De Hebban Leesclub over 'De nomade': 'Alles valt op zijn plaats'

De oorspronkelijke 15 geselecteerde deelnemers voor de leesclub werden al snel vergezeld van een dozijn aansluiters met eigen exemplaar. Zo werd de leesclub rond Anya Niewierra's De nomade een dynamische discussie.

Zoektocht Geschiedenis Oost-Europa Identiteit

De nomade

Anya Niewierra

Uitgeverij: Luitingh-Sijthoff
Coördinator: Guy
Deelnemers: 27
Het eindoordeel: 4,8 sterren

De 39-jarige reisjournalist Olga Liebke woont met haar zonderlinge vader in het Harzgebergte. Olga heeft een innige band met haar inmiddels dementerende pa. Haar moeder stierf in het kraambed en ze heeft verder geen familie. Tenminste, zo is het verhaal. Maar dan vertelt haar vader herinneringen die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent. Ze gaat twijfelen over haar achtergrond en ontdekt documenten uit de voormalige Sovjet-Unie. Olga reist naar de driehoek Polen, Litouwen en Belarus en stuit op een huiveringwekkend geheim.

Personages

De deelnemers van de leesclub reisden met De nomade van Anya Niewierra af naar Oost-Europa, in het bijzonder naar de driehoek Polen, Litouwen en Belarus. Lisan is al meerdere keren naar Polen en Belarus geweest en dat heeft een positieve invloed gehad op haar leeservaring: 'Het maakte dat veel herkenbaar is, soms ook bepaalde woorden en gebruiken. En ik krijg plaatjes in mijn hoofd. Het heeft zeker mijn beleving versterkt, maar dat is ook omdat Niewierra haar feiten heel goed op een rij heeft.' Dat de auteur zorgvuldig is omgegaan met de feiten en details in het verhaal, daar stemmen meerdere lezers mee in. Paulien merkt zelfs op dat Niewierra heeft nagedacht over naam van hoofdpersonage Olga Liebke: 'De naam Olga betekent gelukkige, rijk, gezegende. Liebke lijkt op Lobke en betekent volk, vrije mensen. Deze naam lijkt dus wel bewust gekozen.'

'Dat zie je vaker in boeken en dat vind ik buitengewoon knap.' – Lisan

Stuk voor stuk sluiten de deelnemers Olga in hun armen. Laura omschrijft haar als 'ondernemend, zelfstandig, nieuwsgierig, doorzetter' en Elisabeth noemt haar 'dapper, nieuwsgierig, pragmatisch en empathisch'. Maar ook de andere personages uit het spannende boek worden door de lezers onder de aandacht gebracht. Een van de favorieten is de zogenaamde 'Grensman', wiens identiteit pas aan het einde wordt onthuld. 'Zijn levensverhaal intrigeerde me en ik was heel nieuwsgierig hoe dat zou aflopen,' vertelt Karin. Dolores stemt daarmee in: 'Hij is een vredelievend mens dat, opgegroeid in een socialistische dictatuur, zijn twijfels over het regime als jong adolescent zeer zeker had, maar geen mogelijkheden zag en / of niet moedig genoeg was om hiertegen in het verzet te komen.'

'Zijn persoonlijke geschiedenis, het dilemma en schuldgevoel waar hij mee worstelt, zijn voor mij voelbaar.' – Dolores

Een ander personage dat eruit springt, is Olga's vader. Als hij begint te dementeren, haalt hij herinneringen op die niet kloppen met wat Olga is verteld. 'Ik vond hem intrigerend, omdat hij verschillende identiteiten heeft aangenomen en het daarom iemand leek die je nooit volledig zal kennen,' beargumenteert Our Library Belgium. 'Aan het einde van het boek blijft haar vader een mysterie.' Laura kan zich daarin vinden, en ook zijn ziekte draagt voor haar daaraan bij: 'Wat is waar en wat is niet waar, in hoeverre zijn herinneringen met elkaar verweven en wat berust op waarheid en wat niet?'

'Door zijn dementie werd duidelijk dat er iets in zijn verleden is gebeurd en ik vond het boeiend om te zien hoe het proces van dementie werd weergegeven,' zegt Ans. Er ontstaat een bijzondere discussie over of dementie, wat voor Olga de aanzet is om op zoek te gaan naar het verleden, daadwerkelijk een thema is in het boek. De meeste deelnemers zijn het erover eens van wel. 'Het is voor mij een beetje een rode draad door het verhaal,' aldus Miranda. Paul kijk daar toch anders tegenaan: 'De dementie van de vader van Olga wordt meer gebruikt om het verleden van Olga langzaam maar zeker te onthullen.'

'De dementie zelf is niet het object, maar wordt alleen gebruikt om het verhaal in te bedden.' – Paul

Leesclubrecensies

★★★★★
Floor

★★★★☆
Our Library Belgium

★★★★★
Vrouwine

★★★★★
Paul

★★★★★
Hannie

★★★★★
Diane

★★★★★
Laura

★★★★★
Miranda

★★★★★
Lisan

★★★★★
Greet

★★★★★
Dolores

★★★★☆
Ina

★★★★★
Willeke

★★★★★
Anita

★★★★★
Guy

★★★★☆
Marije

★★★★★
Paulien

★★★★★
Janna

★★★★☆
Brenda

Leesclubvragen

Wil jij met je eigen leesclub een oordeel vormen over De nomade van Anya Niewierra met vragen die op dit boek zijn toegespitst? Via onderstaande knop vind je de vragen die ook in de Hebban Leesclub zijn gesteld in één handig overzicht voor jouw leesclub.

Bekijk de leesclubvragen

Is dit waargebeurd?

Hoewel De nomade verhaalt over de complexe geschiedenis van drie landen in Oost-Europa, zet het lezers ook aan het denken over wat zich vandaag de dag op het wereldtoneel afspeelt. 'Al bij de plattegronden in het begin vroeg ik me af waarom een land besluit om mensen er niet uit te laten,' aldus Tanja. 'Tegenwoordig zijn er hele problematieken om mensen niet binnen te laten. Dit soort dingen zet me erg aan het denken en zorgt dat ik heel lang over dit boek doe.'

'Als je als lezer tijdens het lezen gaat googelen op Belarus en nieuws, dan krijg je spontaan kippenvel.' – Diane

De deelnemers zijn onder de indruk van de hoeveelheid details en geschiedenis die in het boek zijn verwerkt, maar ook over hoe Niewierra dat heeft weten te verweven met fictie. Tanja vindt dat het verhaal ingenieus in elkaar steekt: 'De geschiedenis, gebeurtenissen – fictief en waargebeurd – zijn zo goed in elkaar gevlochten.' Als de auteur een feitelijke gebeurtenis gebruikt om de fictieve plot te versterken, krijgt Anita zelfs het gevoel dat het hele boek waargebeurd zou kunnen zijn. 'Ik vind dat briljant gedaan,' licht ze toe, 'omdat het bijdraagt aan een intensere leesbeleving.'

Alle research die de auteur heeft gedaan om zo'n gelaagd boek te schrijven is fascinerend, maar wordt het boek als thriller niet ondergesneeuwd door alle informatie? Iedereen is het er wel over eens dat er voldoende spanning in zit, ook onderhuidse spanning die al vanaf het begin te voelen is, aldus Hannie: 'De spanning was voor mij vanaf het begin aanwezig met de Grensman, daarna voelde je de dreiging in het vliegtuig en de reactie van Pavel.' Maar of het een 'rasechte' thriller is, daar blijven de meningen over verdeeld, eveneens over de kwestie of het een 'literaire' thriller is.

'Je vraagt je direct af wat er is gebeurd in het verleden en die vraag blijft gedurende het gehele boek aanwezig.' – Paul

Tegen het einde van het verhaal weet Niewierra iedereen wel te verrassen met een spannende ontknoping. 'Ingenieus gevonden, spannend en verrassend,' aldus Hannie. Greet voegt daar aan toe: 'Alles valt op zijn plaats.' Ook Saskia is erg tevreden over het einde van de thriller, waar meerdere verhaallijnen bij elkaar komen: 'de ontknoping was spannend, vol vaart, wendingen en opwinding, maar niet te snel, goed uitgewerkt en harmonieus wat betreft actie, psychologie, detail en achtergrond. Heel goed gedaan. En dan ook nog een feelgood aan het einde in plaats van verbittering.' Dat laatste punt had van Laura wel iets minder gemogen. 'Ik vind het happily ever after-einde wel een ietsiepietsie cheesy,' schrijft ze.

'Anya heeft van begin tot eind een sterk verhaal geschreven, een interessante zoektocht naar het verleden' – Our Library Belgium

Meer over deze leesclub