De andere blik van de Schaduwjury

De jury van de – officiële – Schaduwprijs plaatste dit jaar vier thrillerdebuten op de shortlist in plaats van de gebruikelijke drie, omdat, zo meldde de jury, de kwaliteit van de kanshebbers elkaar niet veel ontliep. Het waren de boeken Vrij uitzicht van Anya Niewierra, Villa Gladiola van Tjeerd Langstraat, 2013 van Monique Koemans en Versleuteld van Donald Nolet.

Anya Niewierra schrijft in Vrij uitzicht over Tess Clement, die na het overlijden van haar moeder terugkeert naar het Franse gehucht Mosset. Ze hoopt daar haar grote jeugdliefde Benoît weer te zien. Maar het dorp blijkt in de greep van raadselachtige verdwijningen en vreemde sterfgevallen. In Villa Gladiola van Tjeerd Langstraat wordt rechercheur Jan de Vos belast met het oplossen van drie moorden die de afgelopen drie jaar na het einde van de Vierdaagse plaatsvonden. 2013 van Monique Koemans speelt zich af tijdens de inhuldiging van koning Willem-Alexander in Amsterdam, waar men vreest voor een aanslag op de nieuwe monarch. En Donald Nolet verhaalt in Versleuteld over Joshua Lambert die ontdekt dat zijn opa een radiotechnicus in de Tweede Wereldoorlog was en aan de kant van de Duitsers stond. Hij gaat op zoek naar zijn opa, maar hij blijkt niet de enige te zijn.

Vijf doorgewinterde liefhebbers van het thrillergenre stortten zich de afgelopen maanden op de thrillerdebuten: de 28-jarige Belinda Berendsen uit Harderwijk, die zo'n 200 boeken per jaar leest en vooral van het 'hardere werk' houdt, Saskia Pennings, fan van de Scandinaviërs maar ook van auteurs als Nele Neuhaus en Deon Meyer en met een gemiddeld thrillerverbruik van 60 titels per jaar, de 40-jarige Vlaamse maatschappelijk werker Koen Chevalier (50 à 60 boeken per jaar), die auteurs als Sebastian Fitzek, R.J. Ellory, Mo Hayder en Val McDermid tot zijn favorieten rekent, leesfanaat Charlotte Veltman (fan van o.a. Linda Jansma, Corine Hartman en Ellen G.), sinds 2011 actief op boekenfora, en de gedreven thrillerlezer Cees van Rhienen, o.a. coördinator van de Crimezone-leesclubs en nietsontziende verslinder van zo'n honderd spannende boeken per jaar.

Vrij uitzicht scoort in de ogen van deze Schaduwjury een ruime voldoende, maar sommige juryleden zijn toch niet mals in hun kritiek. ''Ik had veel meer spanning verwacht en het idee van een damesroman liet mij niet los'', meldt er een. ''Het is meer een roman dan een spannende thriller'', stelt een ander. Niettemin: ''Karakters zijn goed omschreven en ook op het juiste moment verder uitgediept.''

''Hoewel meteen duidelijk is wie het heeft gedaan, blijft de rest van het verhaal toch voldoende spannend, waardoor je graag verder leest'', schrijft de jury over Villa Gladiola. Het boek kenmerkt zich door 'een gemakkelijke schrijfstijl', het leest als een trein, nergens ontspoort het.

''De schrijfstijl was prettig en vlot, maar niet spannend'', concludeert de jury over 2013, het debuut van Koemans. ''Het is allemaal te, te toevallig, te veel en te gestructureerd. Het is eigenlijk net een soap die je aan het volgen bent.''

''Feiten en fictie zijn mooi met elkaar verweven'', meldt de jury over de met de Schaduwprijs en De Gouden Strop bekroonde thriller Versleuteld. Maar ook: ''Het verhaal loopt met een sisser af, het is niet erg spannend en zelfs soms ongeloofwaardig.'' Eensluidend kwam de Schaduwjury tot de conclusie dat Villa Gladiola van Tjeerd Langstraat de beste onder de debuten was. ''In dit boek pasten de meeste aspecten goed bij elkaar en maakten het tot een mooi geheel'', schrijft Berendsen. ''De andere boeken missen vooral de spanning die je bij een thriller mag verwachten.'' Koen Chevalier stelt: ''Villa Gladiola is een wat ouderwets aanvoelende thriller, die me vanaf begin tot einde wist te boeien.'' Saskia Pennings is vooral lyrisch over 'de goede karakters, de goede plot en de flinke dosis spanning', terwijl Charlotte Veltman stelt dat het boek je aan de stoel gekluisterd houdt. ''Het boek leest als een trein en alles wat erin gebeurt, kan ook werkelijkheid zijn, en dat is meteen het enge van dit boek.'' Cees van Rhienen is ook duidelijk in zijn nopjes met Villa Gladiola. ''Een terechte winnaar. Het verhaal blinkt uit door een vloeiende schrijfstijl die je zonder haperen door verschillende spanningsvelden leidt.''

De eindstand:

Tjeerd Langstraat – Villa Gladiola. Eindwaardering: 7,89
Anya Niewierra – Vrij uitzicht. Eindwaardering: 7,54
Donald Nolet – Versleuteld. Eindwaardering: 7,09
Monique Koemans – 2013. Eindwaardering: 5,23