De Leesclubassistent | De kolibrie van Sandro Veronesi
Over het boek
De kolibrie vertelt de levensgeschiedenis van Marco Carrera, die de lezer leert kennen in 1999. Hij is oogarts in Rome en krijgt onverwacht bezoek van Daniele Carradori, de man bij wie Marco’s vrouw in psychoanalyse is.
Deze Carradori brengt hem een schokkend bericht, maar het is bepaald niet de eerste schok die Marco in zijn leven te verwerken krijgt. Dat blijkt uit het vervolg van de roman waarin Veronesi heen en weer springend in de tijd en met gebruikmaking van allerlei tekstsoorten het leven van Marco presenteert, van 1960 tot 2030.
Voor deze veelzijdige roman over liefde, dood, verlies, rouw, geheimen, bedrog, de relatie tussen ouders en kinderen en nog veel meer ontving Veronesi in juli 2020 voor de tweede keer in zijn loopbaan de Premio Strega, de belangrijkste literaire prijs van Italië.
YouTube
Sandro Veronesi vertelt over De kolibrie bij VPRO Mondo.
Over de auteur
Sandro Veronesi (Prato, 1959) studeerde in 1985 af als architect aan de universiteit van Florence. Een jaar eerder was echter zijn schrijversdebuut al verschenen, de dichtbundel Il resto del cielo. In 1988 verscheen zijn eerste roman, Per dove parte questo treno allegro, die bij ons in vertaling verscheen in 2002 (Waar gaat die vrolijke trein naartoe) nadat het in 2001 uitgebrachte In de ban van mijn vader, de vertaling van zijn vierde roman La forza del passato (2000), een groot succes was geworden.
Zijn eerste Premio Strega kreeg Veronesi voor de roman Caos calmo (Kalme chaos) uit 2005, over een man die onverwacht zijn vrouw verliest en wiens bezorgdheid voor zijn tienjarige dochter zo sterk wordt dat hij hele dagen voor haar school de wacht houdt. De verfilming van deze roman raakte de schrijver zelf zodanig dat hij hoofdpersoon Pietro Paladini opnieuw opvoerde in de roman Terre rare (Zeldzame aarden) uit 2014.
Naast deze grote romans schreef Veronesi verhalenbundels en non-fictiewerken zoals het in 2018 verschenen Blaffende honden, een fel pamflet tegen met name de toenmalige Italiaanse vice-premier Matteo Salvini en diens anti-vluchtelingenbeleid.
Discussietips
1. ‘Ik wilde een man portretteren die ik bewonder. Marco is een voorbeeld omdat hij de volledige beker leegdrinkt’, zegt Sandro Veronesi in het Borderkitchen-interview (zie de video hieronder). Hoe zie jij de hoofdfiguur Marco Carrera? In hoeverre is hij bewonderenswaardig?
2. De zaken die Marco overkomen kun je beschouwen als toeval, noodlot of voorbeschikking. In hoeverre klinkt er een opvatting door in de roman hierover? Hoe zie jij het?
3. In uitgebreide e-mails aan zijn broer (die niet terugschrijft) schetst Marco zijn inspanningen om voorwerpen uit het ouderlijk huis een goede bestemming te geven. Wat zegt dit over hem?
4. De eerste zin van de roman luidt: ‘De wijk Trieste in Rome is, kun je gerust zeggen, een middelpunt in dit verhaal met vele andere middelpunten.’ Welke andere middelpunten zie jij zoal?
5. Welke rol spelen Duccio Chilleri, Luisa Lattes en Daniele Carradori in Marco’s leven?
6. Hoe heb je het heen en weer springen in de tijd en de grote variatie in tekstsoorten ervaren?
7. In haar ‘Derde brief over de kolibrie’ geeft Luisa een tweede verklaring voor de bijnaam die Marco in zijn jeugd kreeg vanwege zijn geringe lengte. Volgens haar gebruikt hij al zijn energie om bewegingloos te blijven. In hoeverre heeft ze gelijk?
8. Op welke manier(en) is het motief stilstand versus beweging verder uitgewerkt in de roman?
9. ‘Ik geloof in details,’ zegt Veronesi in het Borderkitchen-interview op YouTube. Dat vertaalt zich in zijn roman in soms zeer gedetailleerde uitweidingen. Hoe heb je die ervaren?
10. Gedurende fases in zijn leven is Marco verslaafd aan gokken. In hoeverre kun je dat rijmen met het beeld van hem dat uit de roman als geheel oprijst?
11. Naast de tijdsprongen en de uitweidingen vormen de soms paginalange zinnen een opvallend kenmerk van het boek. Veronesi gebruikt deze techniek onder andere in het hoofdstuk ‘Sjikoel & Co (2012)’, waarin Marco een noodlotstijding krijgt. Hoe heb je dit hoofdstuk ervaren?
12. De kleindochter van Marco, met de symbolische naam Miraijin (‘De nieuwe man’), wordt tegen het eind van de roman gepresenteerd als een soort ‘verlosser’, een hoop voor de mensheid. Hoe denk je over het toekomstbeeld dat hier geschetst wordt?
13. Er overkomt Marco veel tijdens zijn leven. Zijn levenseinde kiest hij uiteindelijk zelf. Hoe heb je dit slot ervaren?
14. ‘De kolibrie is geen roman die warmte geeft, eerder het tegendeel’, stelt recensent Hans Ester in het Reformatorisch Dagblad (22 mei 2020). Hoe denk je over die stelling?
15. In zijn recensie in Humo (3 maart 2020) schrijft Danny Illegems: ‘Veronesi doet in deze roman niet aan spanningsopbouw, maar aan spanningsafbouw.’ Wat vind je van deze constatering?
YouTube
Jasper Henderson interviewt Sandro Veronesi bij Borderkitchen (ca. 52 minuten).
Achtergronden
1. YouTube: de bekendmaking van de winnaar van de Premio Strega 2020.
2. Video: het bekende boekenpanel van De Wereld Draait Door over De kolibrie.
3. Wikipedia-pagina over Sandro Veronesi.
4. Hebban-lezers over De kolibrie.
5. Het eerste hoofdstuk van de roman op de website van Athenaeum Boekhandels. Daar vind je ook een toelichting van vertaalster Welmoet Hillen op haar vertaling van de eerste zinnen van de roman.
De Leesclubassistent
Lezen is leuk, leerzaam, ontspannend en verrijkend. Dat weten we allemaal. Met anderen praten over boeken in een leesclub biedt voor veel mensen nog wat extra. Je leest boeken die je misschien zelf niet had uitgekozen en doet nieuwe ontdekkingen in gesprekken met anderen. De Leesclubassistent helpt je besprekingen voor te bereiden met discussietips en achtergrondinformatie bij heel verschillende boeken. Het zijn suggesties die aanknopingspunten bieden voor een gesprek, de vragen zijn zeker niet bedoeld als checklist die je af moet handelen. Hopelijk dragen ze bij aan mooie discussies in je leesclub!
Wie is De Leesclubassistent?
Frank Hockx verzorgt de informatie op De Leesclubassistent. Hij was van 2001 tot 2016 hoofdredacteur van Boek-delen, het tijdschrift voor leesclubs. Daarnaast was hij jarenlang hoofdredacteur van de databanken LiteRom (literaire recensies uit dag- en weekbladen) en Uittrekselbank (de naam spreekt voor zichzelf), die in alle Nederlandse bibliotheken beschikbaar zijn. Bij de vrijwilligersorganisatie Senia werkt hij mee aan de 'ontmoetingen rond cultuur' die deze stichting organiseert door mensen bijeen te brengen in leesclubs en muziekluistergroepen en tijdens culturele excursies. Daarnaast werkt hij mee aan Boekenpost, het tijdschrift voor alle boekenliefhebbers dat ook veel informatie biedt voor leesclubs, en Boekblad, het vakblad voor boekhandel en uitgeverij.
Leesdossiers-kanaal
Frank Hockx is De Leesclubassistent. Via dit kanaal helpt hij lezers boeken te vinden die uitermate geschikt zijn voor leesclubs én gidst hij scholieren door de wereld van het Lezen voor de Lijst door middel van uitgebreide leesdossiers over populaire romans.
