De grote slaap - met voetnoten

Een kijkje achter de schermen

Een Hebbanredacteur vraagt recensie-exemplaren aan bij uitgeverijen voornamelijk op basis van seizoensbrochures, persberichten en enthousiaste mailtjes van de uitgeverij. Bij de Engelstalige boeken werkt dat net iets anders, omdat ons contact daar een boekenimporteur is, die in het assortiment heel veel verschillende uitgeverijen heeft zitten. Onze aanvragen daar zijn gebaseerd op de Ready to Read-brochure, waar ook jij je overigens vrijblijvend en gratis voor in kunt schrijven. Komt er een stapel boeken binnen, dan hoef ik alleen maar even de naam van de recensent erbij te zoeken en het boek in een envelop te schuiven. Maar ons Engelse contact, Van Ditmar Boekenimport, bestaat, net als Hebban, uit een vrij klein team échte boekengekken en zij krijgen soms iets op hun bureau waarvan ze denken te weten dat mensen bij Hebban ervan zullen smullen. In elk pakket boeken zit dus ook wel een niet-aangevraagd boek of twee en daar moet je als redacteur, zo'n vervelend klusje, even een kijkje in nemen om in te schatten voor welke recensent het geschikt zou kunnen zijn.

Een aantal uur later is zo'n boek dan wel eens uit ...

'I was as empty of life as a scarecrow's pockets'

Hard-boiled pulp

Dit overkwam me met The Big Sleep van Raymond Chandler (1888 - 1959), een auteur die startte in 'pulp'-magazines en uiteindelijk een belangrijk bijdrager werd aan het genre van de hard-boiled misdaadromans. Privédetective Marlowe is de hoofdpersoon uit Chandlers crimereeks en The Big Sleep, een crime noir-klassieker uit 1939, is het eerste deel ervan. Chandler schreef in feite geen andere boeken, wel veel kort werk. Marlowe werd de blauwdruk van de privédetective in boeken, een beetje fout, drinkend, rokend, vloekend (al is er in deze gevoelige jaren nog wel het een en ander 'weggebliept' uit het boek).

In The Big Sleep neemt Marlowe een opdracht aan van de hoogbejaarde en invalide generaal Sternwood. De oude man wordt geblackmaild en wil dat Marlowe uitzoekt wie daarachter zit. Sternwoods dochters zijn daarbij twee luide stoorzenders. Ze zijn wild, onhandelbaar, onverantwoordelijk en moeilijk in leven te houden. Het zijn de jaren dertig van de vorige eeuw, de drooglegging is afgelopen maar zit nog vers in ieders herinnering. Het is Los Angeles en naar gelang de mood van de detective regent, miezert, plenst of giet het. De brute oneliners van Marlowe kunnen allemaal zo op een tegeltje. The Big Sleep leest als een ouderwetse detectivefilm met een accentrijkeen onderkoelde vertelstem met een fikse 'drawl' of denk aan de verfilming van Sin City, met die schurende, slepende stem van de verteller(s).

'Her eyes were pools of darkness. much emptier than darkness.'

Marlowe's onderzoek brengt hem in allerlei problemen en op het spoor van andere illegale activiteiten. Maar de ervaren privédetective weet zich overal door te slaan. Soms met een beetje mazzel, soms met wat hulp, meestal door knetterhard te bluffen met een pokerface waar hij jaren op geoefend moet hebben. Hoe dichter hij bij de afperser komt, hoe complexer de puzzel wordt. De ruige Marlowe blijkt ook een zachtere kant te hebben en aan het einde van het boek gun je hem alle liefde (die hij misloopt) en sluit je hem in je hart.

Nu is het boek al in 1939 verschenen, dus enigszins actueel ben ik niet met deze titel. Maar dit is een 'annotated' editie die in juli verscheen. Links lees je het verhaal en rechts lees je voetnoten bij het verhaal, inclusief foto's en illustraties. Normaal zou je zoiets voor de echte fan reserveren, wie anders vindt daar nu iets aan? De aanvullende informatie is echter zo toegankelijk, inzichtelijk en vermakelijk gebracht dat het echt een enorm leuke en interessante ervaring is. Je ontdekt alles over Los Angeles in de dertiger jaren en leert een heleboel 'slang' uit die tijd. Tot aan de haardracht van vrouwen en de vorm van hoedjes aan toe. Lees deze geannoteerde versie en je ontdekt wat een 'Chicago overcoat' is, wie een 'dick' is en wie een 'peeper', wat 'shatting on her uppers' betekent en wie de 'greasy-faced liquor mob' is.

'He looked a lot more like a dead man than most dead men look.'

Chandler schreef uiteindelijk zeven boeken in Marlowe's serie. Hij overleed niet lang na de publicatie van het laatste boek, Playback. Tot recent zijn er nog delen van andere auteus bijgekomen met Philip Marlowe in de hoofdrol. Zo verscheen in 2014 The Black-Eyed Blonde van Benjamin Black, bekend van zijn eigen Garret Quirke-reeks, en deze zomer Only to Sleep van Lawrence Osborne, waarin Marlowe als 72-jarige zijn opwachting maakt. Osborne is de auteur van een van de VN 5*-titels van dit jaar, Schitterende dieren.

Lees eens wat anders

Ik lees normaal geen thrillers of detectives, op een zeldzame uitzondering na. Van The Big Sleep heb ik genoten, door de stijl, de toon, de beeldende kracht van Chandlers woorden. Het is poëtisch en indringend. April is bij Hebban de 'Lees eens wat anders'-maand, maar zoiets kan je het hele jaar door in de schoot geworpen worden. Veel lezers zijn trouw aan hun favoriete genre en dat is logisch ook, want daar heb je bewezen plezier mee gehad. Er is ook niets mis mee, want een genre is niet snel 'opgelezen'. Maar toch, overweeg eens iets heel anders, sta open voor boeken die je normaal niet oppakt en wie weet welke ervaring je te wachten staat. Uiteindelijk verrijken andersoortigen leeservaringen je leven als lezer.

Geen idee wat je zou moeten oppakken als je eens buiten je genre wilt lezen? Vraag het onder dit artikel of schakel de Hebban Boekentipper in.