De 77 beste Nederlandstalige thrillers / 32. Playback
Chris Rippen (1940) is als schrijver een laatbloeier. Al was de wens om auteur te worden vroeg aanwezig bij de man die Nederlandse taal- en letterkunde studeerde en later werkzaam werd in het Hoger Beroepsonderwijs. ‘Op school schreef ik al cabarettekstjes en verhalen’, aldus Rippen in de Crimezone Thriller Encyclopedie. ‘Rond mijn veertigste ben ik begonnen met eens een hoofdstuk schrijven, dat ik dan weer liet liggen. Anders bleef ik één van de velen die nog een boek hadden willen schrijven. Op een gegeven moment werd die typemachine echter een onderdeel van je dagelijkse discipline.’
Maar uiteindelijk was het manuscript voor zijn eerste boek voltooid. Niemand wilde het echter uitgeven. Rippen: ‘Het was ook een typisch debuut; veel te wijdlopig en te breed opgezet.’ De schrijver besloot toen een lijstje te maken met wat hij niet meer moest doen. ‘Eigenlijk de dingen die ik mijn studenten bijbracht, maar zelf als schrijver over het hoofd had gezien. Het is ook een totaal andere activiteit: zelf schrijven of literatuur bestuderen. Maar daar kom je pas achteraf achter.’
Zijn lijstje volgend publiceerde hij in 1988 zijn debuut, de misdaadroman Sporen. Daarin vormt de aanslag op een studente de aanleiding tot een onderzoek naar verzet en verraad in 1989.
Zijn tweede boek bleek meteen prijswinnend. Het rapport van de Gouden Stropjury noemde Playback ‘een sterke thriller met een complexe intrige, goed gedoseerde spanning en een trefzekere stijl’. De jury achtte Rippen ‘een aanwinst voor de Nederlandstalige misdaadroman’.
In Playback neemt televisieproducent Barry Kaufmann na jaren weer contact op met zijn oude dienstmaat Len Overgouw. Kort daarna wordt Kaufmann vermoord in een sloot aangetroffen. Tot ongenoegen van de politie stelt Overgouw op eigen houtje een onderzoek in naar de dood van Kaufmann. Hij stuit daarbij op een drama dat zijn oorsprong vindt in de jaren 60. Het was een thriller die zich in de radio- en tv-wereld in het Gooi afspeelde. ‘Daar weet ik net zoveel van als ieder ander, maar ik heb me gewoon het een en ander voorgesteld. Achteraf kreeg ik lof voor de goede weergave ervan.’
Rippen publiceerde in totaal zes misdaadromans, twee verhalenbundels en een literaire roman. Hij gaat in zijn verhalen puur uit van karakters. ‘Ik zoek naar karakters die in een bepaalde verhouding tot elkaar staan, naar patronen en conflicten die zich daartussen afspelen.’
Literair en thriller
Rippens hoofdfiguren zijn geen mensen die geschapen zijn voor het avontuur waar ze in terecht komen. ‘Gewone mensen die dingen meemaken en vermoeden krijgen van zaken die nooit eerder tot hun wereld hebben behoord. Het duurt ook lang voordat ze die als zodanig erkennen en herkennen. Dan gaan ze ook een grens over. Ze kennen allemaal hun twijfels.’
‘Literair’ en ‘thriller’ kunnen heel goed samengaan, aldus Rippen in een interview uit 2005. ‘Maar het zou beter zijn als men eerst het begrip literair eens wat nader definieerde. Het akelige is dat er in korte tijd een forse inflatie van literair is opgetreden, waardoor het als een misplaatst kwaliteitskeurmerk gaat werken in plaats van als nadere typering. Opeens schrijven heel veel auteurs blijkens de covertekst literaire thrillers, zelfs degenen die zich ooit fel tegen het fenomeen hebben verzet. Terwijl er aan hun boeken niets veranderd is. Het begrip is in handen gevallen van de promotie, waardoor het soms zelfs prijkt op boeken die noch in stijl, noch in psychologische typering en uitwerking, noch in gelaagdheid, om maar eens wat te noemen, de kwalificatie rechtvaardigen.’
Bekijk hier de canon tot nu toe
