Column Michael Berg: Broertje

‘Macaroni!’ Zo neemt mijn 57 jarige broer Hugo de telefoon op. Of hij meldt zich met: ‘Ovenschotel!’ Hugo is verstandelijk gehandicapt en autistisch en woont in een tehuis. Hij houdt niet van telefoneren. Toch bel ik hem iedere dag even om te horen hoe het met hem gaat. ‘Broccoli!’ In plaats van goedenavond of het noemen van zijn naam, vertelt hij wat hij heeft gegeten. ‘Broccoli en aardappelen en eh… hoe heet dat ook al weer?’ Zijn korte termijn-geheugen is niet al te best. Als hij het niet meer weet, roept hij de leiding erbij zodat hij toch het hele menu kan opdissen. Daarna volgt altijd de vraag: ‘En jij?’ Dan moet ik vertellen wat ik heb gegeten. Als het antwoord hem te lang duurt, begint hij er doorheen te praten en vertelt hij naar welke televisieprogramma’s hij die avond gaat kijken. Wanneer hij vervolgens de groeten aan mijn vriendin doet, weet ik dat het tijd wordt om op te hangen. Langer praten heeft geen zin. Als ik nog iets probeer te vragen, kan hij zo maar de hoorn op de haak gooien. Onze telefoongesprekjes duren gemiddeld een minuut. Op Facebook heb ik een tijd lang de dialogen uitgeschreven. Hilarische teksten. Een absurd toneelstuk voor twee heren.

Toen ik een jaar geleden liet weten dat mijn nieuwe boek Broertje ging heten, vroegen mensen of dat boek over Hugo zou gaan. Nee. 'T moest een thriller worden, geen non fictie-boek over mijn broer. Wel had ik een hoofdpersoon voor ogen – Felix – die verstandelijk gehandicapt is en verdacht wordt van een drievoudige moord. Omdat het de politie niet lukt om met de verdachte te communiceren, wordt zijn zus Lotte erbij gehaald. Dat Lotte haar broer al tien jaar niet gezien heeft, maakt het voor haar extra lastig om te peilen wat er is gebeurd. Felix is groot en sterk en leidt aan ernstige agressieaanvallen. Daar voor krijgt hij medicijnen. Als hij die pillen niet slikt, kan het misgaan. Voor Lotte is het daarmee onduidelijk of Felix de moorden wel of niet gepleegd heeft. 

Qua verschijning en karakter leek de hoofdpersoon Felix in niks op Hugo. Toch moest ik tijdens het schrijven voortdurend aan mijn broer denken, aan de gesprekken die ik met hem voer en hoe moeilijk het is om te achterhalen wat er in zijn hoofd omgaat. Gaandeweg ging Felix steeds een beetje meer op Hugo lijken. Dezelfde stopwoordjes, dezelfde nukkigheid, hetzelfde soort isolement, iemand die onder stolp leeft, onbereikbaar voor zijn omgeving. Toen ik besloten had dat Felix behalve verstandelijk gehandicapt ook autist is, ging zijn personage voor mij pas echt leven. Zijn tekendrift, zijn passie voor Abba, het leven met de klok – acht uur is acht uur – en zijn tic om van alle auto’s de kilometerstanden bij te houden. 

Mijn broer Hugo leest niet. Alleen het weerbericht en de tv-gids. Dat ik boeken schrijf, heeft nooit enige indruk op hem gemaakt. Maar toen ik hem voor de grap vertelde dat mijn nieuwe boek over hem zou gaan, had ik zijn aandacht meteen te pakken. ‘Is echt waar?’ vroeg hij ongelovig. ‘Ja,’ antwoordde ik. ‘Mijn boek!’ riep hij trots. ‘Vind ik leuk!’ ‘De man in het boek heeft misschien iemand vermoord,’ zei ik. ‘Heb ik niet,’ reageerde hij geschrokken. ‘Is maar een grapje. Is maar een boek, hè?’ ‘Ja, Hugo. Is maar een boek.’ Ik zag hem opgelucht adem halen. Toen ik hem vertelde dat de hoofdpersoon ook uit het politiebureau vluchtte en zich daarna moest verstoppen, was Hugo weer helemaal enthousiast. ‘Ja, verstoppen! Spannend!’

Na anderhalf jaar schrijven is het boek af. ‘Mijn boek,’ zegt Hugo. Hij zal er geen letter van lezen, maar hij denkt wel te weten waar het over gaat. ‘Is heel eng. Pas maar op!’ Dan balt hij zijn vuist, trekt een angstaanjagend bedoeld gezicht en buldert van het lachen.

Broertje ligt over ruim twee weken in de winkel. Wil je bij de Proof Party zijn op donderdag 5 oktober? Stuur een mailtje naar Ruth Visser (zie uitnodiging) en wie weet ben jij straks aanwezig bij dit bijzondere evenement.

Actie

Volg Michael Berg op Hebban en je ontvangt rond 6 oktober a.s. een exclusief bericht van de auteur. Heb je nog geen gratis Hebban-account? Klik hier en maak er snel een aan.