De Hebban Leesclub over 'Weken maanden jaren': 'Heel veel originele observaties'

Europese Literatuurprijs 2024 Natuur Isolatie Ierse literatuur

Weken maanden jaren

Sara Baume, vertaald door Lette Vos

Uitgeverij: Koppernik
Coördinator: Harriet
Deelnemers: 10 + 1 lezer met eigen exemplaar
Het eindoordeel: 4,2 sterren

Bell en Sigh verhuizen vanuit de drukte van de stad naar een huis aan de Atlantische Oceaan in het zuidwesten van Ierland. Daar, op de flanken van een berg die ze vol vuur beloven ooit te gaan beklimmen, volgen ze steeds symbiotischer het ritme van de liefde en de zich aaneenrijgende seizoenen.

Weken maanden jaren is een poëtische roman over het ontsnappen aan de waan van de dag en over het verlangen naar zelfbeschikking. Met de relatie van Bell en Sigh en het leven dat zij voor zichzelf creëren als beginpunt onderzoekt Sara Baume wat het betekent om af te wijken van de platgetreden paden die voor ons liggen en om elkaar, het leven en het landschap tot het ultieme lief te hebben

Een sekte van twee mensen

Ierse auteur Sara Baume schreef met Weken maanden jaren een zogenaamde 'plotloze roman'. Baume verhaalt over een stel dat zich terugtrekt in de natuur om daar als kluizenaars te wonen. Er bestaat geen eenduidige definitie van een plotloze roman, maar over het algemeen kent de plot geen actie, avontuur of zelfs mysterie dat ontrafelt moet worden. Het lezen van zo'n roman was voor een aantal deelnemers van de leesclub een bijzondere, nieuwe ervaring die goed is bevallen. 'Ik hou van experimenten in de literatuur, spelen met de taal, met genres, tijden en schrijfstijlen,' vertelt Iwona. Ook Nieske had een positieve ervaring met het boek: 'Ik vind ook wel dat de schrijfster het erg goed gedaan heeft, nergens heb ik het gevoel dat het "gezocht" of onnatuurlijk is.'

'Ik ben het gaan zien als een soort documentaire, die zonder een specifiek verhaal volgt hoe het leven gaat.' – Maggie

'Een boek zonder plot houd je ergens ook wel wat nieuwsgierig en het nodigt je uit om mee te lopen door het verhaal,' zegt Harriet. Baume voert in haar roman een gedachte-experiment uit, dat de lezer zeker gekluisterd kan houden. Bell en Sigh besluiten samen te wonen in een 'gedeeld kluizenaarsbestaan, een sekte met twee leden' en streven ernaar een berg te beklimmen. Lezers merken op dat ondanks dat het boek zich volledig focust op deze twee personages, ze hen niet écht leren kennen. 'We weten niet wat ze voelen, denken, vinden. Ze praten ook niet met elkaar, ze praten niet met anderen. We kennen hen alleen van wat ze dagelijks doen of niet doen,' vertelt Els. Linda voeg daaraan toe: 'We lezen óver hen, maar kunnen niet echt bij hen komen.'

Is dat erg, dat je als lezer niet de innerlijke levens van de personages leert kennen? Daar zijn de meningen over verdeeld. Ingeborg vindt het wel een gemis: 'Ik had wel willen weten waarom ze zo wantrouwend zijn geworden, want toen ze elkaar leerden kennen hadden ze wel vrienden en die hebben ze net als hun familie laten vallen, maar waarom wordt niet duidelijk.' Brenda denkt echter dat er meer achter zit en dat de auteur misschien wel met opzet weinig informatie over de personages vrijgeeft. 'Het enige wat ik lees over hun jeugd is dat ze stelselmatig zijn genegeerd. Wellicht heeft die afwijzing ervoor gezorgd dat ze veel angsten hebben,' zegt ze. 'Misschien hebben ze moeite met gevoelens en komen ze er niet bij, zodat wij als lezer ook niet meegenomen worden hierin.'

'Ik denk dat Bell en Sigh slechts symbolen zijn in dit boek, misschien symbolen van de liefde of het leven?' – Iwona

Veel lezers kunnen zich wel inbeelden waarom Bell en Sigh dit bijzondere experiment zijn aangegaan. 'Twee introverte personen, die in hun jeugdige jaren niet echt geliefd waren door hun familieleden en niet genoeg aandacht kregen,' zegt Iwona. 'Hun manier van leven past goed bij wie ze zijn en je kunt zeggen dat het experiment is geslaagd,' voegt Netty toe. Een leven lang zo in eenzaamheid leven, daar kiezen de meesten toch liever niet voor. 'Na een maand zou ik toch wel even contact willen met een en ander,' aldus John. 'Ieder jaar zo'n maand, heerlijk. Maar daarna alsjeblieft wel weer het volle leven.'

'Het einde vond ik mooi, hoewel Bell en Sigh voor mij ook gewoon bij hun huisje hadden mogen blijven, zonder die berg te beklimmen. Ook dat had ik goed gevonden.' – Gigi

Leesclubrecensies

★★★★☆
Brendaleest

★★★★★
Iwona

★★★★☆
JohnHMH

★★★★★
Gigi

★★★★★
Linda Marie

★★★★☆
NettyB

★★★★☆
Harriet

★★★☆☆
Maggie020

★★★★☆
Ingeborg04

★★★★☆
Nieske

★★★★☆
Hetty

Leesclubvragen

Wil jij met je eigen leesclub een oordeel vormen over Weken maanden jaren van Sara Baume met vragen die op dit boek zijn toegespitst? Via onderstaande knop vind je de vragen die ook in de Hebban Leesclub zijn gesteld in één handig overzicht voor jouw leesclub.

Bekijk de leesclubvragen

De berg houdt je in het oog

Baume verwerkte in Weken maanden jaren een wederkerend element: het oog. Al lijken Bell en Sigh nog zo alleen en afgezonderd, toch worden ze van alle kanten bekeken. 'Ogen kunnen symbool staan voor een scherpere, dieper besef van aanwezig zijn in het hier en nu,' merkt Linda op. 'Een constant, aandachtig bewust zijn van alles wat er gebeurt in de omgeving.' Boven het stel torent een berg uit, het obstakel dat ze jaar in, jaar uit maar niet beklimmen, maar dat hen wel lijkt te zien. Sterker nog, het lijkt hen te observeren. 'Hij staat altijd op dezelfde plaats en heeft alles "gezien"; de berg houdt hen "in het oog",' zegt Els.

'De berg is stevig, vast, solide, tijdloos en wijs. Het leven van Bell en Sigh is vergankelijk, sterfelijk.' – Linda

Is de berg als een oog van god? 'Bij religies kan de berg staan voor zuivering en groei die de mens gedurende zijn leven kan doormaken,' legt Netty uit. 'Hoe passend bij de levens van Bell en Sigh!' Gigi ziet het oog als symbool voor mindfulness: 'Als je kijkt, als je echt goed kijkt, als je de tijd neemt om goed en ontspannen en bewust te kijken, dan zie je heel andere dingen dan dat je vluchtig kijkt. Dat is wat de berg doet, dat is wat de honden doen en dat is wat Bell en Sigh doen.' De terugkeer naar de natuur is voor Bell en Sigh dus een manier om bewuster met het leven om te gaan, maar, voegt Gigi toe, 'anderzijds zien ze ook heel veel niet. Ze nemen het leven zoals het is, observerend, zonder oordeel, zonder diepe zorgen.'

Zelf hebben de deelnemers niet zonder oordeel gelezen. Ze zijn onder de indruk van Baumes schrijfstijl, dat onder andere poëtisch en beeldend wordt genoemd. 'Er zijn geen dialogen, maar wel prachtige zinnen en seizoenen die ons meenemen door de tijd,' merkt Brenda op. 'Je ervaart een rijk taalgebruik en heel veel originele observaties.' Ondanks de relatief toegankelijk schrijfstijl, moet je als lezer vaker stilstaan bij bepaalde passages om de details tot je door te laten dringen. Ook het ritme dat Baume in haar zinnen heeft verwerkt, is niet onopgemerkt gebleven. Els heeft een tip voor lezers die daar extra van willen genieten: 'Ik lees zulke boeken graag hardop, dan hoor je het ritme van het verhaal.'

'Het leest op zich gemakkelijk weg, maar als je alle details tot je door wil laten dringen moet je echt langzaam lezen, anders mis je allerlei mooie beschrijvingen.' – Ingeborg

Meer over deze leesclub