De 77 beste Nederlandstalige thrillers / 53. Bèta
Dertig jaar geleden is het alweer dat Tomas Ross zijn eerste Gouden Strop won. Een jaar nadat mede op zijn initiatief het Genootschap van Nederlandstalige Misdaadauteurs werd opgericht, mocht hij de thrillerprijs mee naar huis nemen. Er zouden er nog twee volgen: in 1996 voor Koerier voor Sarjavo en zeven jaar later voor De zesde mei.
In de laatste twee boeken grijpt Ross terug op een actueel stukje geschiedenis. De Balkanoorlog staat centraal in Koerier voor Sarajevo en De zesde mei slaat op de dag in 2002 dat Pim Fortuyn werd vermoord. Ross’ oeuvre moet het sowieso van historische feiten hebben. Zijn jongste thriller De onderkoning van Indië speelt zich af net na de Tweede Wereldoorlog, De tweede november gaat over de moord op Theo van Gogh, de Bijlmerramp staat centraal in De vlucht van de vierde oktober en het laat zich raden wat het thema is van De tranen van Mata Hari.
Het bekroonde Bèta uit 1987 is, voor zover valt na te gaan, de enige thriller die zich afspeelt in de toekomst. De nabije toekomst overigens, het verhaal start in 1996. In latere uitgaven is dat jaartal gewijzigd in 2016.
Apocalyptische samenleving
Ross schetst in Bèta een apocalyptische samenleving. In 1996 mag men nog roken in de openbare ruimte en staat de Muur in Berlijn nog fier overeind. Maar dat zijn de minste zorgen die de wereld dan heeft. Door medische innovaties en de uitvinding van een serum is aids niet veel meer dan een lichte griep geworden. Maar er is wel een andere ziekte die op pandemische wijze huishoudt: Bèta. Als gevolg daarvan is alles gesteriliseerd en moet uit verpakkingen gehaald worden. Eten, drinken, sigaretten, ja zelfs voor seks is er een gesteriliseerde broek en een spray die, na sprayen van de mond, de mensen steriliseert.
Wie aan de ziekte lijdt, wordt geregistreerd door middel van een merkteken in het voorhoofd. De maatschappij raakt totaal ontwricht: steden lopen leeg, intermenselijke relaties zijn verboden. Men probeert te overleven in vacuümappartementen en isoleercellen.
Alleen de zeer rijken kunnen deze plaag van bijbelse proporties ontvluchten. Wie een miljoen gulden kan betalen, is welkom in het onbesmette gebied Phoenicia in de Stille Zuidzee. Maar ja, wie kan een miljoen ophoesten?
De nieuwe ziekte treft ook de hoofdpersoon, de Amsterdamse documentairemaker Tom Weber. Het dochtertje van hem en zijn vrouw Loes overlijdt eraan. En even later raakt Loes besmet. Weber wordt gedwongen gescheiden van haar te gaan leven, de stad is dan al onderverdeeld in besmettingsvrije sectoren, gevaarlijke sectoren en besmette wijken.
Weber meent te ontdekken dat de machthebbers een uiterst kostbaar serum in handen hebben dat zij ‘geheim wensen te houden voor het gewone volk’. Ondanks veel tegenwerking brengt Weber dit feit in de openbaarheid.
De schrijver is erin geslaagd een toekomstige wereld te scheppen, waarin het heden nog herkenbaar is. En af en toe laat Ross zijn personages kritisch terugblikken op het heden.
Bekijk hier de canon tot nu toe
