De 77 beste Nederlandstalige thrillers / 54. Vergelding
De voormalige Belgische accountant en belastingadviseur Bob Mendes (Schoten, 1928) heeft een fors aantal thrillers op zijn naam staan die vaak direct zijn gekoppeld aan de actualiteit in zijn land. Zo publiceerde hij in 1987 Een dag van schaamte over het zo goed als rechtstreeks op tv uitgezonden drama in het Heizelstadion in 1985. Daarbij kwamen tijdens rellen in het Brusselse complex 39 mensen om het leven. Tientallen raakten gewond.
‘Alle media stonden na de ramp vol over hooligans die dat op hun geweten hadden’, zegt Mendes in een interview met Vrij Nederland in 1997. ‘Maar het zat anders in elkaar. Mijn boek ontstond uit gedrevenheid om dat aan te tonen. Ik was de eerste die, in thrillervorm, die gebeurtenis reconstrueerde. Het boek zat boordevol kritiek op de organisatie.’
Mendes schreef een brief aan de burgemeester van Brussel die in zijn ogen een van de schuldigen was. Hij was per slot van rekening hoofd van de gemeente die het stadion verhuurde. Mendes: ‘Vier jaar later zijn de instanties die ik in mijn boek aanwijs voor de rechter gedaagd en, iedereen weet nu hoe dat in ons land gaat, op Belgische wijze vrijgesproken. Vijf of zes jaar later had nog niemand van de slachtoffers enige vergoeding gehad. Waarom niet? Omdat er geheel op zijn Belgisch, geen enkele schuldige was.’
De Vlaamse auteur schreef daarna thrillers over de ramp met de veerboot Herald of Free Enterprise in Zeebrugge, over de fraude-affaire rond oud-premier Paul Vanden Boeynants en over de moord op de socialistische politicus André Cools. Daarna koos Mendes voor het buitenland en schreef twee thrillers die zich afspelen in Irak (Vergelding) en Iran (De kracht van het vuur). Beide boeken sleepten de Gouden Strop in de wacht.
Schrikbewind in Irak
Wat recensenten opviel aan Vergelding was de realistische sfeerbeschrijving van het schrikbewind in Irak. Daarover zegt Mendes: ‘Een schrijver moet er twee jaar geweest zijn of tienduizend boeken lezen. Ik héb veel gelezen, maar bovendien had ik een paar buitengewone contacten in Engeland, die bijna alles wisten over Irak en de geheime dienst. Ik kreeg ook gegevens uit Israëlische bron.’
Schokkkende onthullingen over zijn verleden brengen de Belgische handelsagent Michel Moreels ertoe voor de Mossad te gaan werken. Hij infiltreert in een geheim wapenproject dat Irak militair tot een wereldmacht moet gaan maken. Samen met zijn vriendin reist hij naar Bagdad, waar hij het vertrouwen wint van de chef van de Moekhabarat, de geheime politie van Irak. Moreels’ pad kruist dat van een Amerikaanse expert in de ballistiek. Naarmate hij meer te weten komt over de geheime diensten én de mensen die hem manipuleren, krijgt zijn missie een meer persoonlijk karakter. Dat van wraak, vergelding.
De jury van de Gouden Strop noemde het winnende boek ‘een perfecte combinatie van feiten en verzinsels’. Mendes: ‘Een van de geneugten van de schrijver is dat hij kan doen wat hij wil en dus ook wat hij zelf graag zou willen.’
Bekijk hier de canon tot nu toe
