De Beste Boeken van 2015 (1)

Hebban was streng in haar opdracht: slechts twee boeken mochten worden gekozen. Bovendien moesten die in 2015 in oorspronkelijk Nederlands óf in Nederlandse vertaling verschenen zijn. Hoewel er af en toe werd gesjoemeld, leverde het een prachtig mozaïek aan titels in verschillende genres op.  

Herman Brusselmans  

De Vlaamse, unieke veelschrijver Herman Brusselmans publiceerde meer dan zestig romans. In 2014 wendde hij zich met de parodie Zeik bovendien op zijn (eigenwijze) wijze tot het thrillergenre.

Beste Boek: Wij van David Nicholls.
‘Net als z’n vorige roman, De eerste dag, een verhaal over relaties, familieproblemen, liefdestwijfel, noodlot, en hoe het leven je te grazen kan nemen. Het belangrijkste kenmerk van de romans van Nicholls is de luchtige ineenstrengeling van ernst en humor die grenst aan absurditeit, satire en komische verwarring.’  

Eervolle vermelding: Hotel Rozenstok van Christophe Vekeman
‘Vekeman weet een uitstekende variant te brengen op het beproefde thema ‘schrijver kan niet meer schrijven en zoekt daarvoor een oplossing’. Bij hem bestaat de oplossing erin dat de schrijver, Christophe Vekeman genaamd, zich terugtrekt in een hotel waar suprarealistische gebeurtenissen het overnemen van de simpele werkelijkheid, met spannende en beklijvende gevolgen van dien.’

 

Michelle Visser  

Michelle Visser schreef twee historische romans. Dit jaar verscheen Het huis met de blauwe luiken – haar eerste verhaal in een moderne setting.

Beste Boek: We moeten je iets vertellen van Marion Pauw
‘Ik hou een leesschriftje bij waarin ik, puur voor mijzelf, ongegeneerd neerpen hoe een boek mij is bevallen. Van eigenlijk het lezen niet waard tot geweldig. Over de nieuwste (en waarschijnlijk laatste) titel van Marion Pauw schreef ik: "Dit boek is fenomenaal goed! Pauw rekent erin af met alle nare kantjes van het schrijverschap en is helemaal eerlijk, en zó grappig. De toon is soms akelig scherp, maar tegelijkertijd met zoveel humor en eerlijkheid dat het in balans blijft. Bijzonder, origineel en een zeer goed gelukte vertelstijl, direct aan de lezer, een beetje zoals Frank Underwood in de tv-serie House of Cards. Ja, een geweldig boek, supergoed geschreven. In no-time uitgelezen."'   

Eervolle vermelding: De grote stilte van John Boyne
‘Over De grote stilte schreef ik: "Weer een práchtig boek van John Boyne, één van mijn favoriete auteurs. Deze keer een boek over Ierland en het seksueel misbruik door de katholieke kerk, dus het is één en al pijn en toch is het verhaal, of de verteltoon, teder. Een bijzonder en belangrijk verhaal met een zeer goed gekozen opzet/vorm. Prachtig geschreven (en vertaald). Echt weer een fijne, heel mooie Boyne."'   

 

An Janssens

De Vlaamse An Janssens schreef de Draken-trilogie, waarvan het laatste deel Drakenvuur dit jaar verscheen.

Beste Boek: Het bloed van de keizer van Brian Staveley
‘Het is niet het origineelste verhaal ooit, maar het zijn de personages die dit boek zo geweldig maken. De drie helden zijn heel verschillend, maar ik hou van hen allemaal evenveel. Voor Valyn de onverschrokken strijder viel ik omwille van zijn rechtvaardigheid, voor Kaden de denker om zijn volharding in het spartaanse klooster, en voor de gepassioneerde Adare omdat ze ijzersterk is wanneer ze er helemaal alleen voor staat aan het hof.’  

Eervolle vermelding: Ik reis alleen van Samuel Bjørk
‘Deze heb ik via Hebban ontdekt. Prima detectiveverhaal, maar het zijn weer de karakters waardoor dit boek een eervolle vermelding verdient. Je moet wel houden van de stuurse Munch, die niet graag vliegt omdat hij nauwelijks in een vliegtuigstoel past, maar ook de bijpersonages zijn goed uitgewerkt. Zo herinner ik me nog hoe vertederd ik was door Tobias, die voor zijn kleine broertje zorgt omdat hun ouders hen verwaarlozen.’  

 

Bert Natter  

Bert Natter publiceerde in 2015 zijn derde roman, Goldberg, waarin hij historie en verbeelding samenbrengt rond de figuur Johann Gottlieb Goldberg.

Beste Boek: Goethe in Dachau, dagboek 1944-1945 van Nico Rost
‘Toen ik dit boek las, dacht ik: waarom kom ik er nu pas achter dat dit aangrijpende document bestaat? In Goethe in Dachau is een man aan het woord die zich onder de slechtst denkbare omstandigheden, het leven als politiek gevangene in een strafkamp van de nazi’s, niet alleen dapper betoont, want het schrijven van een dagboek had hij met de dood kunnen bekopen, maar die er bovendien in slaagt een redelijk en solidair mens te blijven. Hij verliest, terwijl er dagelijks tientallen of zelfs honderden doden vallen, zelfs zijn gevoel voor humor niet. In de nieuwjaarsnacht struikelt hij in het donker over een lijk en wordt hij door een andere Nederlander overeind geholpen met de woorden ‘ook goeiemorgen.’ Dan schrijft Rost dat hij ‘iets van vaderlandse trots’ voelt ‘over zoveel nuchtere geestigheid.’ Hij zegt overigens weinig over het kampleven. Wreedheden worden in vaak in een bijzin afgedaan. Schrijven over cultuur, literatuur, geschiedenis, politiek en filosofie is zijn manier om te vluchten uit de hel van het kamp en niet teveel aan aan zijn vrouw en kind te denken. Goethe in Dachau werd in 1948 voor het eerst gepubliceerd. Deze mooi verzorgde nieuwe editie verscheen bij Schokland.’  

Maartje Wortel  

Maartje Wortel is een van Nederlands grootste literaire talenten. Met haar roman IJstijd won ze de BNG Bank Literatuurprijs 2014. In november van dit jaar verscheen haar verhalenbundel Er moet iets gebeuren.

Beste Boek: Aquarium van David Vann
‘Tot nu toe heb ik alles van Vann gelezen. Er zijn schrijvers van wie je geen enkel boek wil overslaan en Vann is voor mij zo'n schrijver van wie ik alles wil lezen. (Net als Thomas Verbogt, van wie Als de winter voorbij is uitkwam in 2015 die zeker ook tot mijn favorieten behoort.) Vanns vader pleegde zelfmoord. Dat feit speelde tot nu toe in al zijn boeken een grote rol. In Aquarium laat hij dit onderwerp los. Het gaat over de band tussen een meisje en haar moeder en hoe je elkaar uit liefde (of iets wat daarop lijkt) in de houdgreep kunt houden. Ik was fysiek misselijk door dit boek en hoorde mezelf tijdens het lezen een paar keer zeggen: 'Dit is zo goed! Dit is zo goed!' Ik kan niet wachten tot Vanns volgende boek uitkomt. Zijn werk gaat over de meest donkere kanten van de mens.  

Ik noemde Thomas Verbogt al even. Verbogt schrijft op een zeer lichte toon over allesbepalende momenten in een leven. In Als de winter voorbij is is het alsof er een vriend naast je zit die je zijn geheimen vertelt. Een melancholisch en fijnzinnig boek. (En, als je van korte verhalen leest, lees dan vooral Handleiding voor poetsvrouwen van Lucia Berlin. Keiharde en grappige verhalen.)’   

Eervolle vermelding: Sapiens. Een kleine geschiedenis van de mensheid van Yuval Noah Harari
‘Het is vreemd genoeg non-fictie. Iets wat ik normaal niet echt weet te waarderen. Vaak lees je een boek en dan is het fijne en mooie eraan dat het voor jezelf is, alsof het voor jou geschreven is, bijna alsof je erin opgesloten zit. Bij dit boek had ik het omgekeerde: het gaat dus, zoals de titel al doet vermoeden, over de geschiedenis van de mens, waardoor ik het er met veel mensen over wilde hebben en er intrigerende gesprekken op gang zijn gekomen. Hoe zie jij jezelf eigenlijk? En waarom? Harari schrijft hoe we geworden zijn wie we zijn, dat onze hersenen zijn gegroeid en dat we onze macht hebben weten uit te breiden door elkaar verhalen (en dus leugens) te vertellen. Een zeer brutaal en ontnuchterend boek dat ik iedereen – en vooral de mensen die zichzelf te serieus nemen en zichzelf superieur achten vanwege het "mens-zijn" – toewens. Leve de illusie en dus: leve het leven!’  

 

Erik Jan Harmens

Tien jaar geleden debuteerde schrijver en dichter Erik Jan Harmens. Sinds het succes van zijn autobiografische roman Hallo muur (2014) geniet hij ook bekendheid bij het grote publiek.

Beste Boek: Redenen om te blijven leven van Matt Haig
‘Het boek is qua omslag en binnenwerk net zo wit als mijn dit jaar verschenen roman Hallo muur. En er zijn zoveel overeenkomsten: de onwaarschijnlijke veerkracht van mensen, de macht van eenvoudige taal, hoe literatuur levens kan redden. De laatste bladzijdes las ik huilend. Ook van blijdschap, omdat Haig vertelt over de tijd die áchter 'm ligt. Het is nu beter, en dat vertelt hij ook aan anderen die lijden aan depressies. Het wordt beter. Matt Haig is liefde.’  

Eervolle vermelding: The Sellout van Paul Beatty
‘Over gedwongen linkshandigheid, 'drive-thru funerals' en het herinvoeren van de slavernij.’  

 
Hebban-redacteur Daphne van Rijssel  

Beste Boek: Muidhond van Inge Schilperoord
‘Dit is de roman die dit jaar diepe indruk op me maakte en waar ik nog steeds regelmatig aan terugdenk. Ik las het boek op een beeldschoon en vooral bloedheet Filipijns strand, maar toch liepen de rillingen mij over de rug. Wat een krachtig, spannend en ijzingwekkend debuut! De schrijfster durfde het aan om in de huid te kruipen van de pedofiele Jonathan, die bij gebrek aan bewijs is vrijgesproken van tbs. Hij neemt zich voor om zijn leven te beteren en trekt weer in bij zijn eenzame moeder. Hoewel Jonathan zichzelf strenge leefregels oplegt blijken zijn vastgeroeste gedachten en verlangens toch sterker dan zijn wil om deze uit zijn leven te verbannen. 

“Hij voelde zijn bloed gloeien. Ze begreep hem. En hij haar. Dit kon goed gaan. Dit was anders dan de vorige keer. Dit kon hij hanteren.” (p.115)  

Schilperoord beschrijft Jonathans innerlijke strijd zo levensecht en met zulke mooie literaire zinnen dat je als lezers sympathie krijgt voor de pedofiele hoofdpersoon. Tegelijkertijd bekruipt je een soort gevoel van schaamte omdat zijn verlangens geen sympathie verdienen. Dat is wat mij betreft de kracht van Inge Schilperoord; haar sterke inlevingsvermogen weet ze vanaf de eerste pagina over te brengen op de lezer.’

Eervolle vermelding: Honolulu King van Anne-Gine Goemans
‘Een verrassende roman met sterk uitgewerkte verhaallijnen, waarin de vaak vergeten Indisch oorlogsgeschiedenis een belangrijke rol speelt. Hoofdpersoon opa Hardy sloot ik direct in mijn hart vanwege de vele gelijkenissen met mijn eigen Indische opa. Een ontzettend mooi en beeldend verhaal waarin feit en fictie elkaar optimaal versterken.’  

 

Hebban-redacteur Debbie van der Zande  

Beste Boek: Vuur en As van Sabaa Tahir
‘In 2015 las ik veel young adult fantasy. Ik zocht er niet gericht op, maar er verscheen gewoon heel veel enorm goede young adult fantasy. Dit eerste deel van debutante Tahir kreeg ik in de Engelstalige editie al in de handen gedrukt en ik was er erg van onder de indruk. De setting is een vertrouwde en herkenbare fantasysetting, maar wel nieuw en verrassend ingekleurd.’  

Eervolle vermelding: De kunst van het vragen van Amanda Palmer
‘Amanda Palmer is zangeres, kunstenares en echtgenote van mijn favoriete auteur Neil Gaiman. Ze kent geen opsmuk of maniertjes. Ik heb een enorm respect voor haar eigenheid en standvastigheid in doen waar ze in gelooft. En dat doet ze door te vragen om hulp, om advies, om dingen die ze nodig heeft. Haar boek is niet de handleiding die ik had verwacht. Het is meer het persoonlijke verhaal van haar artistieke reis naar succes. En dat is heel puur en mooi om te lezen, maar ook komt de onhandigheid van haar als nieuwe schrijver boven. Met stiekeme inkijkjes in het leven van Neil Gaiman als bonus.’