Chat jij wel eens met je boek?
Wat is een AI-boek?
Het AI-boek is in Nederland ontwikkeld door Maven Publishing, in samenwerking met AI-bedrijf Typetone. Het komt tot je in de vorm van een Whatsapp-gesprek, waarin je dankzij AI-technologie in gesprek kunt gaan met het boek. Een dozijn boeken is inmiddels beschikbaar in deze vorm, allemaal non-fictieboeken. Als je een AI-boek koopt, krijg je toegang tot een privégesprek in Whatsapp met het boek. Je betaalt in sommige gevallen voor onbeperkte toegang, maar het kan ook per maand zijn of per aantal vragen die je het boek kunt stellen. Het komt niet in combinatie met het boek (fysiek of digitaal), maar in principe beschik je via het Whatsapp-gesprek wel over de volledige inhoud via vraagstelling. Je stelt geen vragen aan de auteur of aan een team dat je van antwoord zal voorzien, maar aan het boek zelf, dat 'slim' is gemaakt met deze nieuwe technologie. Het is jij en het boek in Whatsapp in een privéomgeving. De AI-boeken van Maven wonnen dankzij 'de introductie van een nieuwe leeservaring' de Renew the Book-award eind juni 2024 (een gedeelde eerste plaats met Besties, en met een pioniersprijs voor Hebban in de Klas).
Als je bovenstaande beschrijving leest van wat een AI-boek nu is, zal het je vast even gaan duizelen, want hoe kan dat dan en hoe werkt dat nou? Hebban had exact diezelfde vragen en mocht dankzij Maven Publishing een paar titels uitproberen. Hebban-redacteur Debbie mocht Jouw persoonlijke hondencoach van Jeroen Oomen uitproberen en Hebban-recensent Evelien ging Mindgym. Je persoonlijke sportschool voor de geest van Wouter de Jong te lijf. We wilden natuurlijk ontdekken of het een redelijke vervanging is van het 'echte' boek, welk soort vragen je kan stellen, hoe zinvol en relevant de antwoorden zijn, maar ook wilden we zien waar de grenzen lagen. Welke vragen kunnen niet goed beantwoord worden en ervaren we iets als een gemis?
Bij de start zijn Evelien en Debbie even zoekende, want het is werkelijk een heel nieuwe ervaring, die in niets lijkt op het lezen van een boek. Als het fenomeen AI-boek je volledig vreemd is, kun je ook echt niet inschatten wat je zult gaan ervaren. Renew the Book had het zeker bij het rechte eind door dit een nieuwe leeservaring te noemen. Na een aarzelend 'hallo?' volgt een gezellig welkomstbericht, dat je vertelt wat je kunt verwachten en het biedt je meteen enkele handige sneltoetsen. Hebban zal Hebban niet zijn als we niet meteen de grenzen opzoeken van wat ons AI-boek kan. Het kan je de inhoudsopgave tonen en het kan hoofdstukken voor je samenvatten, maar het zal je geen hele hoofdstukken of lappen tekst uit het boek te lezen bieden op verzoek. Het kan geen vragen beantwoorden over zaken buiten het AI-boek, zoals 'op welk apparaat ben je actief?' of 'hoeveel bladzijden heeft het boek?' Het zal je ook geen afbeeldingen of foto's kunnen tonen uit het boek. Dat laatste lijkt misschien een beetje raar, maar aan de andere kant werkt deze AI met de materie uit een boek en niet met het boek zelf. Als je het vraagt 'leg uit wat op bladzijde 36 wordt verteld', zal het je ook niet kunnen antwoorden. Het is dus een volstrekt andere vorm van hetzelfde boek. In deze jolige introductiefase ontdekken we ook dat 'het' lacht om onze grapjes, je graag een virtueel kopje koffie aanbiedt en helaas niet kan stofzuigen. Na het aftasten van deze grenzen proberen we zinvolle vragen te stellen en te ontdekken hoe je het meeste haalt uit een AI-boek.
'Mijn boek laat zich niet van de wijs brengen en zegt: "Ah, een Roemeense hyena, oftewel een hond met waarschijnlijk een mix van verschillende rassen en een unieke persoonlijkheid!"'
De ervaring van Debbie
Een van mijn drie honden is een vrij lastig mormeltje en daardoor een dankbaar object om vragen over te stellen aan mijn AI-boek. Als ik vraag wat ik moet doen om mijn hond af te leren aan de riem uit te vallen naar andere honden, wil het boek eerst weten hoe oud mijn hond is en van welk ras. Bij dat laatste probeer ik hem te foppen. We omschrijven Miegels altijd als 'Roemeense hyena', omdat hij daar nu eenmaal uiterlijk én innerlijk het meeste van weg heeft. Mijn boek laat zich niet van de wijs brengen en zegt: 'Ah, een Roemeense hyena, oftewel een hond met waarschijnlijk een mix van verschillende rassen en een unieke persoonlijkheid!' Ik ben flink onder de indruk als het boek concludeert dat ik al aardig wat kennis heb van honden en als ik hem vraag hoe hij daarbij komt, benoemt het mijn gerichte en specifieke vraagstelling. Het gesprek komt echt intelligent over, al zie je ook wel wat deukjes in de informatie waarover het boek op elk moment beschikt. Als ik vraag welk ras de specifieke honden hebben die in het boek worden besproken, zegt hij bij elke hond dat er geen specifiek ras wordt vermeld. Als ik vervolgens stel dat een ras wel bekend is, krijg ik veel excuses en begint het rassen te koppelen aan de dierennamen. Als ik met opzet een hondennaam koppel aan een foutief ras, weet het me ook te vertellen dat dat niet klopt en het juiste ras te noemen.
Het boek heeft zowaar enig besef van normen en waarden. Als ik – sorry Miegels, dat zal ik echt nooit doen! – voorstel om mijn uitvallende hond naar het asiel te brengen om hem te ruilen voor een nieuwe, wil het boek toch wel erg graag dat we vooral kijken naar de mogelijkheden om zijn gedrag te verbeteren. Als ik aangeef dat ik natuurlijk een grapje maakte, zegt het boek: 'Haha, je had me even te pakken!' en is het blij dat ik trouw blijf aan mijn viervoeter. Een flinke misstap maakt het als het aangeeft 'met kwispelende staart' klaar te staan. Als ik reageer met 'ieuw', toont het boek zijn zelfbesef met de stelling dat we even van het hondenpad zijn geraakt. Best indrukwekkend! Het is wel erg jammer dat je gesprek met het boek vergeten wordt na beëindiging en dat je de volgende dag, of als je na een week weer een vraag stelt, alles eventueel opnieuw moet beantwoorden. Dat onthoudt hij niet.
'Stofzuigen kan het boek ook niet, maar het gaf me wel een oefening over hoe ik dat mindful kan doen.'
De ervaring van Evelien
Ik heb een bakkie virtuele koffie van mijn boek gehad, maar recepten voor een lekkere taart zaten er dan weer niet in. Stofzuigen kan het boek ook niet, maar het gaf me wel een oefening over hoe ik dat mindful kan doen. Ik mis toch wel het echte boek erbij. Dit AI-boek blijft erg binnen zijn eigen tekst en als je die niet kent, wat moet je dan nog vragen? Ik zou het op zich wel aardig vinden als je het boek koopt en je krijgt de AI er dan gratis of voor een klein prijsje bij. Zeker dit soort zelfhulpboeken vind ik daar wel geschikt voor. Als je dan ineens in een lastige situatie zit en je weet wel dat het in het boek behandeld wordt, maar je weet niet meer precies hoe en wat, dan kun je dat gewoon even vragen. Dat is handig. Uiteindelijk wordt het na een tijdje toch een beetje geklets in de ruimte. Het komt steeds weer terug op hoe je alles mindful kunt doen en dat komt neer op veel herhaling. Maar goed, al met al is het geinig, maar ik kan heel goed zonder leven.
De conclusie
Het AI-boek is een fascinerende nieuwe technologie, waarvan in Nederland nu nog maar weinig boeken beschikbaar zijn (maar dat aanbod groeit ongetwijfeld vlot). Het is jammer dat een AI-ervaring aangeschaft wordt zonder het daadwerkelijk boek in fysieke of digitale vorm, maar aan de andere kant kun je stellen dat dat ook niet nodig is en bovendien dat combinatiepakketjes wellicht nog komen. Het grootste nadeel van de AI-ervaring met een boek vormt de lezer in principe zelf. Als je het boek niet hebt gelezen en de materie niet kent, is het heel moeilijk om vragen te bedenken en te stellen om voldoende profijt te vinden op deze manier. Je bent dus als lezer in feite de zwakste schakel. Het is makkelijker om te werken met een AI-boek als je enigszins onderlegd bent in de materie, zodat je goede vragen kunt stellen, waardevolle gesprekken kunt vormen met de AI en het boek op de meest volledige manier kunt raadplegen. Een stukje discipline is noodzakelijk omdat je met een AI-boek echt wel even aan het werk wordt gezet. Jij bent immers een van de twee gesprekspartners. De ander zal stilvallen als jij het geen vragen stelt.
Bij een 'gewoon' boek weet je bovendien dat je alles gehad hebt, als je vooraan begint met lezen en uiteindelijk het boek dichtslaat. Je wordt op een door de auteur bepaalde en logische manier door de hoofdstukken geleid en de informatie kan verdiepen. Bij een AI-boek zul je niet weten of je onderwerpen of informatie hebt gemist of het boek hebt 'uitgevraagd'. Er ligt geen boek op het nachtkastje waar halverwege een boekenlegger uit steekt, die je vertelt hoe ver je bent. Het AI-boek is wel eindeloos geduldig en zal al je vragen uitgebreid beantwoorden, zonder chagrijnig te worden. Je kan alles vragen wat je je kan bedenken en je krijgt antwoord. Ergens is het ook wel gezellig om met iemand te kletsen over een onderwerp waar geen van je vrienden enthousiast van wordt. We zullen de ouderwetse vorm van het boek niet snel naast ons neerleggen, maar leren omgaan met AI-lezen en nieuwe voordelen ontdekken van deze heel nieuwe vorm kan een interessante reis zijn.
We wachten op het moment dat deze AI-technologie ook op fictie zal worden toegepast, zodat we met onze favoriete personages kunnen chatten. Is dat niet wat we uiteindelijk allemaal het liefste willen?
Het nieuwste AI-boek: Nexus
Hoi, leuk dat je appt! Ik ben Yuval-AI, het AI-boek gebaseerd op Nexus van Yuval Noah Harari.
Ik kan je helpen met vragen zoals:
- Wat bedoelt Yuval Harari met 'menselijke netwerken'?
- Wat is een totalitair regime?
- Waarom staat er een duif op het omslag?
- Wat zijn de politieke consequenties van onze steeds digitaler wordende wereld?
De mogelijkheden zijn eindeloos, dus leef je uit!
