Corine Hartman toont de verborgen zijde van partnermoord

Ik zit in de auto, onderweg naar mijn afspraak met thrillerschrijfster Corine Hartman als mijn aandacht wordt getrokken door een wit huisje langs een landweg. Met de krantenkoppen in mijn achterhoofd, kijk ik onbewust even opzij. Tussen deze muren speelde in juli 2015 een afschuwelijk drama af toen een 49-jarige lerares door middel van tientallen messteken om het leven werd gebracht door haar echtgenoot. Het motief achter zijn daad is nooit duidelijk geworden. De aanblik van het troosteloze en lege huis veroorzaakt een rilling bij me.  

'Om zijn gevoelens te verwoorden was een bijzondere ervaring, die mezelf ook af en toe kippenvel bezorgde tijdens het schrijven. Wat bezielde de man, hoe heeft hij dit gruwelijks kunnen doen? En, vooral: zou mij dit ook kunnen overkomen?'

Het is één van de vele voorbeelden van een partnermoord die in Nederland heeft plaatsgevonden. Jaarlijks is er sprake van ongeveer veertig moordzaken waarin partnerdoding aan de orde is. Hartman baseerde haar nieuwe thriller Een vlaag van waanzin op zo’n waargebeurd familiedrama. In haar nieuwe thriller voert ze het perfecte gezin Van Baerle op. Anthonie en Romée wonen samen met hun drie kinderen in een prachtige villa met zwembad, waar het ze aan niets tekort komt. Maar toch speelt er iets in hun huwelijk: Romée is verliefd op een ander en wil Anthonie verlaten om afstand te nemen van alles. Dan knapt er iets bij Anthonie en vermoordt hij diezelfde nacht nog zijn vrouw. In Een vlaag van waanzin vertelt Hartman zowel het verhaal van Anthonie als van Romée.

Vorig jaar nam je definitief afscheid van de reeks thrillers met Jessica Haider. Met Een vlaag van waanzin heb je jezelf een nieuwe signatuur aangemeten door ook over te stappen naar uitgeverij Cargo. Hoe voelde deze overschakeling voor jou?  

‘Een compleet ander soort thriller, dat was wel een uitdaging. Een vlaag van waanzin heeft veel meer onderhuidse spanning in zich dan harde actie. Maar ik vond ook overeenkomsten tussen mijn harde thrillers en deze nieuwe: ze zijn aangrijpend, gedurfd en gelaagd. Naast de verschillen blijf ik mezelf ook trouw en dat geeft houvast. Natuurlijk zullen lezers merken dat deze thriller anders is dan die met Jessica Haider. Ik had deze verandering ook nodig. Ik wil mezelf blijven uitdagen en niet iedere keer hetzelfde verhaal vertellen. De switch naar uitgeverij Cargo beschouw ik als een volgende stap in mijn schrijverscarrière. Nu ik de reeks met Jessica Haider heb afgerond was dit het juiste moment om na acht jaar bij Karakter Uitgevers een overstap te maken.’

Geen factie

Een vlaag van waanzin is gebaseerd op een waargebeurde zaak. Was het moeilijk om de grens tussen feiten en fictie te bepalen?  

‘Nee, zeker niet. Uit de waargebeurde zaak heb ik slechts enkele elementen gebruikt, details die ik in meerdere waargebeurde moordzaken tegenkwam. Tenslotte valt deze thriller niet onder factie (een fictie boek gebaseerd op alleen maar feiten, red.).’

Kan de grens ooit overschreden worden in jouw rol als thrillerschrijfster?  

‘Na mijn eerste De Winter-serie verlegde ik voor mezelf al een grens: ik ging vanuit het perspectief van een seriemoordenaar schrijven. Daarna heb ik, denk ik, ook met de serie rondom Jessica Haider een grens verlegd. Ruwer en harder dan ik tot dat moment had gedurfd. Voor mij telt: wat wil ik gaan schrijven? Het enige criterium dat ik aanhoud is dat ik getriggerd moet worden door een onderwerp. Ik had het idee voor deze thriller al enige tijd in mijn bureaulade liggen. Nu was de tijd blijkbaar rijp om daar iets mee te doen.  

Bij Een vlaag van waanzin werd ik gefascineerd door het feit dat de vader van het gezin zijn vrouw eerst zwaar mishandelde, maar vervolgens merkte hij dat één van zijn kinderen in de deuropening van hun slaapkamer stond toe te kijken. Hij bracht het kind naar de buren om vervolgens terug naar hun huis te gaan om de klus af te maken. In de details van de zaak kwam naar voren dat hij zijn daad in een opwelling gedaan zou hebben, met andere woorden in een vlaag van waanzin. Toen dacht ik bij mezelf: Je brengt eerst jouw dochter weg naar de buren om daarna een moord af te ronden. Het is niet dat hij een broodje kroket is gaan halen of zo. In hoeverre praat je dan nog over een vlaag van waanzin?’

Met name hoofdpersoon Anthonie kruipt bij de lezer onder de huid omdat je zijn gedachten één op één meemaakt. Hoe was het voor jou om in zijn huid te kruipen?  

‘Om zijn gevoelens te verwoorden was een bijzondere ervaring, die mezelf ook af en toe kippenvel bezorgde tijdens het schrijven. Wat bezielde de man, hoe heeft hij dit gruwelijks kunnen doen? En, vooral: zou mij dit ook kunnen overkomen? De hoofdstukken vanuit zijn personage waren de mooiste hoofdstukken om te schrijven, want ik kruip graag in de huid van bijzondere personages. Het zijn de hoofdstukken die vanuit de eerste persoon zijn geschreven, waarvoor ik bewust heb gekozen. Daarnaast situeerde ik deze hoofdstukken in de tegenwoordige tijd zodat je er als lezer zo dicht mogelijk op zit. De rest van het verhaal is gesitueerd in de verleden tijd en wordt verteld in de derde persoon.  

Door een ik-persoon in het verhaal te introduceren, kom je zo dichtbij het personage dat het op een zeker moment lijkt of je de persoon ook zelf bent. Het zijn daarmee ook de aangrijpendste stukken uit het boek. Het is best een uitdaging om te kijken hoe ver je kunt gaan, en achteraf heb ik ook enkele stukken geschrapt waarvan ik zelf vond dat ze te ver gingen. Op een zeker moment ben je dag en nacht met zo’n figuur in de weer en zit hij continu in jouw hoofd.’

Partnermoord

Partnerdoding is een actueel onderwerp dat regelmatig in de berichtgeving van de media is terug te vinden. Wil je met deze thriller zelf ook een signaal afgeven?  

‘Ik houd niet van het opgestoken vingertje in verhalen. Maar er zit wel een scène in het boek waarin de dominantie van Anthonie naar voren komt. Op dat moment hadden eigenlijk alle alarmbellen af moeten gaan. Iemand die een soortgelijke situatie meemaakt in een eigen relatie, zou hier wellicht een signaal uit kunnen oppikken. Het is nooit mijn insteek geweest, maar de scène paste in het geheel van het verhaal. Dat is dan ook meteen wat ik met gelaagdheid in zo’n verhaal bedoel: die vind je ook terug bij personage Stijn, die ik er achter laat komen dat er in films vooral veel aandacht is voor op wraak beluste vrouwen. Affaires die uiteindelijk uit de klauwen lopen en fatale gevolgen hebben. Maar niet voor dit soort partnermoorden. Het stipt de vraag aan of het wel of niet verantwoord is om een waargebeurd verhaal te gebruiken voor een thriller.’

“In het diepste zwart steken zijn rode klauwen fel af. Halen uit, keer op keer. En ineens daartussenin het vage besef van iets gruwelijks, herinneringen ongrijpbaar als mist.”
In deze thriller kies je ervoor om de dood op een minder expliciete manier te beschrijven en krijgt het haast een poëtische lading. Hoe was het om deze scènes te schrijven?  

‘Qua schrijfstijl was dit meteen een heel ander boek. Het verhaal vraagt ook om een andere benadering dan een actiethriller waarin veel vaart zit. Het ging min of meer vanzelf, ik begon niet aan dit boek met het doel anders te gaan schrijven. Dan lukt het ook niet, denk ik, een schrijfstijl hoort bij je, maar past zich dan dus aan bij personages en sfeer van het verhaal. Het is wel een prettige ervaring dat het zo werkt, blijkbaar gebeurt er met een andersoortig verhaal ook iets met mij als schrijver.’

Geen sprake van een keuze

Is het spannender om Een vlaag van waanzin uit te brengen in vergelijking met eerdere thrillers? Mede door de lading van het thema?  

‘Ik vind het in die zin spannender omdat dit juist zo’n ander verhaal is dan wat ik tot nu toe heb gedaan. Het grote publiek heeft mij nu leren kennen door de Jessica Haider thrillers, daarom zal de lezer misschien moeten wennen bij het lezen van dit verhaal. Lezers die niet van het harde van Haider hielden, zullen dit verhaal wellicht veel meer waarderen. Maar als het verhaal me interesseert, moet ik het gewoon doen. Dan is er eigenlijk ook bijna geen sprake van een keuze. Ik moet enthousiast worden door de onderwerpen en door het schrijven zelf, hoeveel narigheid er ook bij komt kijken in het verhaal. Ik neem de bijkomende spanning die bij het uitbrengen van dit boek hoort dan ook voor lief.’

Smaakt de verwerking van een waargebeurde zaak naar meer of blijft het bij deze thriller?  

‘Ja, het smaakt zeker naar meer. In een volgende thriller wil ik dit weer gaan doen. Maar daar kan ik in dit stadium nog niets over verklappen.’

Ondertussen werk je samen met Tomas Ross verder aan de opvolger van Doodskopvlinder, getiteld Zwarte weduwe. Kan ik concluderen dat de samenwerking als een succes betiteld mag worden?  

‘Ja, dat kun je wel zeggen. Het is ook echt een leuk project om aan te werken. We vullen elkaar goed aan en ik denk dat we samen een mooier boek schrijven aan de hand van dit plot en de cast van personages dan dat we het in die setting alleen hadden kunnen doen. We mengen blijkbaar zo goed dat er sprake is van een synergie-effect.  

In Zwarte weduwe vinden er verschillende aanslagen in Europa plaats. Hiermee spelen we nog meer in op de actualiteit dan we in Doodskopvlinder deden en dat doen we met de vluchtelingenproblematiek. Het wordt een heftig verhaal dat zich bovendien dichter bij huis zal afspelen.’

(c) Foto Corine Hartman: Keke Keukelaar