De Leesclubassistent | Helden van de grens

Over het boek

De veertigjarige Josie besluit om de maatschappij de rug toe te keren en met haar kinderen Paul en Ana in een camper naar Alaska te reizen.

Behalve onvrede met de consumptiemaatschappij liggen daar ook persoonlijk motieven aan ten grondslag. Ze voelt zich schuldig over het feit dat ze een jongeman heeft aangemoedigd voor het leger naar Afghanistan te gaan, waar hij is omgekomen. Bovendien is ze aansprakelijk gesteld voor een fout die ze als tandarts heeft gemaakt, waarna ze haar praktijk verkocht heeft om de schadevergoeding te kunnen betalen. Haar ex-man Carl (‘een man zonder ruggengraat en met zwakke darmen’) heeft ze niets verteld over dit voornemen en de reis heeft voor Josie dan ook het karakter van een vlucht omdat ze ervan overtuigd is dat Carl de kinderen wil terughalen.

Naarmate de reis vordert, wordt Josie steeds meer met zichzelf geconfronteerd en ziet ze hoe Paul en Ana eigenlijk wijzer zijn dan zijzelf. Terwijl in Alaska hevige bosbranden woeden, komt het drietal steeds meer buiten de bewoonde wereld terecht.

VIDEO Maarten ’t Hart over Helden van de grens op het YouTube kanaal van Boekhandel De Kler.

Over de auteur

Dave Eggers (1970) groeide op in Boston en in een voorstad van Chicago. Hij ging journalistiek studeren, maar brak die studie af toen in 1991 en 1992 zijn ouders overleden. Hij ging aan het werk en zorgde voor zijn jongere broer. Dit gegeven stond aan de basis van zijn succesvolle debuut A Heartbreaking Work of Staggering Genius (2000). Eggers had toen al enige naam gemaakt in de literaire wereld als oprichter van McSweeney’s, aanvankelijk een alternatief literair tijdschrift, inmiddels een uitgeverij met een ideëel karakter.

Na dat debuut groeide Eggers uit tot een zeer veelzijdig en succesvol auteur. Hij publiceerde romans, verhalen, non-fictieboeken, essays en kinderboeken. Bekende titels zijn What is the What (2006), Zeitoun (2009) en de verfilmde romans A Hologram for he King (2012) en The Circle (2013).

Eggers staat bekend om zijn engagement dat niet alleen doorklinkt in zijn werk, maar ook blijkt uit zijn betrokkenheid bij maatschappelijke projecten. Zo is hij een van de oprichters van 826 Valencia, een organisatie die kinderen en jongeren uit minder kansrijke milieus helpt met studeren en het ontwikkelen van hun schrijfvaardigheid. Ook is hij betrokken bij de mensenrechtenorganisatie Voice of Witness.  

Discussietips

1. Josie vlucht in letterlijke zin. Welke vormen van ‘ontsnappen’, ‘vluchten’ zie je nog meer in haar gedrag?

2. In zijn recensie in De Groene Amsterdammer (18 augustus 2016) stelt Graa Boomsma dat de roman ‘een uitwerking lijkt van de vraag of vluchten vruchtbaar kan zijn’. In hoeverre geeft het boek een antwoord op die vraag volgens jou?

3. Welke betekenis geef je aan het feit dat Josie regelmatig de rubriek ‘Vervaagde sporen’ leest in het exemplaar van Het Westen van Weleer dat ze in de camper heeft gevonden?

4. Josie voelt zich om diverse redenen schuldig. In hoeverre vind je die schuldgevoelens terecht/begrijpelijk?

5. Eggers verwerkt veel kritiek op de Amerikaanse maatschappij in zijn boek. Hoe heb je die kritiek inhoudelijk ervaren en wat vind je van de manier waarop Eggers die kritiek presenteert?  

6. Welke invloed heeft Sunny gehad op Josie? In hoeverre zie je een verband tussen hun relatie en Josies contact met de jongen Jeremy?

7. Hoe zie je de relatie tussen Josie en Sam?

8. Als lezer krijg je stukje bij beetje een beeld van Josies verleden, waarbij Eggers vaak eerst een gegeven opwerpt alsof het al bekend is, om dat vervolgens pas in te vullen. Hoe heb je dit ervaren?

9. Josie slaat tijdens de evacuatie (p. 201) precies de verkeerde richting in, op aanwijzing van een man in geel uniform, en blijft die weg vervolgens lange tijd volgen, ook al ziet ze geen ander verkeer. Wat zegt dit over haar toestand, denk je?

10. Er zijn diverse momenten waarop Josie zich vrij en gelukkig voelt, maar dan verandert opeens haar stemming (o.a. p. 214-215). Hoe verklaar je dit?

11. Wat gebeurt er met Josie tijdens het componeren met Cooper en zijn vrienden?  Waarom heeft die sessie zo’n impact op haar?

12. Hoe verklaar je Pauls toewijding aan Ana? Welke ontwikkeling maken Ana en Paul door in de roman?

13. Welke gevoelens roept Josie bij je op? In hoeverre is zij veranderd aan het eind van het boek?

14. Gedurende de hele roman zijn er bosbranden in Alaska. Welke rol speelt dat gegeven?

15. Welke rol speelt het begrip ‘moed’ in het boek? Hoe denk je over Josies conclusie: ‘Moed was niet meer dan een vorm van verdergaan’? Wie is/zijn er moedig in de roman?

16. Wat vind je van de theorie die Josie ontwikkelt over opvoeden (o.a. p. 48, p. 186-187)? Hoe denk je over Josie als moeder?

17. Josie heeft al sinds haar twaalfde een terugkerend beeld van een fles die tegen haar gezicht kapotslaat (p. 222, 231, 252). Ze houdt zichzelf voor dat het niets voorstelt. ‘Het had iets te maken met straf, maar het was ook een beetje slapstick’. Hoe interpreteer jij dit gegeven?

18. Het slot van de roman wordt door diverse recensenten bekritiseerd omdat het zo ‘mierzoet’ en ‘sprookjesachtig’ zou zijn. Hoe denk jij daarover, als je het uit één zin bestaande laatste hoofdstuk in ogenschouw neemt? Wat vind je ervan dat Eggers zijn verhaal op deze manier besluit?

19. In NRC Handelsblad (29 juli 2016) stelt Arjen Fortuin dat Eggers zich in deze roman ‘meer een verslaggever dan een visionair’ toont. Wat vind je van die stelling?

20. In Trouw (30 juli 2016) schrijft Rob Schouten: ‘Omdat het verhaal vanuit Josies perspectief is geschreven, snap je haar beweegredenen en al haar beslissingen’. In hoeverre was dit voor jou inderdaad het geval?  

Helden van de grens op Hebban:

Hot or Not: leden van de community over de Engelstalige versie, Heroes of the Frontier.

Hebbanrecensent Mads over Helden van de grens: 'Helden van de grens is een fascinerende roadtrip waarbij gevaar en geluk dicht bij elkaar liggen. Dave Eggers bewaart de balans en schotelt de lezers opnieuw een bijzonder verhaal voor. Een menselijk verhaal, diepzinnig en ontroerend, in een natuurrijke setting waarbij de grenzen van vrijheid ongedwongen doch schendbaar zijn. '

De Leesclubassistent

Lezen is leuk, leerzaam, ontspannend en verrijkend. Dat weten we allemaal. Met anderen praten over boeken in een leesclub biedt voor veel mensen nog wat extra. Je leest boeken die je misschien zelf niet had uitgekozen en doet nieuwe ontdekkingen in gesprekken met anderen. De Leesclubassistent helpt je besprekingen voor te bereiden met discussietips en achtergrondinformatie bij recent verschenen boeken. Het zijn suggesties die aanknopingspunten bieden voor een gesprek, de vragen zijn zeker niet bedoeld als checklist die je af moet handelen. Hopelijk dragen ze bij aan mooie discussies in je leesclub!

Frank Hockx verzorgt de informatie op De Leesclubassistent. Hij was van 2001 tot 2016 hoofdredacteur van Boek-delen, het tijdschrift voor leesclubs. Daarnaast was hij jarenlang hoofdredacteur van de databanken LiteRom (literaire recensies uit dag- en weekbladen) en Uittrekselbank (de naam spreekt voor zichzelf), die in alle Nederlandse bibliotheken beschikbaar zijn. Bij de vrijwilligersorganisatie Senia (www.senia.nl) werkt hij mee aan de 'ontmoetingen rond cultuur' die deze stichting organiseert door mensen bijeen te brengen in leesclubs en muziekluistergroepen en tijdens culturele excursies. Wonend in de Randstad maar met een grote liefde voor Groningen beleeft hij mooie leesavonturen tijdens treinreizen naar en vanuit het noorden.

Binnenkort leesclubtips bij:
Marjolijn van Heemstra - En we noemen hem

Eerdere leesclubtips:
Penelope Fitzgerald - De Engelenpoort
Graeme Macrae Burnet - Zijn bloedige plan
Ian McEwan - Notendop
Marijke Schermer - Noodweer
Marijn Sikken - Probeer om te keren
Zadie Smith - Swing Time
Vrouwkje Tuinman - Afscheidstournee
Benedict Wells - Het einde van de eenzaamheid
Colson Whitehead - De ondergrondse spoorweg