De 77 beste Nederlandstalige thrillers / 7. Een zomer zonder slaap

‘Alex van Warmerdam meets Quentin Tarantino’, luidde de aankondiging van uitgeverij De Geus van Een zomer zonder slaap (2011) van Bram Dehouck (1978). Een beetje overdrijving mag. Maar beide filmmakers zouden wel raad hebben geweten met een scenario naar de tweede thriller van de Vlaamse schrijver, over een drama in een het dorp Blaashoek dat gaandeweg steeds groteskere vormen aanneemt. Een absurde tragedie treft het doorgaans zo vreedzame gehucht, waar de seizoenen vloeiend in elkaar overgaan en de mensen in saamhorigheid bij elkaar wonen.

Waaien doet het er ook en daarom worden er grote windmolens geplaatst. De energieopwekkers worden verwelkomd met een groot feest en aanvankelijk lijken ze ook alleen maar voordelen op te leveren. Maar sinds de komst van de vooruitgang kan Slager Herman Bracke de slaap niet meer vatten. Gek wordt hij van het constante gebrom dat wordt veroorzaakt door de tien windmolens van Windelektrix. De beenhouwer, befaamd om zijn Brackes Blaashoekpaté, raakt dodelijk vermoeid. Zijn paté smaakt nergens meer naar.

Ook andere inwoners ondervinden overlast. Dierenarts Jan Lietaer verbijt zich omdat zijn onberispelijke gazon elke twee seconden verkleurt door een voorbijgaande slagschaduw van de wieken. 'Als van een monsterlijke naaktslak op het limoengroene gras', in de woorden van de schrijver. Apotheker Ivan Camerlynck kan zich niet concentreren op de bereiding van zijn zinksiroop. Dat komt niet vanwege een windmolen, maar doordat het hondje Zeppos van buurvrouw Saskia enthousiast en onophoudelijk de passerende wieken toeblaft.

Geleidelijk verliest slager Bracke de controle over zijn werk. In plaats van gehakte biefstuk pakt hij voor mevrouw Deknudt 500 gram filet américain in, hij geeft te veel wisselgeld terug. Kortom, hij raakt van het padje af. Zijn miserabele toestand veroorzaakt een serie gebeurtenissen die bijna alle inwoners van Blaashoek kapotmaken.

De jury van de Gouden Strop 2012 is vol lof over het boek van Dehouck. ‘Hij portretteert de dorpsbewoners met een vaak vileine maar soms ook liefdevolle pen. De karakters zijn levensecht, hun lotgevallen hilarisch en ontroerend. En ook al is het boek nog zo grappig, vanaf de eerste zin weet de lezer dat deze mozaïekvertelling een tragische afloop kent: maar wat er zal gebeuren en hoe, blijft tot de laatste pagina’s een vraag. Dehouck schrijft kort en bondig. Met de juiste woorden op de juiste plaats heeft hij maar een paar pennenstreken nodig om tot de kern van zijn verhaal te komen.

Ambitie

Met Een zomer zonder slaap weet Bram Dehouck opnieuw een Stropjury te overtuigen. Zorgt hij in 2010 al voor een unicum door met De minzame moordenaar zowel de Gouden Strop als de Schaduwprijs voor debutanten in de wacht te slepen, twee jaar later gaat hij met zijn tweede thriller voor de tweede keer aan de haal met Nederlands belangrijkste thrillerprijs.

Dehouck merkt bij zichzelf een belangrijk verschil tussen de ‘naïeve debutant’ uit 2010 en de schrijver twee jaar later, zegt hij naderhand. ‘Als debutant dacht ik dat een boek door iedereen op ongeveer dezelfde manier werd onthaald: iedereen vindt het goed of iedereen vindt het slecht. Nu weet ik dat de meningen over één en hetzelfde boek ver uit elkaar kunnen liggen. Ook zijn er verschillende interpretaties van hetzelfde boek. Dat maakt het uitgeven van een nieuw boek aan de ene kant spannender, want onvoorspelbaar, aan de andere kant zorgt het ervoor dat ik zowel positieve als negatieve reacties gemakkelijker relativeer.’

De schrijver is nu twee boeken verder: in 2012 verscheen Hellekind en vorig jaar kwam Witte raaf uit. Dat het wat langer duurde voordat zijn vierde thriller in de winkel lag, kwam doordat hij besloot na de eerste versie de hele structuur van het boek te veranderen. ‘Wat het boek meteen een stuk ambitieuzer maakte’, schrijft hij op zijn blog. ‘Het is een trilogie in één boek geworden: een psychologische roman, een politieroman en een rechtbankthriller.’ Daarnaast werd zijn concentratie ook op de proef gesteld door allerlei andere zaken, zoals ‘familiale perikelen, een hypochondrisch huisdier, een uitdijend vetpercentage en foute muziekkeuzes’.

Bekijk hier de canon tot nu toe