noord Amerika is gekoloniseerd door een inmiddels hoog ontwikkelde Noorse samenleving aan de oostkust en het Chinese keizerrijk in het westen. Dan kom je er achter dat er meer mensen zijn die het zelfde kunnen als jij en dat ze heersen over een plaatselijk koninkrijk, omdat ze – net als jij – toegang hebben tot moderne geneeskunst en vuurwapens. Maar zij zijn inheemsen van die andere wereld; het is nooit bij ze opgekomen om ziekenhuizen en fabrieken te bouwen in hun eigen wereld. Ze zitten vast in een klassieke economische ontwikkelingsfuik. Wat ga je doen?

Dat is het dilemma waarmee mijn hoofdpersonage Miriam Beckstein - een techjournalist die in 2001 verslag doet van de bruisende startupscene in Boston - aan het begin van de serie in The Bloodline Feud (de eerste twee delen van de serie) geconfronteerd wordt. Gezien haar achtergrond probeert ze dit achtergebleven rijk te moderniseren – met desastreuze secundaire effecten.

En nu ben ik een nieuwe trilogie aan het produceren, die van start gaat met Empire Games, dat speelt in 2020. Het speelt zich af in een versie van de Verenigde Staten waar het Witte Huis in 2003 met een gestolen Amerikaans kernwapen is vernietigd. De controlestaat die we in onze wereld hedentendage kennen op basis van de War on Terror kun je als een liberaal utopia beschouwen vergeleken met de toestand in dat Amerika. Daarnaast gaat het over een andere parallelle versie van de Amerika’s, waar Engeland in de 18e eeuw een lange oorlog van Frankrijk verloor, waardoor in 1760 de Britse hoofdstad naar New York is verplaatst. De Amerikaanse, Franse, Russische en andere moderne revoluties kwamen er niet… tot 2003, toen radicalen het Nieuwe Britse Rijk omverwierpen en het vervingen door een regime wiens leiders democratie op dezelfde manier beschrijven als Lenin en Trotsky dat met het communisme deden.

Beide parallelle Amerikaanse supermachten hebben kernwapens, beide hebben wereldlopers en ze staan op het punt het tegen elkaar op te nemen. Deze koude oorlog zien we zich ontwikkelen door de ogen van Rita - Miriams dochter, die van haar vervreemd is - die door Homeland Security gerecruteerd is om te spioneren in de rivaliserende tijdlijn.

Ik kan niet veel meer vertellen zonder grote delen van het plot te verklappen, maar het verhaal gaat verder in Dark State, dat in januari 2018 zal verschijnen.'

U publiceert in meerdere series tegelijkertijd. Hoe krijgt u het voor elkaar om zowel de Laundry Files als The Merchant Princes aan de praat te houden? Schrijft u boek na boek, of werkt u aan meerdere projecten tegelijkertijd?

'Doorgaans werk ik niet voortdurend aan zulke grote projecten en ook niet tegelijkertijd: een boek kost me ruwweg zes maanden tot een jaar werk, en het is mogelijk om lange gaten tussen boeken in een serie te laten vallen. Beide series bestaan op dit moment uit acht á negen boeken, gepubliceerd of in ontwikkeling – maar ik werk al sinds 1999 aan de 'Laundry Files' en sinds 2002 aan 'The Merchant Princes'.

Het produceren van boeken bestaat uit elkaar opvolgende stappen, dus ik heb de gelegenheid om heen en weer te springen tussen boeken, zonder dat ik er tegelijkertijd aan werk. Bijvoorbeeld: als één manuscript bij de redacteur ligt voor feedback (wat maanden kan duren), kan ik werken aan een ander boek.

Ik werk normaal gesproken niet aan twee projecten op dezelfde dag of zelfs dezelfde week, maar ze kunnen zich in verschillende, overlappende stadia bevinden op het zelfde moment. Ik wacht nu bijvoorbeeld op de laatste stap in het productieproces van Dark State (een laatste kans om een pdf van de laatste drukproef door te nemen op tikfouten), werk intussen aan het redigeren van een verre toekomstroman (Ghost Engine) en de volgende stap is het herschrijven van Invisible Sun (het derde deel van de Empire Games trilogie), wat aan het eind van dit jaar moet gebeuren.

Al dit werk gebeurt met tussenpozen en ik werk aan de andere klussen in de gaten die in het huidige primaire project vallen.'

Empire Games is de opening van een nieuwe trilogie binnen The Merchant Princes serie. Is dit de grote afronding en gaat u daarna andere projecten oppakken, of komen er nog meer delen in deze serie?

''Empire Games' is een op zichzelf staande serie van drie boeken. Het speelt zeventien jaar na het eind van de vorige boeken en ik heb op dit moment geen plannen om nog meer boeken in deze setting te schrijven… maar ik sluit het ook niet uit. Een verhaal van duizend bladzijden is een enorm project om te plannen en zodra het de deur uit is en in de winkels ligt, zal ik tijd nodig hebben om afstand te nemen en er over na te denken, voor ik besluit of ik doorga of niet.'

Lees verder op pagina 2