De 77 beste Nederlandstalige thrillers / 39. De Turkenflat

Het komt zelden voor dat aan een Nederlandse thriller een kunstexpositie wordt gewijd, maar in 2012 gebeurde het dan toch. Het was weliswaar in een leegstaande flat in Arnhem-Zuid, maar de goede bedoelingen waren er niet minder om.

De Turkenflat van Henk Apotheker

Op de muren van de woning waren zinnen geschilderd uit de thriller De Turkenflat van Henk Apotheker. Zoals deze, van de pagina’s 24 en 25: ‘Kressen zag het voor zich, een meisje met dunne beentjes, heen en weer glijdend op het zadel om bij de trappers te komen'. Ook  het plafond en de vloeren waren beschreven met passages uit de misdaadroman.

De beschilderde flat maakte onderdeel uit van het kunstproject Flat City van beeldend kunstenaars  Willem Jakobs en Pieter Drift. De expositie was overigens geen lang leven beschoren: het gebouw werd nog dezelfde zomer afgebroken.

Twaalf jaar eerder had deze derde thriller van Apotheker ook al de aandacht getrokken. De schrijver behaalde er zijn tweede nominatie voor een Gouden Strop mee. In 1995 kwam zijn debuut De vrije singel eveneens op de shortlist van deze thrillerprijs terecht.

In 2000 was het Peter de Zwaan die voor Het Alibibureau de prijs in ontvangst mocht nemen. Henk Apotheker (1956) vond zelf dat hij de prijs wel verdiende, zo vertelde de Arnhemse scenarioschrijver in een interview met de Volkskrant. ‘Van de VN-thrillergids kreeg ik vijf sterren. Daar viel ik wel van achterover. Het boek is in het algemeen goed ontvangen. Ik lees alle kritieken. Ik moet van mijn schrijven tenslotte leven en dan is het belangrijk te weten wat anderen ervan vinden. Een slechte kritiek komt hard aan, alsof iemand je kind een dreun geeft. Maar dit keer gebeurde dat dus nauwelijks.'

Arnhemse kraakbeweging

Zijn verleden bij de kraakbeweging komt altijd wel ergens ter sprake, zelfs op zijn eigen LinkedIn-account, maar dat onderdeel op zijn cv dateert inmiddels van begin jaren tachtig. Sinds de jaren negentig verdient hij met schrijven zijn brood. Na een afgebroken studie geneeskunde en een baantje als groepsleider in de zwakzinnigenzorg raakte hij eind jaren zeventig werkloos. Apotheker rolde toen de Arnhemse kraakbeweging in en hield zich vooral bezig met de illegale zender. Die ervaringen verwerkte hij op zijn beurt in zijn debuut De vrije singel (1994). Vier jaar later kwam zijn tweede thriller Zelfverdediging uit.

In De Turkenflat verdwijnt de vierjarige Ayse Kaymak spoorloos na een middagje buiten spelen. Inspecteur Peter Kressen, bekend uit Apothekers eerdere thrillers, start het onderzoek op de plek waar ze het laatst is gezien: de flats in Arnhem-Zuid. Maar de Turkse gemeenschap is wantrouwig vanwege strubbelingen rond een eerdere vermissing. In de thriller is ook een belangrijke rol weggelegd voor ex-kraker Dennis Hiemstra, die eerder in De vrije singel en Zelfverdediging ‘de motor’ van de verhalen was.  

Het basisidee voor zijn thriller kreeg Apotheker tijdens zijn werk als bedenker van verhaallijnen voor de EO-serie Sluitend bewijs. ‘De kern is de botsing tussen  Turken in Arnhem en de politie en buurtbewoners. Er is een kleuter verdwenen en hoewel de politie hetzelfde wil als de Turken, ondervinden ze van die kant tegenwerking.’ Apotheker was destijds met een Turkse getrouwd. ‘Dan denk je dat je ze wel begrijpt, maar dat lukt toch moeilijk.’

In het interview met de Volkskrant kondigde Apotheker nieuwe thrillers aan, waarin de lezer vooral Kressen beter zou leren kennen. Maar afgezien van een hoofdstuk in de samenschrijfthriller De dood van een kroonprins (2002) is er van de hand van Apotheker niets meer in druk verschenen. Een blik op zijn LinkedIn-account laat zien dat hij het te druk heeft gehad met het schrijven van scripts. Zo vloeiden uit zijn tekstverwerker scenario’s  voor onder andere  Grijpstra en de Gier, Spangen, Flikken Maastricht, Keyzer en De Boer Advocaten, Van Speijk, Seinpost Den Haag en enkele filmprojecten.

Bekijk hier de canon tot nu toe

(Bronnen: Arnhemse Courant, de Volkskrant, De Spanningsblog)