De Leesclubassistent | Blindganger van Michael Ondaatje

Over het boek  

‘In 1945 gingen onze ouders weg en werden wij toevertrouwd aan de zorgen van twee mannen die mogelijk crimineel waren’, luidt de eerste zin van Blindganger. De op oudere leeftijd terugkijkende Nathaniel was toen veertien, zijn zus Rachel bijna zestien. Hun vader gaat eerst weg, enkele weken later vertrekt ook hun moeder. Enige tijd nadien ontdekken ze dat hun moeder de koffer die zij met zoveel nadruk had ingepakt, niet heeft meegenomen.  

Wat was er aan de hand? Welke rol speelden de mannen aan wie Nathaniel en Rachel werden toevertrouwd? En wie waren al die kleurrijke figuren die in de jaren daarna veelvuldig over de vloer kwamen? Voor de jonge Nathaniel is altijd veel onduidelijk gebleven over die verwarrende eerste jaren na de oorlog. Enkele jaren later keerde zijn moeder terug, zonder veel los te laten over wat haar heeft bewogen. Na haar dood probeert de volwassen Nathaniel grip te krijgen op het verleden.    

YouTube Interview met Michael Ondaatje over Warlight (ca. 16 minuten).

Over de auteur

Michael Ondaatje is in 1943 geboren in Colombo (Sri Lanka). In 1954 belandde hij in Engeland, waar zijn moeder, broer en zus zich eerder hadden gevestigd (zijn ouders scheidden in 1948). In 1962 vestigde hij zich in Canada. Hij studeerde Engels en geschiedenis en doceerde nadien aan diverse universiteiten.  

Tijdens zijn studiejaren begon Ondaatje gedichten te schrijven. Zijn eerste bundel, The Dainty Monsters, kwam uit in 1967. In 2017 verscheen bij ons een keuze uit zijn poëzie onder de titel De kaneelschiller. In 1970 verscheen het boek dat hem zijn eerste bekendheid bracht: De verzamelde werken van Billy the Kid (The Collected Works of Billy the Kid).  

Zijn grootste succes behaalde Ondaatje met De Engelse patiënt (The English Patient, 1992), waarmee hij de Booker Prize won. De verfilming uit 1996 werd met Oscars overladen. Andere bekende boeken zijn Op weg naar stilte (Coming through Slaughter, 1976), In de huid van een leeuw (In the Skin of a Lion, 1987) en De kattentafel (The Cat’s Table, 2011).  

Meer over Michael Ondaatje

• Auteursinformatie British Council Michael Ondaatje
• 75 weetjes over Michael Ondaatje
• Auteurspagina met o.a. diverse video’s bij Steven Barclay Agency
• Facebookpagina Michael Ondaatje
• Engelstalige recensies van alle boeken van Michael Ondaatje bij Publishers Weekly    

Discussietips  

1. De openingszin wordt in diverse recensies geciteerd en betiteld als ‘ijzersterk’ en ‘een knaller van een zin’. Wat maakt het voor jou tot een goede (of juist minder goede) eerste zin? Welke verwachtingen riep hij bij je op?  

2. Welk deel van de roman spreekt je het meest aan: de herinneringen van Nathaniel aan zijn jeugd of de speurtocht van de volwassen Nathaniel naar het verleden van zijn moeder? Wat bepaalt je voorkeur, als je die hebt?  

3. ‘Het voelt alsof ik duiding geef aan een sprookje’ (p. 16), aldus Nathaniel. In hoeverre zit er iets sprookjesachtigs in deze geschiedenis volgens jou?  

4. ‘Welk effect had die kennismaking met de vertelkunst [van meneer Nkoma, red.] op de jongen die ik toen was?’ (p. 48). Hoe beantwoord jij deze vraag?  

5. Wat doet de zomer op de mosselboot met Nathaniel?  

6. Welke rol heeft ‘het gezelschap van vreemden’ gespeeld voor Nathaniel en zijn zus Rachel?  

7. Waarom is Olive Lawrence een belangrijke figuur voor de jonge Nathaniel en Rachel?  

8. Hoe ontwikkelt zich de relatie tussen Nathaniel en Rachel? Hoe gaat elk in het latere leven om met de gebeurtenissen uit hun jeugd?  

9. ‘Het bood me een kans op een nalatenschap’ (p. 137), schrijft Nathaniel over zijn werk voor het ministerie. Welke nalatenschap is er uiteindelijk voor hem?  

10. Wat maakt de streek The Saints tot een symbolische locatie voor Nathaniels verhaal? En wat is de betekenis van de ‘ommuurde tuin’ waaraan het laatste deel van het boek zijn titel dankt?  

11. Op pagina 193-194 beschrijft Nathaniel hoe hij twee dagen na de begrafenis van zijn moeder op haar bed gaat liggen en zegt: ‘Vertel eens over hem’. Wat zegt dit over de pagina’s die volgen, waarin het verhaal van Marsh Felon en diens relatie met Rose wordt verteld? In welke zin wijken deze hoofdstukken af van de rest van het boek?  

12. In hoeverre is Rose een goede moeder geweest voor Nathaniel en Rachel?  

13. Er is in Blindganger vaak sprake van kaarten en plattegronden. Wat is de functie hiervan? Hoe verbind je het aan regisseur Robert Bresson ontleende motto met het boek?  

14. Lees je Blindganger vooral als een spannende, thrillerachtige roman, als een ontwikkelingsroman of nog anders? Waar zit voor jou vooral de aantrekkingskracht van het boek?  

15. Wat is het belang van verhalen in deze roman?  

16. De Engelse titel Warlight verwijst naar de zwak brandende verlichting bij de bruggen over de Thames in het verduisterde Londen. De Nederlandse titel refereert aan explosieven die niet op het geplande moment zijn afgegaan. Welke titel vind je het best passen bij de roman? Waarom?    

Achtergronden

1. Voor de schaakliefhebbers: een van de YouTube-video’s waarin de beroemde schaakpartij van Paul Morphy in de Parijse opera tijdens de uitvoering van Norma uit de doeken wordt gedaan. Rose vertelt erover aan Nathaniel (p. 175 en verder).

2. Ondaatje citeert een aantal regels uit het favoriete gedicht van Marsh Felon (p. 234). Ze zijn van Thomas Hardy uit zijn zeer omvangrijke werk The Dynasts. (‘The Chorus of the Years’, derde deel, zesde acte, scène acht). De Engelse tekst van de in de roman geciteerde regels luidt:  

The mole's tunnelled chambers are crushed by wheels,

The lark's eggs scattered, their owners fled;

And the hedgehog's household the sapper unseals.  

The snail draws in at the terrible tread, But in vain;

he is crushed by the felloe-rim

The worm asks what can be overhead,    

And wriggles deep from a scene so grim,  

And guesses him safe;  

3. Recensies van Hebban-leden over Blindganger.

4. In Boekenpost 160 (maart-april 2019) vind je een uitgebreid leesclubdossier rond Blindganger. Hierin een interview met Ondaatje, een analyse van de roman en meer discussievragen.  

5. Michael Ondaatje is op 20 april 2019 de gast in de eerste editie van ILFU Book Talks, een activiteit van het International Literature Festival Utrecht.

Alle leesclubtips van De Leesclubassistent

De Leesclubassistent

Lezen is leuk, leerzaam, ontspannend en verrijkend. Dat weten we allemaal. Met anderen praten over boeken in een leesclub biedt voor veel mensen nog wat extra. Je leest boeken die je misschien zelf niet had uitgekozen en doet nieuwe ontdekkingen in gesprekken met anderen. De Leesclubassistent helpt je besprekingen voor te bereiden met discussietips en achtergrondinformatie bij heel verschillende boeken. Het zijn suggesties die aanknopingspunten bieden voor een gesprek, de vragen zijn zeker niet bedoeld als checklist die je af moet handelen. Hopelijk dragen ze bij aan mooie discussies in je leesclub!

Wie is De Leesclubassistent?

Frank Hockx verzorgt de informatie op De Leesclubassistent. Hij was van 2001 tot 2016 hoofdredacteur van Boek-delen, het tijdschrift voor leesclubs. Daarnaast was hij jarenlang hoofdredacteur van de databanken LiteRom (literaire recensies uit dag- en weekbladen) en Uittrekselbank (de naam spreekt voor zichzelf), die in alle Nederlandse bibliotheken beschikbaar zijn. Bij de vrijwilligersorganisatie Senia (www.senia.nl) werkt hij mee aan de 'ontmoetingen rond cultuur' die deze stichting organiseert door mensen bijeen te brengen in leesclubs en muziekluistergroepen en tijdens culturele excursies. Daarnaast werkt hij mee aan Boekenpost, het tijdschrift voor alle boekenliefhebbers dat ook veel informatie biedt voor leesclubs, en Boekblad, het vakblad voor boekhandel en uitgeverij.