De 77 beste Nederlandstalige thrillers / 12. Het alibibureau

Eindelijk, na vijf nominaties, kon Peter de Zwaan hem in de armen sluiten: de Gouden Strop, de prijs voor de beste Nederlandstalige misdaadroman. Voor zijn thriller Het Alibibureau, over een man die tegen betaling geloofwaardige uitvluchten regelt, toucheerde De Zwaan in het jaar 2000 25.000 Oudhollandse guldens en een plastiek.

Hij had de prijs eigenlijk al drie jaar eerder moeten krijgen, vindt hij. Toen kwam Een keel van glas uit, waarin hij het dagboek over zijn ervaringen als kankerpatiënt op indrukwekkende wijze liet samenvloeien met een spannend verhaal. ‘Zo'n boek schrijf je maar één keer in je leven. Het is onderschat hoe moeilijk het is om een combinatie te maken van een persoonlijk verslag en een thriller.’ Maar de Gouden Strop, dé prijs voor de beste Nederlandse misdaadroman, ging toen dus aan de neus van De Zwaan voorbij.

Recensenten roemen De Zwaans onnavolgbare stijl en dat is volgens de auteur ook tegelijkertijd de reden dat het zo lang heeft moeten duren voordat er een jury was die hem de Gouden Strop toekende. ‘Ik heb een eigen aanpak, creëer een eigen wereld. Een aantal mensen vindt dat een mooi wereldje, die duiken er een uurtje of wat in. Een aantal mensen stoot het af, die willen een makkelijk boek lezen.’

Geen makkelijke boeken

Maar voor makkelijke boeken moet je niet bij De Zwaan aankloppen. ‘Schrijvers zoals René Appel, Chris Rippen en ik maken geen boeken met een moeilijkheidsfactor nul. Daar hebben we geen zin in. Wij willen zo aardig mogelijke boeken schrijven, met een paar lijnen, een onderlijn, een zijlijn, en met een spanningsboog, dat lullige woord dat ze die leraren Nederlands er tijdens hun studie inhameren. Een thriller is een ingewikkelde roman, zeg ik wel eens. Dat is namelijk een roman met een extra moeilijkheidsgraad, er hangt een plot aan. Als je dat tegen iemand zegt die nooit thrillers leest, maar uitsluitend romans, dan bezondig je je aan pure blasfemie.’

Suz Kcrams is de hoofdpersoon in Het Alibibureau. Hij is behalve van het gelijknamige bedrijf ook directeur van Suzco. Via deze firma zet hij nieuwe producten in de markt, zoals anti-katerpillen, het wonderwashandje en het waterbespaardopje. Het Alibibureau werkt zuiver, beweert Kcrams. ‘Geen chantage, gewoon eenvoudige dienstverlening voor mensen die hun natuur volgen. Leugentjes om bestwil. Dankzij mijn bureau zijn heel wat huwelijken in stand gebleven.’

Op zijn verjaardag krijgt Kcrams een vreemd, anoniem telefoontje met een hulpvraag van een jonge vrouw. Enkele dagen later nog eens. Bij de derde keer weet Kcrams haar adres te achterhalen. Hij weet haar te redden, maar deze ‘Lotte’ verdwijnt. De politie pakt Kcrams op, verdacht van ontvoering, mishandeling en verkrachting van een minderjarige. De alibiman heeft nu zelf dringend een alibi nodig.

De Californische school

Een verre van honderd procent rechtschapen karakter, die Kcrams. Zo heeft De Zwaan ze ook het liefst. ‘Amoreel is het goede woord voor dat soort types. Mensen die hun grote plannen niet kunnen waarmaken omdat ze net een maatje te groot zijn. Ik las vroeger veel Dashiell Hammett en Raymond Chandler, je weet wel, de Californische school. Eén ding van die schrijvers heb ik nooit begrepen: waarom de hoofdpersoon zich drie keer op zijn gezicht laat slaan, zich laat afbekken door rechercheurs, op zijn donder krijgt van gangsters en uiteindelijk zijn zuurverdiende duizend dollar beloning weggeeft aan de weduwe van het slachtoffer. Dat is toch niet van deze wereld? Ik zou blij zijn als ik een paar centen had om op mijn blauwe plekken te leggen.’

‘Waar ik niet tegen kon was dat het in die detectives altijd zo calvinistisch rechtschapen eindigde. De slechterik was niet slecht, want hij had een gouden hartje. Dat geloof je toch niet? Als-ie slecht is, is-ie slecht. Ik verzin voor mijn boeken amorele figuren en dat moeten ze ook blijven. Een aardige man aardig maken, is geen kunst aan. Maar een onversneden hufter die de grote klapper niet kan maken, een hufter blijft, maar gaandeweg een boek zo beschrijven dat mensen een beetje medelijden krijgen, dat is mooi werk. Daar moet je voor schrijven.’


Bekijk hier de canon tot nu toe