De existentiële puzzel van Håkan Nesser

Beperking van vrijheid

Na zijn successen met de reeksen rond commissaris Van Veeteren en de half Zweedse, half Italiaanse inspecteur Barbarotti, legt Nesser zich voornamelijk toe op het schrijven van standalones. ‘Eigenlijk vind ik dat je delen uit een serie ook als standalones moet beschouwen en dat je als lezer een willekeurig deel uit een serie kan pakken en daar ook van moet kunnen genieten zonder al te veel achtergrondinformatie te missen. Technisch gezien is het werk aan een serie ingewikkelder wat betreft de dosering van informatie.’  

In vergelijking met zijn seriedelen, houdt Nesser zich in zijn standalones ver van politieprocedures en aanverwante zaken. ‘Politieprocedures beperken de vrijheid van een schrijver, je zult namelijk altijd rekening moeten houden met bepaalde feiten die nu eenmaal vaststaan. Daarom liet ik Van Veeteren ook al een onconventionele politieman zijn.’

Het leven, de liefde en de dood

In De levenden en de doden in Winsford draait het om de ‘normale’ mens die door een fatale keuze wanhopig op zoek is naar een uitweg. Natuurlijk bevat het verhaal een misdaad die verstrekkende gevolgen heeft, maar het mysterie neemt de overhand. Zo ook in het allernieuwste boek van de Zweedse auteur dat deze zomer in zijn thuisland verscheen, waarover hij enthousiast wat meer vertelt: ‘Ik heb meer dan twintig jaar als leraar gewerkt voor ik fulltime schrijver werd. De ogen van Eugene Kallman is mijn eerste boek dat zich volledig in het onderwijs afspeelt. Het gaat over een leraar die Stockholm ontvlucht en les gaat geven in een klein dorp. Hij vervangt een positie van een leraar die recent is overleden, onder mysterieuze omstandigheden. Samen met collega’s vraagt hij zich af wat er precies is gebeurd met Eugene Kallman. Met ieder hoofdstuk leer je meer over Kallman, die zo’n prototype van een vreemde leraar is. Iedere lezer kan er wel eentje voor de geest halen.’  

De trage verteltrant waarmee de spanning onder je huid kruipt, is kenmerkend voor de boeken van Nesser. In De levenden en de doden in Winsford verwerkt hij zelfs twee verhalen die elkaar op een zeker moment raken, waardoor de lezers van de mistige heides in Winsford naar een bloedhete vlakte in Marrakech gaat. Het is een rasechte verhalenverteller, of zoals hij zelf uitlegt: ‘Ik schrijf de verhalen die ik zelf graag lees.’ Nesser concentreert zich met name op de duistere kant van het leven, waarom mensen bijvoorbeeld een vreselijke misdaad begaan. Het sociaal geëngageerde aspect is in ieder van zijn boeken terug te vinden en loopt als een rode draad door zijn oeuvre. Voor Nesser vormen de existentiële vragen over het leven de belangrijkste aanleiding voor het schrijven van misdaadromans. Toen hij nog als leraar werkte, kreeg hij er regelmatig vragen over: ‘Leerlingen vroegen dan waarover mijn nieuwe boek ging. Dan vertelde ik hen dat het over het leven, de liefde en de dood ging. En iedere keer knikten ze en zeiden ze dat het goede thema’s waren. Het zijn fundamentele zaken die ons omringen en thema’s waarover je jezelf iedere keer wat nieuws kan vragen.’  

De angst voor een lege bladzijde

Met meer dan 30 boeken in zijn oeuvre, ontstaat er geen angst bij de Zweedse auteur voor een writers block. ‘Als het idee niet komt, bestaan er ook nog andere dingen in het leven waar ik mijn tijd aan kan besteden. De enige angst die ik heb, is dat ik niet het juiste moment kies om te stoppen met schrijven. Het is verdrietig om te zien dat sommige schrijvers niet meer volgens hun standaard schrijven en door blijven gaan.’  

Toch is er een project dat Nesser graag in zijn carrière wil afronden: een laatste deel met zijn seriepersonages Van Veeteren en Barbarotti in de hoofdrollen. ‘Ik wil een ontmoeting tussen hen plaats laten vinden, nu moet ik alleen nog de omstandigheden bepalen. Van Veeteren zou nu tegen de tachtig jaar lopen, dus plaats ik dit verhaal enkele jaren terug in de tijd. Daarnaast moet het afspelen in Maardam (de fictieve stad in de Van Veeteren boeken, red.). Het zit nog steeds in mijn achterhoofd. Ik overhaast het schrijven van dit boek niet, maar ik wacht op het moment dat het goed voelt om dit verhaal op papier te zetten.’

Giveaway!

Benieuwd geworden naar de nieuwe thriller van Håkan Nesser? Op Hebban maak je nu kans op een gesigneerd exemplaar van De levenden en de doden in Winsford. Bekijk het kader rechts naast dit interview voor meer informatie en doe mee!