De 77 beste Nederlandstalige thrillers / 3. Parels voor Nadra
Voor wie het nog niet wist: de naam voor de belangrijkste thrillerprijs in het Nederlandse taalgebied is ontleend aan De gouden strop, de spannende financiële thriller die Joop van den Broek in 1982 publiceerde. De journalist wordt beschouwd als één van de aartsvaders van de Nederlandse misdaadliteratuur.
Van den Broek debuteert in 1952 met Parels voor Nadra, waarmee hij een door uitgever Bruna uitgeschreven prijsvraag voor een originele Nederlandse detectiveroman wint. In dit boek introduceert hij zijn bekendste hoofdpersoon: de fotograaf Lex van de Tuyn-Walema. ‘Ik nam bewust een fotograaf’, zei Van den Broek in een interview met Vrij Nederland. ‘Die kunnen kijken, observeren. Hij wil weten wat wáár is, en dan niet in de zin van het wetboek van strafrecht.’
Parels voor Nadra speelt zich af in het Indonesië van vlak na de Tweede Wereldoorlog. Fotograaf Lex van de Tuyn-Walema raakt door privéomstandigheden tegen wil en dank betrokken bij een serie moorden, waarbij gestolen juwelen een drijfveer blijken te zijn. Het boek wijkt nogal sterk af van de traditionele detectives zoals Ivans en Havank die schreven en geënt waren op de Sherlock Holmesverhalen van Arthur Conan Doyle. In het Nederland van vlak na de oorlog werd deze misdaadroman afgewezen, vanwege het geweld en de seks die erin voorkomen.
Een boek dat een kleine cultuurschok veroorzaakte
In een In Memoriam dat Rinus Ferdinandusse na het overlijden op 14 april 1997 van Van den Broek schreef, haalde de grondlegger van VN Detective & Thrillergids nog eens Parels voor Nadra aan. ‘Een boek dat een kleine cultuurschok veroorzaakte. Tot dat moment waren alle misdaadboeken geschreven in plechtstatig, ouderwets Nederlands – de taal in Parels voor Nadra was normaal. Tot op dat moment waren alle boekenmisdaden bedacht en de helden houterig – in Parels voor Nadra werd door mensen van vlees en bloed gevochten om door Japanners in Indië geroofde parels. Tot op dat moment waren misdaadverhalen kuis en netjes – in Parels voor Nadra had de hoofdpersoon een zó goed oog voor het vrrouwelijk lichaam dat hij af en toe bezeten raakte van ‘felle lust om haar hard te kussen’. (…) Vrij Nederland was in 1953 nog een weekblad dat de heersende opinie weergaf en omschreef Parels voor Nadra als ‘een dieptepunt van naakt en dierlijk cynisme, waarmee de leden van de bekronende jury voorgoed hun goede naam hebben verspeeld.’
‘Bij elkaar heb ik geloof ik achttien thrillers en detectives geschreven’, rekende Van den Broek uit in een interview met de Leeuwarder Courant in 1983. ‘Dan nog vier boeken over Spanje en het enige boek in Nederland over stierenvechten. Dan nog een stel hoorspelen, vijf films, veel radiowerk en talloze vertalingen waar ik vel van geleerd heb. Over de kritiek heb ik nooit te klagen gehad, al was die niet altijd even snugger: herdrukken van twintig jaar geleden werden als nieuw besproken en het taalgebruik werd alsnog geprezen.’
Van den Broek had destijds een sombere kijk op de Nederlandse misdaadliteratuur. ‘Een vrij zwak geconstrueerd verhaaltje. Niet professioneel gedaan. Het hóéft niet zo kneuterig opgezet. Als je ziet hoe die burgerhap in de Warmoesstraat opereert…, het politieapparaat is zo corrupt als de pest. Maar ze durven er niet over te schrijven.’
