De 77 beste Nederlandstalige thrillers / 33. Onrust
Staat er een nieuw boek van Esther Verhoef op uitkomen, dan trekt de uitgeverij bij wie ze op dat moment onder de pannen is, alles en meer dan dat uit de kast om de lezers op de nakende publicatie attent te maken. Hoe anders was dat nog veertien jaar geleden, toen ze met haar thrillerdebuut Onrust Nederland trachtte te veroveren. Een persbericht van de uitgeverij kon er destijds nog net vanaf.
Maar ook zonder die ‘airplay’ bleek de spannende eersteling van de voormalige dierenfotografe en -auteur aan te slaan. Binnen vijf weken was de hele oplage van tienduizend stuks verkocht. Verhoef was vanaf het begin al gefocust op goede voorbereiding op haar boek. In haar research betrok ze alle facetten van het verhaal, zelfs de seks. ‘Ik wilde een vrijpartij vanuit de mannelijke beleving beschrijven’, zei ze eens. ‘Dus ik vroeg vrienden wat ze dachten als ze 't deden. Maar ze dachten helemaal niks.’
Vlammende apotheose
Onrust is een Amerikaans aandoende hardgekookte misdaadroman die zich hoofdzakelijk in Nederland afspeelt en waarin een eenling op uiterst gewelddadige wijze een criminele organisatie van Russische komaf keer op keer van haar wederrechtelijk verkregen euro's ontdoet. Zijn kruistocht levert spectaculaire scènes op in de polder rond Almere, een bordeel in Venlo, een bedrijvenloods in Rotterdam, de jachthaven van Naarden en een dorpje in Zuid-Frankrijk. Ondertussen volgen we de wederwaardigheden van computerprogrammeur Sil Maier, die een platonische verhouding heeft met natuurfotografe Susan Staal. Maier wil wel meer dan alleen platonisch, maar kan het niet over zijn hart verkrijgen om eega Alice te verlaten. Alice op haar beurt gaat wel erg ver om haar ambitie - tv-presentatrice worden - te verwezenlijken. Een en ander resulteert uiteindelijk in een vlammende apotheose op perron 1c van station 's Hertogenbosch.
De 'drive' om een thriller te schrijven was immer sluimerend aanwezig bij Verhoef. ‘Ik schreef 's avonds vaak scènes waarin veel actie voorkwam. Maar ik maakte er nooit een heel boek van. Ik was bang om op mijn bek te gaan, want het moest wel van a tot z kloppen. Steeds stelde ik het uit, ik zou er wel aan beginnen als ik een jaar of vijftig was. Dan hoefde ik me niet zo te bewijzen en kon ik schrijven wat ik wilde. Maar toen ik later wat hoofdstukken nalas, dacht ik: het is eigenlijk toch wel goed. Ik had er een heel dun lijntje in, maar verder was ik er nog niet helemaal uit. Het bleef me echter intrigeren, ik was er bijna obsessief mee bezig. Uiteindelijk bleef er nog één vraag over: zit ik mezelf voor de gek te houden met de gedachte dat ik wel een thriller kan schrijven? Ik moest mezelf bewijzen. Het moest er uit.’
Op de schaal van depressie tot euforie heeft ze alle gradaties ervaren bij het creëren van Onrust. ‘Op het moment dat iets lukt, ik er helemaal in zit en de juiste woorden vind, dan ben ik uitzinnig. Er is een scène die in Frankrijk speelt, in de Verdon. Ik lag in bed en zag die helemaal voor me. Ik ben uit bed gestapt, zei tegen mijn man Berry dat ik de volgende ochtend niet aanspreekbaar zou zijn en ben gaan schrijven. Ik zag het licht worden, las het hoofdstuk na en kon alleen maar zeggen: 'Yes!' Maar er waren ook momenten dat er niets uitkwam, lag ik drie dagen op de bank mezelf uit te maken voor loser. 'Je kunt het niet, het is allemaal geleuter op een stokje'. Maar ook nu zie ik nog zaken in Onrust, waarvan ik denk: dat had beter gekund. Niet de plot, hoor, maar details. Zeikdingetjes, eigenlijk.’
Uitgeverij Karakter was de eerste uitgever die ze benaderde met haar manuscript. ‘Het is goed geschreven, zei de uitgever, maar wat is de plot? Daar had ik nog niet over nagedacht. Ik had gewoon scènes geschreven. Met mijn man samen heb ik toen de verhaallijn uitgestippeld.’ Acht maanden later was het verhaal klaar en ging Karakter vrijwel meteen overstag. ‘Ik hoefde niets wezenlijks te veranderen.’ Dat Onrust van goede snit was, mag blijken uit de Gouden Strop-nominatie die Verhoef met haar debuut meteen te pakken had.
Controlefreak
Esther Verhoef is, zegt ze, een controlefreak. Checken en dubbel checken is het devies. Aangaande Onrust was die controledrang nog sterker. ‘De hoofdpersoon doet dingen waar ik absoluut geen verstand van heb. Ik kan wel schrijven dat de held een deur intrapt en dan zijn wapens in de lucht steekt, maar elke militair of politieagent rolt dan over de grond van het lachen. Hij zou meteen omver worden geknald. Dat soort dingen wist ik niet, dus moest ik me inlezen. Mijn kast staat nu vol met boeken die geschreven zijn door militairen, het SAS-handboek, boeken over survival, seriemoordenaars.’
Het bleef niet bij literatuuronderzoek alleen. Ze had ook liever onder pseudoniem gepubliceerd. ‘Esther Verhoef klinkt niet, dan verwacht men een boek over egeltjes in het bos. Er had een mannelijke Engelse naam moeten staan, zoiets als Grisham of zo. Maar Karakter wilde er niet aan.’ Later is de auteursnaam boven de actiethrillers toch veranderd in Escober. Vooral ook om aan te geven dat echtgenoot Berry een belangrijke rol heeft in de totstandkoming van de thrillers. Hij bedenkt voornamelijk de plotlijnen en houdt overzicht over het geheel.
Bekijk hier de canon tot nu toe
