De Hebban Leesclub over Nadagen: 'Alsof het goed móést eindigen'

Oorlog Mijnenveld Vijanden Samenwerken

Nadagen

Claire Deya, vertaald door Nicolet de Jong

Uitgeverij: Xander Uitgevers
Coördinator: Marieke
Deelnemers: 15
Het eindoordeel: 3,2

Hyères, Zuid-Frankrijk, 1945. Na vijf jaar oorlog probeert iedereen de brokstukken van zijn leven bij elkaar te vegen, en het land weer op te bouwen. Vincent, een jonge Franse dokter, sluit zich aan bij een groep Franse vrijwilligers, die samen met Duitse krijgsgevangenen de stranden proberen op te ruimen. Daar zijn miljoenen mijnen achtergebleven die elk moment kunnen ontploffen. Het is een levensgevaarlijke klus, maar Vincent doet dit niet zomaar: hij hoopt informatie te vinden over Ariane, zijn grote liefde, die in de oorlog spoorloos verdween …

De rode draad

Claire Deya voert veel verschillende personages op in Nadagen, en ze hebben allemaal hun eigen verhaal. In de leesclub wordt er gediscussieerd over favorieten, maar het is duidelijk dat er dankzij de vele personages voor ieder wat wils is. 'Misschien Lukas, omdat hij me soms won en dan weer verloor. Omdat hij me bleef intrigeren,' zegt Bielieke. Saskia wordt het vaakst genoemd. Zij keert na de oorlog terug om te ontdekken dat al haar bezittingen inmiddels andere eigenaren hebben.

'Ik had enorm veel respect voor haar moed, haar veerkracht. Ze was niet makkelijk uit het lood te slaan.' – Kelly

Ook Fabien wordt regelmatig genoemd. Als ploegleider mijnopruiming liet hij zijn team, dat uit aartsvijanden bestond, samenwerken. Dat oogstte veel respect bij de lezers. 'Hij is een empathisch persoon met hart voor zijn mannen,' zegt Marijke erover. Personage Ariane is tot slot een geval apart: het grootste deel van het boek komt ze alleen in het verhaal voor doordat anderen over haar praten. Toch is ze een van de belangrijkste personages. 'Ariane is een beetje de rode draad in het verhaal,' mijmert Elsbeth.

Door die verschillende personages is het lezen soms wel stevig aanpoten, vooral omdat de auteur het je niet makkelijk maakt. 'De compositie van het verhaal was verrassend. Het voelde eerst alsof je een maaltijd voorgeschoteld kreeg waarvan je de ingrediënten noch de smaken herkende,' zegt Bielieke. Elk hoofdstuk wisselt van perspectief en omdat er geen namen boven staan, duurt het even voor je weet over wie het gaat. Voor de ene lezer een bron van irritatie, voor de ander na een korte gewenningsperiode geen probleem.

'Dat houdt de lezer wel bij de les. Eigenlijk vind ik dat wel interessant, je doet actief in het verhaal mee.' – Marijke

Het leren kennen van de personages kost wel wat tijd, maar daarna pakt het tempo van Nadagen aanzienlijk op. Omdat er veel verhaallijnen lopen, blijft de roman afwisselend. 'Ik hou wel van deze manier van vertellen, omdat je zo veel meer te weten kunt komen over elk personage,' vertelt Els. De plotontwikkeling wordt ook door meerdere lezers geprezen. 'Er zitten elementen in het boek die ik niet had zien aankomen,' zegt Marie Maartje. Helaas werd het einde wat abrupt en misschien wel te netjes afgewikkeld. 'Alsof het goed móést eindigen,' aldus Samm.

Leesclubrecensies

★★★☆☆
Ingrid

★★★☆☆
Andrea

★★★☆☆
Els

★★★☆☆
Marjolein

★★★☆☆
Zarah

★★★☆☆
Samm

★★★☆☆
Kelly

★★★★☆
Bielieke

★★★☆☆
Marie Maartje

★★★★☆
Flore

★★★☆☆
Marijke

★★★★☆
R. Samsom

★★★★★
Elsbeth

★★★★☆
Renate

★★★★☆
Marieke

Leesclubvragen

Wil jij met je eigen leesclub een oordeel vormen over Nadagen van Claire Deya met vragen die op dit boek zijn toegespitst? Via onderstaande knop vind je de vragen die ook in de Hebban Leesclub zijn gesteld in één handig overzicht voor jouw leesclub.

Bekijk de leesclubvragen

Mijnenruimen

Een belangrijk thema in Nadagen is de gedwongen samenwerking tussen de Fransen en Duitsers, die na de oorlog in andere rollen terecht zijn gekomen. De Duitse krijgsgevangenen worden net zo behandeld als de Fransen eerder onder de Duitse overheersing en in het boek vraagt iemand zich af of dat terecht is. 'Straf je dan wel altijd diegenen die die straf verdienen?' zegt Els en ze legt daarmee de vinger op de zere plek. 'Je bent als het ware veroordeeld tot het vechten voor het land waarin je geboren bent, of je dit nu wilt of niet,' stelt ook Zarah.

'Door de krijgsgevangenen krijgt de vijand ook een gezicht en soms is dat gezicht toch wel sympathiek. Ik denk dat die tegenstelling voor de Fransen ook wel verwarrend moet zijn.' – Kelly

De lezers waren diep onder de indruk van deze zin in de roman, die de kern van het boek goed weergeeft: 'Wie denkt dat de oorlog afgelopen is als men de wapens heeft neergelegd, vergist zich.' Marieke hoopt dat er veel mensen zoals Fabien waren in de wederopbouw, iemand 'die mensen zag in plaats van gevangenen of tegenstanders.' Bielieke overpeinst dat na de euforie al snel de werkelijkheid volgde. 'De nalatenschap van de oorlog, die ongecontroleerde gevoelens losweekt,' zegt ze. 'Verandering op zich is al een moeilijk gegeven.'

Deya's debuutroman belicht een stukje onbekende geschiedenis. Veel lezers wisten wel dat er na de oorlog heel wat mijnen geruimd moesten worden, maar hadden er niet bij stilgestaan hoe dat in zijn werk ging of wie het deden. 'Als je je in die contreien begeeft, staat dat tegenwoordig heel ver af van de gruwelen die zich er destijds hebben afgespeeld,' vertelt Zarah. Dat de Duitse krijgsgevangenen in een laatste test over het strand moesten lopen, gaf velen van hen de rillingen.

'Ik heb van dit verhaal geleerd dat de Franse zuidkust nog jaren niet goed toegankelijk is geweest door de hoeveelheid mijnen die de Duitsers daar hadden gelegd.' – Elsbeth

Tijdens het lezen waren de leesclubdeelnemers te veel geabsorbeerd in het verhaal om tussendoor achtergrondinformatie op te zoeken, maar die behoefte hebben ze na het dichtslaan van het boek wel. De uitzending van Andere Tijden over dit onderwerp werd al getipt en Els zou graag meer willen weten over de rol van de Vichy-regering in Frankrijk in de oorlog. 'Omdat ik nieuwsgierig was wat mijn zoon over de Tweede Wereldoorlog krijgt, heb ik zijn geschiedenisboek doorgenomen,' vertelt Andrea. Ze ontdekte tot haar verbazing dat het mijnenruimen niet vermeld wordt.

Meer over deze leesclub