De 77 beste Nederlandstalige thrillers / 64. Dietz

'Toen ik Dietz, mijn eerste thriller ging schrijven, wilde ik het anders doen [dan al die andere auteurs]. Ik wilde geen gezonde Hollandse jongens die werkzaam zijn als journalist, detective of politieman. Nee, mijn hoofdpersoon moest een amorele figuur worden, die bedriegt en absoluut niet deugt, zo’n scharrelaar, die aan het eind van het boek toch wat sympathie heeft opgewekt.'

Aldus Peter de Zwaan (Meppel, 1944) in een interview met de Volkskrant in april 1999. Zijn thrillerdebuut verscheen in 1992 en De Zwaan vergaarde er meteen zijn eerste van tot nu toe acht nominaties voor de Gouden Strop mee. Eén keer kreeg hij de prijs in handen gedrukt. Dat was in 2000 voor Het alibibureau. De Zwaan schreef naast enkele romans en flink wat delen uit de Bob Evers-serie nog ruim twintig misdaadromans. Zijn meest recente, De loverman, een misdaadroman rond neuroloog Ernst Jansen Steur, dateert uit 2013 en werd door de eigen uitgeverij van de auteur, Zwarte Zwaan, op de markt gebracht. In de planning is de thriller  De dwergbowler, een nieuw avontuur van de antiheld Jeff Meeks.

De Zwaan schreef Dietz op een klassieke Underwood, u weet wel zo’n machine met toetsen. Die waren volgens de schrijver zo zwaar, 'dat je er beter met een hamer op kon tikken dan met je vingers'. De schrijver, destijds kunstredacteur bij dagblad Tubantia, weet nog dat hij in de VS verbleef toen Dietz voor de Strop werd genomineerd. 'Aan die nominatie had ik geen moer omdat ik onbereikbaar was voor journalisten die een interview wilden.'

Dietz speelt zich af in een verpauperde buurt in een naamloze maar onmiskenbaar Amerikaanse stad. Een collage van Amerikaanse steden, vertelde De Zwaan in een interview met Vrij Nederland, in elkaar geknutseld met plattegronden op de vloer. De Zwaan is niet alleen Amerika- maar ook plattegrondengek. 'Het eerste wat ik doe als ik ergens aankom, is een plattegrond kopen.'

De hoofdpersoon in Dietz is een type dat leeft aan de zelfkant. Verkleed als kerstman overvalt hij een bank. Hij wordt zelf neergeslagen voor hij het geld heeft kunnen tellen. Hij gaat op zoek naar zijn overvallers en krijgt dan te maken met een maffia-achtige familie, geleid door een Godfather wiens zoon maar één wens heeft: de dood van zijn vader.

De Zwaans thrillers worden bevolkt door amorele figuren. Zit daar ook wel iets van hemzelf in? 'Je moet altijd refereren aan jezelf', aldus de schrijver in VN, 'anders kun je geen boek schrijven. In mijn echte leven ben ik een uitermate saai figuur. Dan heb je gauw de neiging iemand te bedenken die het tegenovergestelde is. In al mijn thrillers is de hoofdpersoon een eenling die een beetje aanscharrelt en die je een amorele, haatdragende figuur zou kunnen noemen. Zo ben ik niet. Maar toch hou ik wel van die figuur. Ik heb het niet zo op die goeddoeners.'

(Bron: de Volkskrant, Vrij Nederland, PZC)

Eerder verschenen in de serie De 77 beste Nederlandstalige thrillers: 

6. De zesde mei van  Tomas Ross
29. Cleopatra van Felix Thijssen
35. Het lijk in de Haarlemmer Houttuinen van Janwillem van de Wetering
61. Koude lente van Lieneke Dijkzeul