De Hebban Leesclub over 'Alles wat blijft': 'Heel beeldend en intens'
Alles wat blijft
Roberta Recchia, vertaald door Irene Goes en Astrid Molenberg
Uitgeverij: Xander Uitgevers
Coördinator: Marieke
Deelnemers: 15
Het eindoordeel: 4,5 sterren
Rome, 1956. De rebelse Marisa en stille Stelvio vallen als een blok voor elkaar. Na een woelige start van hun relatie trouwen ze en krijgen ze een dochter, Betta. Zo’n twintig jaar later verandert hun leven voorgoed. Als ze met de familie naar hun strandhuis gaan gebeurt er iets verschrikkelijks en komt Betta om het leven. Niemand weet dat haar nichtje Miriam erbij was, die geen andere mogelijkheid ziet dan voorgoed zwijgen over wat ze heeft meegemaakt. In de jaren daarna proberen Marisa, Stelvio en Miriam allemaal op hun eigen manier een weg te vinden uit hun verdriet, en naar elkaar. Een onverwachte ontmoeting is daarin een voorzichtige eerste stap...
Personages maken het verhaal
Er werd regelmatig even een onbegrepen passage teruggelezen, er zaten wat vertaalfoutjes in en niet iedereen vond het motief van de hond passend, toch krijgt Alles wat blijft van Roberta Recchia uitsluitend vier en vijf sterren van de leesclubdeelnemers. Zoveel indruk maakt het boek over de gevolgen van die ene fatale dag voor een familie. De lezers zijn verrast dat de achterflap zo veel weggeeft over het verhaal, maar komen er tijdens het lezen al snel achter dat de nadruk ligt op de personages, hun verwerking van de gebeurtenissen en de keuzes die ze voor de voeten geworpen krijgen.
'Wat een sterke uitwerking. Het liet zien dat er altijd keuzes gemaakt moeten worden in het leven en sommige zijn werkelijk dilemma’s.' – Marieke
Tineke vond de door de auteur gekozen keuzes goed passen bij elk personage en Damaris is het met haar eens: 'Bij iedereen kun je je wel voorstellen dat die persoon op dat moment die keuze maakt.' Voor Leonie is dat de kracht van literatuur: 'Het hoeven niet mijn keuzes te zijn om "goed" te zijn. Dat maakt dat ik zo graag lees.' Wel veroordelen ze allemaal sterk grootmoeder Letizia, die pertinent doodzwijgt wat haar kleindochter Miriam heeft meegemaakt, al proberen ze haar tegelijkertijd ook te doorgronden en begrijpen:
'Is Letizia gewoon een product van haar tijd of heeft zij concreet iets meegemaakt waardoor ze zo geworden is?' – Sofie
Daar komt inderdaad de setting die Recchia gekozen heeft om de hoek kijken, het Italië van de jaren tachtig. Het verhaal is universeel met thema's die op elk moment hadden kunnen plaatsvinden, maar zoals Bianca het treffend verwoordt: 'De personages maken de tijd, zoals het zwijgen.' Toch hebben we deze manier van denken, zoals victim blaming en schaamte, nog niet helemaal van ons af kunnen schudden en daar gaat de discussie onder de leesclubdeelnemers ook deels over.
Leesclubrecensies
★★★★★
Anzu
★★★★★
Helma
★★★★☆
Leonie
★★★★★
Colette
★★★★☆
Ruby
★★★★☆
Maayke Carolien
★★★★☆
Sofie
★★★★★
Damaris
★★★★☆
Patricia
★★★★☆
Tineke
★★★★★
Bianca
★★★★★
Brigitte
★★★★★
Marieke
Leesclubvragen
Wil jij met je eigen leesclub een oordeel vormen over Alles wat blijft van Roberta Recchia met vragen die op dit boek zijn toegespitst? Via onderstaande knop vind je de vragen die ook in de Hebban Leesclub zijn gesteld in één handig overzicht voor jouw leesclub.
Heftig maar mooi
Dankzij de afwisseling tussen de lange en korte zinnen in Alles wat blijft zijn de deelnemers van begin tot einde geboeid tijdens het lezen. De hoofdstukken hebben titels meegekregen die voor sommigen een extra laag toevoegden aan de leeservaring. 'Heel mooi hoe je telkens doorheen het hoofdstuk leert begrijpen waarom het hoofdstuk zo heet. Knap,' vindt Sofie. Ruby is erg te spreken over de keuze van Recchia om niet alles expliciet uit te leggen: 'Je wordt af en toe best aan het denken gezet over wat er is gebeurd of wat de personages beogen met hun acties.'
'Ik kan de subtiele overgangen van deze schrijfster erg kan waarderen.' – Ruby
Alles wat blijft heeft veel emoties bij de lezers opgeroepen en een aantal scènes komt duidelijk naar voren als favoriet ofwel bijzonder aangrijpend. Zo wordt uitgebreid besproken hoe nietsontziend Recchia beschrijft wat er met Bette en Miriam gebeurt. Veel lezers zagen het niet aankomen en misschien kwam het daarom ook wel zo hard binnen, denkt Helma. 'Ik vond het passend bij het verhaal. Zonder deze misschien wat expliciete beschrijving had je het trauma van Miriam misschien niet zo goed begrepen.'
Daarom was het des te fijner dat de tweede scène die genoemd wordt juist zo positief was, het moment waarop Leo en Miriam afscheid nemen en alle buren uit het raam hangen om zich ermee te bemoeien. Alle deelnemers aan de leesclub zijn dol op dit stuk in het boek. Hoop voert uiteindelijk de boventoon, ondanks de heftige gebeurtenissen. 'Het verhaal bleef in balans,' vertelt Marieke en het oordeel is unaniem: een mooi rond verhaal waarbij alles uiteindelijk samenkomt.
'Wat ik heel bijzonder vond, was dat sommige verhaallijnen zich als het ware leken te herhalen binnen een nieuwe generatie.' – Colette
Tot slot gingen de leesclubdeelnemers los met boekentips, getriggerd door de aanbeveling 'voor lezers van Isabel Allende en Elena Ferrante' op de achterflap van Alles wat blijft. Voor een volledig overzicht raden we je aan dit boeiende topic zelf te lezen, hieronder vind je alvast een kleine selectie:
Meer over deze leesclub
- Lees het leesclubverslag van leesclubcoördinator Marieke
- Neem een kijkje in de leesclub
- Lees meer over dit boek in het bijbehorende Hebban-artikel
- Schrijf zelf een recensie over dit boek!
Lees met ons mee!
Ben jij enthousiast over samen lezen en wil je je inschrijven voor een Hebban Leesclub of meedoen met een eigen exemplaar? Bekijk voor welke leesclubs je je momenteel kunt inschrijven, welke er net gestart zijn en struin door de Hebban Leesclub Hall of Fame 2024 voor de bestbeoordeelde leesclubboeken.
Inschrijven Hoe werkt een leesclub? Hebban Leesclub-kanaal Hall of Fame 2024
