De Leesclubassistent | Het enige verhaal
Over het boek
In een plaatsje op 25 kilometer ten zuiden van Londen leert de negentienjarige Paul Roberts begin jaren zestig op de plaatselijke tennisclub de 48-jarige Susan Macleod kennen, een getrouwde vrouw met twee dochters die ouder zijn dan Paul zelf. Er ontstaat een relatie tussen Paul en Susan die de conservatieve kringen waarin ze verkeren schokt en ze worden dan ook zonder uitleg geroyeerd als lid van de tennisclub.
Uiteindelijk gaan ze samenwonen in Londen, waar hun liefde op de proef gesteld wordt als Susan aan de drank raakt en Paul belast wordt met verantwoordelijkheden die hij eigenlijk nog niet aan kan. Als oude man kijkt Paul terug op de gebeurtenissen en vertelt de lezer ‘zijn enige verhaal’, het verhaal van de relatie die zijn leven bepaald heeft.
Het enige verhaal is een bitterzoete, melancholieke roman over een allesbepalende eerste liefde en een onderzoek naar de betrouwbaarheid van herinneringen.
YouTube Videorecensie (Engelstalig) door Kamil
Over de auteur
De op 19 januari 1946 in Leicester geboren Julian Barnes werkte als lexicograaf voor het beroemde Oxford English Dictionary en als journalist, recensent en redacteur voor onder andere The Times Literary Supplement, The Sunday Times en The Observer. In 1980 publiceerde hij zijn eerste roman, Metroland. Sindsdien schreef hij een groot aantal romans en essaybundels en onder de naam Dan Kavanagh ook enkele detectives. Kavanagh was de achternaam van zijn vrouw Pat, met wie hij lang getrouwd was en die in 2008 overleed. Over dit verlies schreef hij in de bundel Hoogteverschillen.
Met Ian McEwan, Martin Amis en Graham Swift behoort Barnes tot de bekendste Engelse hedendaagse auteurs. Na diverse keren voor de Man Booker Prize genomineerd te zijn, won Barnes deze belangrijke prijs in 2011 met zijn roman The Sense of an Ending (Alsof het voorbij is), waarin herinneringen en de werking van het geheugen net als in Het enige verhaal een belangrijke rol spelen. In 2017 werd het boek verfilmd.
Dat hij de zoon is van twee docenten Frans is in het werk van Barnes te merken. Een van zijn bekendste romans, Flauberts papegaai, gaat over de beroemde Franse auteur en kreeg ook in Frankrijk veel waardering. Over het kanaal is een bundel verhalen over de verhouding van de Engelsen tot Frankrijk door de eeuwen heen. Ook in zijn essays, onder andere in Iets aan te geven?, schrijft Barnes regelmatig over Frankrijk. Over zijn ervaringen (en mislukkingen) als enthousiast amateurkok schreef hij in Wijsneus in de keuken.
Discussietips
1. Op het omslag wordt de titel twee keer weergegeven, waarbij de tekst één keer is doorgestreept. Hoe interpreteer je deze vormgeving na lezing van het boek?
2. Vind je de beschrijving van de liefde tussen Paul en Susan overtuigend? Waarom wel of niet?
3. Speelt het leeftijdsverschil een bepalende rol in hun relatie? Of zijn er andere factoren en zo ja welke?
4. In hoeverre veranderde je beeld van Susan en van Paul gedurende het lezen? In hoeverre is Paul een betrouwbare verteller?
5. Waar komt de zelfvernietigingsdrang van Susan vandaan? In hoeverre speelt Paul daar een rol in?
6. Paul herinnert zich diverse keren een scène waarin Susan in haar jurk met bloemenpatroon op een bank met een bloemenpatroon gaat zitten en zegt ‘Ik verdwijn helemaal. Er is hier niemand’. Wat maakt dit tot een belangrijke scène?
7. Het enige verhaal is (ook) een zoektocht naar antwoorden op de vraag wat liefde is. In hoeverre lukt dat? Welke stellingen/gedachten spreken jou aan, welke minder?
8. In het boek is Paul aanvankelijk als ik-verteller aan het woord. In het tweede deel gebruikt Barnes grotendeels de jij-vorm en in deel drie de hij-vorm. Welke betekenis geef je hier aan?
9. Uiteindelijk neemt Paul afstand van Susan. In hoeverre valt hem iets te verwijten wat betreft zijn omgang met Susan volgens jou?
10. Aan het begin van zijn bespreking van de roman in Trouw (3 februari 2018) typeert Rob Schouten Het enige verhaal als ‘een verhaal over liefde, geluk en teleurstelling, waarin je je makkelijk herkent ook als je niet hebt meegemaakt wat de hoofdpersonen wel overkomt’. Hoe denk je over die stelling?
11. In zijn notitieboekje met uitspraken over de liefde laat Paul één uitspraak staan die hij niet doorstreept: 'Naar mijn mening is elke liefde, al dan niet gelukkig, een ware ramp zodra men zich er volledig aan overgeeft.’ Is dat de conclusie van de roman volgens jou? Wat vind jij van die stelling?
12. Barnes is niet alleen fictieschrijver maar ook essayist. Op welke wijze zie je dat terug in deze roman en hoe waardeer je die kant van het boek?
13. In haar recensie in De Standaard (2 februari 2018) schrijft Kathy Mathys: ‘Als lezer is het ongemeen boeiend om je eigen leven naast dat van de personages te leggen en dezelfde denkoefeningen te doen. Ben jij iemand die gelooft in dat ene verhaal of is er sprake van herkansingen? Geloof jij dat je door te vertellen dichter bij de waarheid komt of niet? Selecteert het geheugen herinneringen die het eigenbelang dienen of is dat niet zo?’ Als je de bespreking in je leesclub persoonlijk wilt maken, bieden deze vragen aanknopingspunten.
Achtergronden
1. Video: de leesclub in het RTL-programma Koffietijd bespreekt Het enige verhaal.
2. Video: uitgebreid interview met Julian Barnes, opgenomen in september 2017.
3. Lees het eerste hoofdstuk van Het enige verhaal.
4. In deze podcast leest Julian Barnes zelf een fragment voor uit The Only Story.
5. Hebban-lezers over Het enige verhaal.
De Leesclubassistent
Lezen is leuk, leerzaam, ontspannend en verrijkend. Dat weten we allemaal. Met anderen praten over boeken in een leesclub biedt voor veel mensen nog wat extra. Je leest boeken die je misschien zelf niet had uitgekozen en doet nieuwe ontdekkingen in gesprekken met anderen. De Leesclubassistent helpt je besprekingen voor te bereiden met discussietips en achtergrondinformatie bij recent verschenen boeken. Het zijn suggesties die aanknopingspunten bieden voor een gesprek, de vragen zijn zeker niet bedoeld als checklist die je af moet handelen. Hopelijk dragen ze bij aan mooie discussies in je leesclub!
Frank Hockx verzorgt de informatie op De Leesclubassistent. Hij was van 2001 tot 2016 hoofdredacteur van Boek-delen, het tijdschrift voor leesclubs. Daarnaast was hij jarenlang hoofdredacteur van de databanken LiteRom (literaire recensies uit dag- en weekbladen) en Uittrekselbank (de naam spreekt voor zichzelf), die in alle Nederlandse bibliotheken beschikbaar zijn. Bij de vrijwilligersorganisatie Senia (www.senia.nl) werkt hij mee aan de 'ontmoetingen rond cultuur' die deze stichting organiseert door mensen bijeen te brengen in leesclubs en muziekluistergroepen en tijdens culturele excursies. Wonend in de Randstad maar met een grote liefde voor Groningen beleeft hij mooie leesavonturen tijdens treinreizen naar en vanuit het noorden.
