De 77 beste Nederlandstalige thrillers / 63. Stand-in
Maar liefst drie jaar op rij scoorde de Vlaamse misdaadauteur Bavo Dhooge vijf sterren in de Detective & Thrillergids van Vrij Nederland. Die vermelding duikt regelmatig op als je de naam van de in Gent geboren schrijver googelt. De waarheid ligt toch een tikje anders. Zijn eerste vijfsterrenvermelding scoorde Dhooge met Stand-in in de 29ste thrillergids. Een editie later staat het maximale aantal sterren achter Stiletto Libretto. Wie in de 31ste gids zoekt naar zijn naam telt ‘maar’ vier sterren (ook goed, trouwens) achter Sioux blues. Twee keer vijf en daarna vier sterren dus. Hoe is die hardnekkige vermelding van ‘drie jaar op rij’ dan zo’n eigen leven gaan leiden? Waarschijnlijk omdat in gids 32 bij de opsomming van Dhooges thrillers ook Sioux blues vijf sterren krijgt toebedeeld.
Maar het is natuurlijk weer een kniesoor van een thrillerrecensent die daar een opmerking over moet maken. Feit is dat de canon de beste thrillers uit het Nederlandse taalgebied nog eens bewierookt. En dan maakt een beoordeling met vier of vijf sterren niets uit.
Vindingrijk, origineel, spannend
Stand-in verdient met recht een plek in de lijst, want de thriller is, zoals de dienstdoende VN-recensent destijds opmerkte, een pareltje. ‘Vindingrijk, origineel, spannend, goed geschreven: Stand-in heeft het allemaal.’ Het boek van Dhooge belandde ook op de shortlist van Vrij Nederlands verkiezing van de beste thriller aller tijden. Samen met Charles den Tex (De macht van meneer Miller) streed hij om de eer, die uiteindelijk naar Henning Mankell (Dwaalsporen) ging.
De hoofdrol in Stand-in is voor de Hongaarse immigrant Jarek Simitz. De ex-bokser en Olympisch kampioen gewichtheffen heeft zich als Jack Storm in de jaren 20 in de stille films van Hollywood opgewerkt tot acteur van B-westerns. Op het hoogtepunt van zijn roem worden zijn gevaarlijke capriolen door een stand-in gedaan, een klus die hij met liefde toevertrouwt aan Burt Falcon, een goede vriend die hem jaren eerder onderdak verschafte. Maar de stand-in overtreft de nukkige Jack in alles. Burt is een native Amerikaan, een goedlachse, geliefde stuntman.
Als de geluidsfilm zijn opmars maakt, gaat Jacks zware accent hem parten spelen. Stand-in Burt neemt voortaan Jacks plaats in. Zonder werk, zonder centen en – nog erger – zonder eigenwaarde, besluit Jack, die ook nog gebukt gaat onder artritis, er een eind aan te maken. Hij vat een plan op om zijn gezin te laten profiteren van zijn dood. De levensverzekering, het huis, de wagen: na zijn dood zal het allemaal naar zijn vrouw Ally en de kinderen gaan. Jack neemt Burt in vertrouwen, die hem zal helpen de zelfmoord op een ongeluk te laten lijken. Uiteraard wordt dat plan geen succes…
S-Express
Dhooge noemde zichzelf in een interview met De Spanningsblog ‘in de eerste plaats’ een broodschrijver. De in 1973 geboren Gentenaar studeerde af aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten als filmregisseur, maar ging vrij snel aan de slag als copywriter voor een reclamebureau omdat werken op een filmset hem veel te hectisch was. Op vele fronten is hij ‘een onverbeterlijke melancholicus’. ‘Zo verzamel ik oude schrijfmachines, mis ontzettend de jaren 70 en kom er steeds meer achter dat het cynisme en ironische in mijn boeken veeleer een vermomming zijn voor mijn soms gênante sentimentaliteit.
Voor wie het nog niet wist: Dhooge draagt de bijnaam ‘S’-Express. Er staan tientallen boeken en verhalen op zijn naam, waarvan de titels allemaal beginnen met de letter S. ‘Die hele gimmick is trouwens heel toevallig ontstaan na drie boeken, maar gaandeweg was het wel een trucje dat begon op te vallen. De letter 'S' is ook de mooiste letter van het alfabet, heel sierlijk, spontaan en sexy. Het is ook de helft van het teken dat staat voor oneindigheid. Ik wil dan ook blijven schrijven tot het einde der tijden, of althans, tot mijn tijd komt.’
Bekijk hier de canon tot nu toe
